Α η νύχτες του Γενάρη αυτουνού*

Πριν από λίγες ημέρες έκλεισε τα 33 της χρόνια. Και είχε πολλά να γιορτάσει: Το άλμπουμ της είχε τις περισσότερες αναπαραγωγές στο Spotify την ημέρα της κυκλοφορίας του με 185 εκατομμύρια. Η Τέιλορ Σουίφτ έγινε η πρώτη καλλιτέχνης που κατέκτησε ταυτόχρονα τις 10 πρώτες θέσεις των charts. Τώρα θα σκηνοθετήσει μια μεγάλου μήκους ταινία γραμμένη από την ίδια, υπό τους επαίνους του Γκιγιέρμο ντελ Τόρο. Ενα εύπεπτο φαινόμενο του καιρού μας με απρόσμενη διάρκεια.

Πάνω από οκτώ εκατομμύρια είδη ζουν στον πλανήτη μας.  Οι επιστήμονες στρέφονται στην τεχνητή νοημοσύνη για να ανιχνεύσουν μοτίβα στους ήχους και τη συμπεριφορά των ζώων, προσπαθώντας να αλληλεπιδράσουν μαζί τους. Οι ερευνητές του Elephant Voices δημιούργησαν ένα διαδικτυακό «λεξικό» με φωνές και συμπεριφορές από ελέφαντες στην Κένυα και τη Μοζαμβίκη. Οσο προχωρά η τεχνολογία, οι επιστήμονες είναι βέβαιοι πως η ώρα του διαλόγου μεταξύ των ειδών πλησιάζει. Συναρπαστική στιγμή.

Ηρεμο, ευφυές βλέμμα. Η Σάρα Καντέμ, μια από τις σπουδαιότερες σκακίστριες στον κόσμο μελετούσε τη σκακιέρα στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα, όμως στην ουσία κοιτούσε πολύ μακριά, στο Ιράν, εκεί όπου οι συμπατριώτισσές της μάχονται για τα δικαιώματά τους. Η 25χρονη έβγαλε το χιτζάμπ σε μια κίνηση συμπαράστασης ξέροντας πως το καθεστώς της Τεχεράνης θα την τιμωρήσει. Είναι αποφασισμένη να μη γυρίσει στο Ιράν, θα μείνει στην Ισπανία, με την ελπίδα ότι «ίσως τα πράγματα αλλάξουν κάποια μέρα».

Ισως το σύμπαν να είναι ένας γιγάντιος εγκέφαλος που σκέφτεται. Ο τίτλος στο πρόσφατο άρθρο της Σαμπίν Χοσενφέλντερ στο περιοδικό «Time», προκάλεσε αίσθηση. «Ο κοσμικός ιστός, τα γαλαξιακά σμήνη και νήματα μοιάζουν με τον ανθρώπινο εγκέφαλο», γράφει. «Η κατανομή της ύλης στο σύμπαν μοιάζει με το δίκτυο των νευρικών συνδέσεων στον εγκέφαλό μας». Η 46χρονη φυσικός στο Ινστιτούτο Προηγμένων Σπουδών της Φρανκφούρτης αναρωτιέται αν αντί για αστρόσκονη, είμαστε και μόρια στους νευρώνες αυτού του εγκεφάλου. Ασυνήθιστη σκέψη. «Η επιστήμη ανοίγει νέους τρόπους για να κατανοήσουμε την ύπαρξή μας».

Για χρόνια, οι επιστήμονες αγωνίζονται να εξηγήσουν την ύπαρξη της εμμηνόπαυσης, ενός σταδίου ζωής που μόνο οι άνθρωποι έχουν. Γιατί είναι ωφέλιμο για τα θηλυκά να μην μπορούν να κάνουν παιδιά με δεκαετίες ακόμη ζωής; Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη η απάντηση είναι οι γιαγιάδες. «Οι γιαγιάδες ήταν το αρχικό βήμα για να γίνουμε αυτό που είμαστε», εξηγεί η ανθρωπολόγος Κρίστεν Χοκς. Οι γιαγιάδες μας βοήθησαν να αναπτύξουμε «μια σειρά από κοινωνικές ικανότητες που εξελίχθηκαν στους δεσμούς των ζευγαριών, στην εκμάθηση νέων δεξιοτήτων και στην τάση για συνεργασία».

Το όνομά του βρίσκεται ανάμεσα σε διάσημους συναδέλφους: Κέιτ Μπλάνσετ, Κόλιν Φάρελ, Μισέλ Γέο. Το περιοδικό «Vanity Fair» περιέλαβε τον Μάκη Παπαδημητρίου στη λίστα με τους καλύτερους ηθοποιούς του 2022. Πρωταγωνιστής στην σάτιρα «Flux Gourmet» του, σκηνοθέτη Πίτερ Στρίκλαντ, ερμηνεύει ένα δημοσιογράφο που αναλαμβάνει να καλύψει μια ιδιότυπη καλλιτεχνική κολλεκτίβα. Οπως έγραψε το περιοδικό: «Το βλέμμα του Παπαδημητρίου μοιάζει να κατανοεί απόλυτα το χάος γύρω του».

* Ο τίτλος προέρχεται από το ποίημα του Κωνσταντίνου Καβάφη «Ο Γενάρης του 1904»