Επιστολές γυναικών εκλιπαρούν για πληροφορίες αντισύλληψης 100 χρόνια πριν – «Είμαι μητέρα 19 παιδιών»

Η Μάργκαρετ Σάνγκερ (14 Σεπτεμβρίου 1879 – 6 Σεπτεμβρίου 1966) ήταν Αμερικανίδα ακτιβίστρια στο θέμα του ελέγχου των γεννήσεων, σεξουαλική παιδαγωγός, συγγραφέας και νοσοκόμα. Η Σάνγκερ διέδωσε τον όρο «έλεγχος των γεννήσεων», άνοιξε την πρώτη κλινική ελέγχου των γεννήσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες και ίδρυσε οργανώσεις που εξελίχθηκαν στην Ομοσπονδία Σχεδιασμένης Γονιμότητας της Αμερικής.

Η Σάνγκερ χρησιμοποίησε τα γραπτά και τις ομιλίες της κυρίως για να προωθήσει τον τρόπο σκέψης της. Το 1914 διώχθηκε ποινικά για το βιβλίο της «Περιορισμός της οικογένειας» βάσει του νόμου Comstock (ψηφίστηκε το 1873, ήταν μέρος μιας εκστρατείας για τη θέσπιση νομοθεσίας για την δημόσια ηθική στις Ηνωμένες Πολιτείες).

Φοβήθηκε τις συνέπειες των συγγραμμάτων της, οπότε κατέφυγε στη Βρετανία μέχρι να ηρεμήσει η κοινή γνώμη.

Οι προσπάθειες της Σάνγκερ συνέβαλαν σε αρκετές δικαστικές υποθέσεις που οδήγησαν στη νομιμοποίηση της αντισύλληψης στις Ηνωμένες Πολιτείες. Λόγω της σύνδεσής της με τον οργανισμό Planned Parenthood, η Σάνγκερ επικρίνεται συχνά από τους πολέμιους των αμβλώσεων.

Ωστόσο, η Σάνγκερ έκανε μια έντονη διάκριση μεταξύ του ελέγχου των γεννήσεων και των αμβλώσεων και ήταν αντίθετη στις αμβλώσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του μεγαλύτερου μέρους της επαγγελματικής της σταδιοδρομίας, αρνούμενη να συμμετάσχει σε αυτές ως νοσοκόμα.

Η Σάνγκερ παραμένει μια σημαντική προσωπικότητα του αμερικανικού κινήματος για τα σεξουαλικά και αναπαραγωγικά δικαιώματα αλλά έχει επικριθεί για υποστήριξη της ευγονικής.

Photo: Wikimedia Commons

Η πρώτη κλινική ελέγχου γεννήσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες

Το 1916, η Σάνγκερ άνοιξε την πρώτη κλινική ελέγχου γεννήσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες, γεγονός που οδήγησε στη σύλληψή της για διανομή πληροφοριών σχετικά με την αντισύλληψη, αφού μια μυστική αστυνομικός αγόρασε ένα αντίτυπο του φυλλαδίου της για τον οικογενειακό προγραμματισμό.

Η Σάνγκερ θεωρούσε ότι προκειμένου οι γυναίκες να έχουν πιο ισότιμη θέση στην κοινωνία και να ζουν πιο υγιείς ζωές, έπρεπε να μπορούν να καθορίζουν μόνες τους πότε θα κάνουν παιδιά.

Ήθελε επίσης να αποτρέψει τις λεγόμενες εκτρώσεις στα κρυφά, οι οποίες ήταν συχνές εκείνη την εποχή, επειδή οι αμβλώσεις ήταν παράνομες στις Ηνωμένες Πολιτείες. Πίστευε ότι, ενώ η άμβλωση μπορεί να είναι μια βιώσιμη επιλογή σε καταστάσεις που απειλούν τη ζωή της εγκύου, θα πρέπει γενικά να αποφεύγεται και θεωρούσε ότι η αντισύλληψη είναι ο μόνος πρακτικός τρόπος για την αποφυγή τους.

Δείτε το βίντεο

Η Αμερικανική Ένωση Ελέγχου Γεννήσεων

Το 1921, η Σάνγκερ ίδρυσε την Αμερικανική Ένωση Ελέγχου Γεννήσεων, η οποία αργότερα έγινε η Ομοσπονδία Σχεδιασμένης Γονιμότητας της Αμερικής (Planned Parenthood Federation of America).

Η πρώτη κλινική ελέγχου γεννήσεων στη Νέα Υόρκη στελεχώθηκε αποκλειστικά από γυναίκες γιατρούς, καθώς και μια κλινική στο Χάρλεμ, της οποίας το συμβούλιο απαρτίζονταν αποκλειστικά από μαύρες γυναίκες.

Το 1928, δημοσίευσε τη «Μητρότητα στη Δουλεία», μια συλλογή επιστολών που της είχαν γράψει γυναίκες σε όλες τις ΗΠΑ εκλιπαρώντας για πληροφορίες σχετικά με την αντισύλληψη. Ήταν αβοήθητες και φοβισμένες, η ζωή τους ένας ατελείωτος κύκλος εγκυμοσύνων και τοκετών, αποβολών και παιδικής θνησιμότητας.

Το 1929, δημιούργησε την Εθνική Επιτροπή για την Ομοσπονδιακή Νομοθεσία για τον Έλεγχο των Γεννήσεων, η οποία λειτούργησε ως το επίκεντρο των προσπαθειών πίεσης που έκανε για τη νομιμοποίηση της αντισύλληψης στις Ηνωμένες Πολιτείες. Από το 1952 έως το 1959, η Σάνγκερ διετέλεσε πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Σχεδιασμένης Γονιμότητας. Πέθανε το 1966 και θεωρείται η ιδρύτρια του σύγχρονου κινήματος για τον έλεγχο των γεννήσεων.

