Κλιματική αλλαγή: Μα πού πήγε ο χειμώνας στην Ευρώπη;

Αν και εν τω μέσω του χειμώνα, οι πρώτες ημέρες του 2023 θυμίζουν περισσότερο άνοιξη σχεδόν σε όλη την Ευρώπη.

Παίρνοντας «σκυτάλη» από τις θερμές ημέρες στα τέλη Δεκεμβρίου, ο Ιανουάριος έκανε «ποδαρικό» με ασυνήθιστα υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες, σημειώνοντας αλλεπάλληλα ρεκόρ σε διάφορες χώρες, και δη σε αυτές του ψυχρού βορρά.

Από την Ιβηρική έως τη Λευκορωσία, ο υδράργυρος έφτασε σε πολλές περιοχές σε ύψη που -υπό φυσιολογικές συνθήκες- καταγράφονται μόνο την άνοιξη.

Σε γενικές γραμμές η μέση θερμοκρασία ξεπέρασε κατά πολύ τα συνήθη όρια.

Οι αποκλίσεις στην απαρχή του έτους έφτασαν ακόμη και τους 18 βαθμούς Κελσίου, όπως συνέβη στο χωριό Κορμπιέλοφ στον νότο της Πολωνίας.

Αντί για 1 βαθμό Κελσίου που είναι η κανονική μέση θερμοκρασία τον Ιανουάριο, το θερμόμετρο έδειξε εκεί 19 βαθμούς Κελσίου.

Όμως δεν ήταν η μοναδική περίπτωση ακραίων αντιθέσεων.

Από κοντά ακολούθησε και το Γιαβόρνικ στη βορειοδυτική Τσεχία, όπου η διαφορά μεταξύ φυσιολογικών (3°C αυτή την εποχή) και… αφύσικων καταγεγραμμένων θερμοκρασιών (19,6°C) έφτασε τους 16,6 βαθμούς Κελσίου.

Υπό αυτές τις συνθήκες, το χιόνι είναι πυκνό και ορατό κυρίως μόνο στις κορυφές των ορεινών όγκων.

Από τις Άλπεις -για τις οποίες πληθώρα μελετών έχει καταγράψει σημαντική υποχώρηση και καταστροφή των παγετώνων- έως τα Πυρηναία, κάποια χιονοδρομικά κέντρα έκλεισαν λόγω έλλειψης χιονιού.

Άλλα υπολειτουργούν, αφήνοντας ανοιχτές το πολύ έως δύο πίστες. Και αλλού οι υπεύθυνοι κατέφυγαν στην ενεργοβόρα και επιβαρυντική για το περιβάλλον λύση του τεχνητού χιονιού.

Μια αναγκαστική επιλογή στο ελβετικό Αντελμπόντεν για τη διεξαγωγή του Παγκόσμιου Κυπέλλου Αλπικού Σκι στις 7-8 Ιανουαρίου.

One of the most severe winter heatwave in Europe’s modern history visualized over the last 2 days. Hundreds of monthly warm temperature records were broken all over the continent. This is exactly the kind of very abnormal event that is progressively rewriting global climatology. pic.twitter.com/Nb8ImytqYC

— Nahel Belgherze (@WxNB_) January 1, 2023

«Κι αν βρέξει κι αν χιονίσει»…

Σε κάθε περίπτωση, δεν είναι η πρώτη χρονιά που τα χιονοδρομικά κέντρα πασχίζουν να παραμείνουν ανοιχτά εν μέσω ενός ασυνήθιστα ζεστού χειμώνα.

Αυτή τη φορά, οι μετεωρολόγοι εντοπίζουν ως αιτία μια μάζα θερμού αέρα από τη δυτική Αφρική, σε συνδυασμό με την υποχώρηση της πολικής δίνης που έπληξε τον Δεκέμβριο τη Βρετανία.

Το αποτέλεσμα, αναφέρουν, ήταν να δημιουργηθεί ένας θόλος θερμότητας πάνω από το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης.

Βασική «ύποπτη» ωστόσο παραμένει η κλιματική αλλαγή.

Χωρίς την υπερθέρμανση του πλανήτη, αναφέρουν οι ειδικοί, δεν θα καταγράφονται τόσο ακραίες αποκλίσεις.

