«Πότε ο Γιάννης δεν μπορεί, πότε ο κ@λος του πονεί» – 20 παροιμίες για τους Γιάννηδες

Σήμερα, μία ημέρα μετά τα Θεοφάνια, είναι η του Αη Γιαννιού. Σήμερα γιορτάζουν οι Γιάννηδες και Ιωάννες και μαζί τους; γιορτάζει η μισή Ελλάδα. Το όνομα Γιάννης ειδικά είναι τόσο διαδεδομένο όνομα που υπάρχουν πολλές παροιμίες για αυτό.

Παρ’ όλα αυτά μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι… ο Γιάννης δεν είναι το συνηθέστερο ελληνικό όνομα, παρά την εμφατική παρουσία του στις ελληνικές παροιμίες.

Από τα ανδρικά ελληνικά ονόματα, ο Γιώργος είναι το κοινότερο, ενώ ο Γιάννης έρχεται αρκετά πιο πίσω στη δεύτερη θέση (ο Γιάννης υπερτερεί μόνο στους νομούς Καβάλας, Χαλκιδικής και Χανίων, σύμφωνα με την έρευνα του Ηρακλή Κακαβάνη).

Κι όμως, για τον Γιώργο οι παροιμίες είναι σχετικά λιγοστές, ενώ για τον Γιάννη ξεπερνούν τις πενήντα, και μάλιστα πολλές έχουν ευρεία χρήση.

Η επίσημη μορφή του ονόματος είναι Ιωάννης, και είναι δάνειο από το εβραϊκό חנן Yôḥānān (Γιοάναν), συντετμημένη μορφή του Γιεχοάναν, που σημαίνει, κατά τη Βικιπαίδεια, «Ο Γιαχβέ στάθηκε γενναιόδωρος».

Με τον χριστιανισμό, όπου πρωταγωνιστούσαν ο Ιωάννης ο Πρόδρομος και ο ευαγγελιστής Ιωάννης, το όνομα έγινε πολύ δημοφιλές σε Ανατολή και Δύση, και μέσω των λατινικών προέκυψαν στις νεότερες ευρωπαϊκές γλώσσες ο Τζον και ο Ζαν, ο Τζοβάνι και ο Χουάν ή ο Ζοάο, αλλά και ο Γιόχαν, ο Χανς και ο Γιενς, ο Ιβάν, ο Γιαν και ο Γιάνος.

Υπάρχουν πάρα πολλές παροιμίες όπως:

1. Σαρανταπέντε Γιάννηδες ενός κοκόρου γνώση
2. Όχι Γιάννης, Γιαννάκης
3. Τι κάνεις Γιάννη; Κουκιά σπέρνω
4. Γιάννης κερνάει και Γιάννης πίνει
5. Τι είχες Γιάννη, τι είχα πάντα.
6. Ακόμα δεν τον είδαμε, Γιάννη τον βγάλαμε…
7. Πότε ο Γιάννης δεν μπορεί, πότε ο κώλος του πονεί
8. Να σε κάψω Γιάννη, να σ’ αλείψω μέλι (ή λάδι).
9. Φοβάται ο Γιάννης το θεριό και το θεριό τον Γιάννη
10.  Σπίτι χωρίς Γιάννη, προκοπή δεν κάνει
11.  Όπου Γιάννης και του Θεού η χάρη,
12. Βγάλε το παιδί σου Γιάννη
13. Ποιος κλάνει; Ρώτα τον Γιάννη.
14. Άλλη παιδί δεν έκανε, μόνο η Μαριώ τον Γιάννη
15. Γιάννη είχα, Γιάννη έχω κι αν ποτέ μου θα χηρέψω, πάλι Γιάννη θα γυρέψω
16.  Δεν είναι κάθε μέρα τ’ Άι-Γιαννιού
17. Γιάννης πήγε, Γιάννης ήρθε
18. Όπου Γιάννης μάλαμα
19. Αν είχαν οι Γιάννηδες γνώση, θα μας δάνειζαν καμπόση
20. Τα καλά του Γιάννη τα θέλουμε, τον Γιάννη δεν τον θέλουμε