Photo courtesy of Michelle Hartney

Και τώρα έρχεται η τέχνη να ενισχύσει το μήνυμα

«Αυτές οι επιστολές είναι τόσο σημαντικές επειδή είναι εύκολο να απορρίψουμε τις ιστορίες των γυναικών αυτών εάν δεν υπάρχει κάτι χειροπιαστό» δήλωσε στο Artnet News η καλλιτέχνις Μισέλ Χάρτνεϊ από το Σικάγο.

Τον Δεκέμβριο που μας πέρασε άρχισε να καλεί το κοινό να γράψει με το χέρι αντίγραφα αυτών των οδυνηρών επιστολών για το έργο της Unplanned Parenthood, ένα έργο που ίσως είναι εξίσου εκπαιδευτικό και θεραπευτικό.

Η Μισέλ Χάρτνεϊ άρχισε να κεντάει μηνύματα από γυναίκες που εκλιπαρούν για βοήθεια με ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες βασισμένη σε επιστολές που γράφτηκαν πριν από 100 χρόνια και που είχε συλλέξει η ιδρύτρια της Planned Parenthood, Μάργκαρετ Σάνκερ.

Την ίδια εποχή που το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ ήταν έτοιμο να ανατρέψει την απόφαση Roe v. Wade και να κάνει ένα τεράστιο βήμα προς τα πίσω όσον αφορά τα σεξουαλικά και αναπαραγωγικά δικαιώματα των γυναικών, μια καλλιτέχνις καλεί το κοινό να αναλογιστεί τις συγκλονιστικές εμπειρίες των γυναικών πριν νομιμοποιηθεί η άμβλωση.

Photo courtesy of Michelle Hartney

Photo courtesy of Michelle Hartney

Η τέχνη απέναντι στον θυμό

«Πολλά από τα έργα που κάνω με βοηθούν να βγάλω το θυμό, τη θλίψη και την οργή μου για τις διάφορες αδικίες που βλέπω να συμβαίνουν στον κόσμο» δήλωσε η Χάρτνεϊ.

Τα χειρόγραφα γράμματα θα κεντηθούν στη συνέχεια με το χέρι πάνω σε κομμάτια από vintage νυφικά βαμμένα με πικραλίδα, ένα λουλούδι που κάποτε το μάζευαν για ανθοδέσμες και τώρα θεωρείται ζιζάνιο, συμβολίζοντας το πόσο δραστικά μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα μέσα σε μια ζωή.

Οι ιστορίες που αφηγούνται αυτά τα γράμματα είναι δύσκολο να διαβαστούν. Πολλοί συγγραφείς αντιμετώπισαν ακραία φτώχεια. Συχνά είχαν έντονη επίγνωση των κινδύνων για τη σωματική και ψυχική τους υγεία, καθώς και για την υγεία των παιδιών τους, τα οποία συχνά πέθαιναν εξαιρετικά νεαρά.

Μια 43χρονη γυναίκα με 19 παιδιά έγραψε ότι «προτιμούσε να πεθάνει παρά να γεννήσει άλλο ένα παιδί». Μια άλλη, η οποία ήταν μόλις 14 ετών όταν παντρεύτηκε, ήταν έγκυος για 17η φορά. «Είμαι μόλις 39 ετών και όλα τα έχω εξαντλήσει» έγραψε.

«Υπήρχαν γυναίκες που περιέγραφαν ότι προσπαθούσαν να μείνουν μακριά από τους συζύγους τους, και οι σύζυγοί τους θύμωναν μαζί τους επειδή δεν έκαναν σεξ» είπε η Χάρτνεϊ. «Αυτές που πραγματικά μου ράγισαν την καρδιά ήταν οι γυναίκες που περιέγραφαν ότι «έχουν νεύρα». Ήταν επιλόχειος κατάθλιψη, αλλά δεν είχαν τις κατάλληλες λέξεις γι’ αυτό και δεν ήξεραν τι περνούσαν.

Photo: YouTube

Photo courtesy of Michelle Hartney

Όταν η πληροφόρηση θεωρείτο άσεμνη

Όταν γράφτηκαν οι επιστολές, ο νόμος Comstock απαγόρευε την πώληση, τη διάδοση ή την κατοχή «άσεμνων» δημοσιεύσεων, στις οποίες περιλαμβάνονταν και πληροφορίες για την αντισύλληψη. Αυτό σήμαινε ότι το φυλλάδιο της Σάνγκερ του 1914, «Περιορισμός της Οικογένειας», ήταν παράνομο. Παρόλα αυτά, περισσότερες από 250.000 γυναίκες πληροφορήθηκαν τη δράση της και έγραψαν επιστολές ζητώντας βοήθεια.

«Ήταν ένας από τους τρόπους με τους οποίους ο κόσμος έμαθε ότι η Σάνγκερ είχε πληροφορίες για την αντισύλληψη, γεγονός που πυροδότησε τις επιστολές» δήλωσε η Χάρτνεϊ.

Η Χάρτνεϊ σχεδιάζει να παρουσιάσει το έργο ως εγκατάσταση που θα αναμετριέται επίσης με την προώθηση της ευγονικής από τη Σάνγκερ, μια μορφή επιστημονικού ρατσισμού που μελετά την οργανωμένη αναπαραγωγή. Ελπίζει ότι το τελικό έργο θα εκπαιδεύσει τους θεατές τόσο για τον ρατσισμό της αμφιλεγόμενης τελικά προσωπικότητας της Σάγκνερ όσο και για τον συνεχιζόμενο αγώνα για την αναπαραγωγική ελευθερία των γυναικών στις ΗΠΑ.

Photo courtesy of Michelle Hartney