Η Γαλλία, η Ελβετία, η Ισπανία και η Βρετανία έχουν ήδη ανακοινώσει ότι, βάσει των αρχείων τους, η προηγούμενη χρονιά ήταν η πιο θερμή στα χρονικά τους.

Αν και ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (WMO) του ΟΗΕ προϊδεάζει ότι δεν προκύπτει κάτι αντίστοιχο σε διεθνές επίπεδο, βάσει των επίσημων στοιχείων που θα ανακοινώσει οσονούπω, σκιαγραφεί μια σταθερά επιδεινούμενη κατάσταση.

Τα τελευταία οκτώ χρόνια αναμένεται να είναι τα πιο θερμά στην ιστορία, αναφέρει.

Το δε 2022 «θα είναι η δέκατη συναπτή χρονιά κατά την οποία οι θερμοκρασίες ξεπέρασαν τουλάχιστον κατά 1 βαθμό Κελσίου τα προβιομηχανικά επίπεδα -και πιθανότατα θα υπερβεί το όριο των 1,5 βαθμών Κελσίου της Συμφωνίας του Παρισιού».

Η αρχή του 2023 δείχνει να αποτελεί απλά τη συνέχεια αυτής της καταστροφικής πορείας, στο διάβα της οποίας έχει διαταραχθεί σημαντικά το πάλαι ποτέ σταθερό κλιματικό μοτίβο των τεσσάρων εποχών.

Πιο συρρικνούμενος σε διάρκεια βαίνει κατά μέσο όρο πλέον ο χειμώνας…

Απορρυθμίζοντας τη φύση

Αν και η παρούσα συγκυρία δείχνει να λειτουργεί ως μια μικρή ανάσα για κυβερνήσεις και νοικοκυριά εν μέσω της ενεργειακής κρίσης στην Ευρώπη, τόσο οι βραχυπρόθεσμες, όσο και οι  μακροπρόθεσμες συνέπειες αυτής της διαταραχής είναι πολλαπλά καταστροφικές.

Οι ακραίες και ασυνήθιστες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας εν μέσω του χειμώνα μπορεί να έχουν αρνητική επίδραση στην πανίδα και στη χλωρίδα, προειδοποιούν.

Ζώα μπορεί να διακόψουν τη χειμερία νάρκη τους. Αν και το φαινόμενο μπορεί να είναι προσωρινό και να επιστρέψουν σε αυτή την κατάσταση με το που θα επικρατήσει το φυσιολογικό για την εποχή κρύο, αυτή η αφύσικη εναλλαγή τους κοστίζει σε ζωτική ενέργεια.

Σύμφωνα με το WWF Γερμανίας, μέχρι και οι μέλισσες έχουν πιάσει αυτές τις ημέρες δουλειά στη βορειοευρωπαϊκή χώρα για να μαζέψουν γύρη.

Αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με το ότι «βγαίνουν από την αδρανοποίηση στους 8-10 βαθμούς Κελσίου», εξηγεί η Σίλβια Τάιχ της Γερμανικής Ένωσης Προστασίας της Φύσης (Nabu), αλλά και με το γεγονός ότι διάφορα φυτά έχουν ξεγελαστεί κι αυτά από τον περίεργο καιρό, βγάζοντας πρώιμα μπουμπούκια και βλαστούς.

Αυτό πρακτικά σημαίνει πρόωρη έναρξη της σεζόν για τους αλλεργικούς, αλλά και μια δυνητική καταστροφή για τις καλλιέργειες, που το που θα έρθουν οι παγετοί.

Στο μεσοδιάστημα, παρατηρεί το Nabu, καταγράφεται αλλαγή στη συμπεριφορά και αποδημητικών πτηνών. Ορισμένα επιστρέφουν και να αναπαράγονται νωρίτερα στα γερμανικά εδάφη, ενώ άλλα τείνουν προς τη «μεταναστευτική τεμπελιά», λέει χαρακτηριστικά η Τάιχ.

Προσώρας κανείς δεν είναι σε θέση να προβλέψει με ακρίβεια την εξέλιξη και τις μακροπρόθεσμες συνέπειες ενός υπό διαμόρφωση ντόμινο στα οικοσυστήματα της Ευρώπης, στο περιβάλλον, στη δημόσια υγεία και στη γεωργική παραγωγή.

Είναι ωστόσο παγκοίνως γνωστά τα βήματα που πρέπει να γίνουν άμεσα για την αποτροπή του…