Ρωσία: Το ένοχο «συγχωροχάρτι» της Wagner

Η συστηματική στρατολόγηση βαρυποινιτών σε φυλακές της Ρωσίας από την εταιρεία μισθοφόρων Wagner για τις ανάγκες του πολέμου στην Ουκρανία είχε αποκαλυψθεί από πέρυσι το καλοκαίρι.

Αργότερα υπήρξαν αναφορές ότι το ίδιο άρχισε να κάνει από τον περασμένο Σεπτέμβριο ακόμη και το ίδιο το ρωσικό υπουργείο Άμυνας. Οι όροι φέρονταν ότι ήταν οι ίδιοι με αυτούς που προσέφερε η Wagner: σύμβαση έξι μηνών, μισθός και -για όσους επιζήσουν- πλήρης αμνηστία.

Στο διάστημα που έχει μεσολαβήσει, άγνωστος αριθμός κρατουμένων εστάλη στα μέτωπα του πολέμου. Πολλοί σκοτώθηκαν.

Ένας μάλιστα εξ αυτών, ο Ιβάν Νεπράτοφ, τιμήθηκε μετά θάνατον από τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν με μετάλλιο ανδρείας για τη συμμετοχή του στην «ειδική στρατιωτική επιχείρηση».

Κι ας ήταν -όπως αποκάλυψε ο ρωσικός ιστότοπος ερευνητικής δημοσιογραφίας The Insider- πρώην αρχηγός εγκληματικής οργάνωσης στη Μόσχα, καταδικασθείς σε 25ετή φυλάκιση για δολοφονίες.

Δεν είναι καν ο μοναδικός που, από κατάδικος, στέφθηκε ήρωας.

Κατά την επίσκεψή του στην έδρα της Νότιας Στρατιωτικής Περιφέρειας στο Ροστόφ επί του Ντον την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, ο Βλαντίμιρ Πούτιν απένειμε μετάλλια σε στρατιώτες για ηρωισμό και γενναιότητα στον πόλεμο στην Ουκρανία.

Μεταξύ αυτών ήταν και ο Χάικ Γκασπαριάν, νυν μισθοφόρος της Wagner, ο οποίος είχε καταδικαστεί μόλις προ έτους 2022 σε 7 χρόνια φυλακή για ένοπλη ληστεία στη Ρωσία.

🎼 Not everyone immediately noticed this, but on December 31, Vladimir Putin awarded not only regular military personnel, but also Hayk Gasparyan from Wagner. There are no differences among the defenders of the Motherland! 🎼🎻🤙👊🇷🇺
@wagner_group_pmc pic.twitter.com/aohIwkotBT

— 🐾Aleksandra Opalic ♈♎🌛♑⚜ (@aleksandraopal2) January 8, 2023

Κατάδικοι με… παράσημο

Για τους πρώτους κατάδικους που έσπευσαν να κλείσουν συμβόλαιο με τη Wagner στις αρχές του περασμένου καλοκαιριού, παίζοντας «κορώνα γράμματα» τη ζωή τους στα μέτωπα των μαχών με πραγματικό «έπαθλο» την απαλλαγή από κάθε κατηγορία και την πλήρη ελευθερία, το πλήρωμα του χρόνου ήρθε στις αρχές αυτού του έτους.

Έχοντας συμπληρώσει έξι μήνες πολεμώντας στην Ουκρανία ως μισθοφόροι, τους ανακοινώθηκε την περασμένη εβδομάδα ότι έχουν λάβει πιά πλήρη χάρη.

Την ανακοίνωση έκανε ο ίδιος ο ιδρυτής της Wagner και έμπιστος του Κρεμλίνου -γνωστός και ως «ο σεφ του Πούτιν»- Γεβγκένι Πριγκόζιν: πρώην κατάδικος και ο ίδιος για ληστεία επί ΕΣΣΔ.

«Το δούλεψαν το συμβόλαιό τους», είπε στο ρωσικό πρακτορείο RIA Novosti.

«Το έκαναν με τιμή, με αξιοπρέπεια. Οι πρώτοι», τόνισε, κάνοντας λόγο για δύο δωδεκάδες πρώην φυλακισμένων.

Πολεμώντας για τη Ρωσία «έχουν κάνει όλα όσα πολύ λίγοι άνθρωποι σε αυτόν τον κόσμο», συμπλήρωσε, υποστηρίζοντας ότι πολλοί από αυτούς κατέληξαν πίσω από τα κάγκελα τυχαία ή λόγω του χαρακτήρα τους, ή ακόμη και εξαιτίας των γονιδίων τους και «ενός συνδυασμού ορμονών».

Σε κάθε περίπτωση «είναι γεννημένοι πολεμιστές», είπε ο Πριγκόζιν με ύφος ηγέτη, και «γι’ αυτό το λόγο η κοινωνία θα πρέπει να τους συμπεριφέρεται με απόλυτο σεβασμό».

Επισκέφθηκε δε όσους ήταν τραυματίες -πολλοί σε αναπηρικά καροτσάκια- δίνοντάς τους συμβουλές για τη νέα τους ζωή ως ελεύθεροι πολίτες.

«Μην πίνετε πολύ, μην κάνετε χρήση ναρκωτικών, μην μπλέξετε σε περιπέτειες, μην βιάζετε γυναίκες».

«Εκτός και εάν είναι από αγάπη ή για λεφτά», συμπλήρωσε ανερυθρίαστα, ενώ από το βάθος ακούγονται γέλια…

Remark. In another video that appeared today, he said there might be cases when they can rape a woman. For example, for money. pic.twitter.com/GH1GOBOM8T

— Volodymyr Tretyak (@VolodyaTretyak) January 5, 2023

Στρατός φυλακισμένων

Ο ακριβής αριθμός των κατάδικων που έχουν στρατολογηθεί από τη Wagner παραμένει άγνωστος.

Eπικαλούμενος στοιχεία από την Ομοσπονδιακή Σωφρονιστική Υπηρεσία της Ρωσίας (FSIN), o ρωσικός ανεξάρτητος ειδησεογραφικός ιστότοπος Mediazona αναφέρει ότι μόνο κατά τα διάστημα μεταξύ Σεπτεμβρίου και Οκτωβρίου του 2022, ο αριθμός των κρατούμενων ανδρών για σοβαρά αδικήματα μειώθηκε κατά 23.000. Αριθμός ρεκόρ…

«Δεν υπήρξαν τόσο απότομα άλματα από το 2010», παρατηρούν οι συντάκτες του άρθρου. «Ακόμη και στην πιο μαζική αμνηστία των τελευταίων ετών, ήταν μικρότερος ο αριθμός των Ρώσων που αποφυλακίστηκαν σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα».

Γεγονός, επισημαίνουν, που συνδέεται με την εκστρατεία στρατολόγησης κρατουμένων για τον πόλεμο στην Ουκρανία από τη Wagner, η οποία θεωρείται ότι διατηρεί «δεσμούς αίματος» με το Κρεμλίνο, αν και λειτουργεί «εντελώς εκτός νομικού πλαισίου».

Σε 40.000 υπολογίζουν οι ΗΠΑ τους στρατολογημένους Ρώσους κατάδικους στην παραστρατιωτική ομάδα, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας στον Λευκό Οίκο, Τζον Κίρμπι.

Κατά το Εθνικό Κέντρο Αντίστασης της Ουκρανίας, όλοι τους χρησιμοποιούνται πρακτικά ως «τροφή για τα κανόνια», σε τάγματα εφόδου.

Αν και πολλοί -επισήμως αγνώστου αριθμού- οι θάνατοι των φυλακισμένων δεν έχουν αντίκτυπο στη ρωσική κοινωνία, παρατηρεί η ουκρανική οργάνωση.

Ταυτόχρονα, αυτού του είδους οι απώλειες στις τάξεις της Wagner δεν επηρεάζουν το ηθικό των περίπου 10.000 επαγγελματιών μισθοφόρων της.

Όσοι κατάδικοι δεν σκοτωθούν στις μάχες ή δεν λιποτακτήσουν και καταφέρουν να ολοκληρώσουν την εξάμηνη σύμβασή τους επιστρέφουν στη Ρωσία ως «πλήρη μέλη της κοινωνίας», κατά τον Πριγκόζιν.

Άποψη που δεν φαίνεται ωστόσο να συμμερίζονται πολλοί συμπατριώτες του.

Μια νέα κάστα «πατριωτών»

Η προοπτική μιας ολόκληρης στρατιάς μέχρι πρότινος κρατούμενων, που δεν έχουν καν εκτίσει την ποινή τους, αλλά θα μπορούν οσονούπω να κυκλοφορούν ελεύθεροι στους δρόμους της Ρωσίας ως πρώην μισθοφόροι της Wagner ήδη προβληματίζει.

Πολλοί εκφράζουν ενδεικτικά τις ανησυχίες τους στην ενότητα σχολίων κάτω από το άρθρο του RIA Novosti με τις δηλώσεις του Πριγκόζιν.

«Και τι πέτυχαν;», αναρωτιέται ένας για τους ήδη αμνηστευμένους. «Τίποτα, καμία πρόοδος» στα πεδία των μαχών, παρατηρεί.

Εκ του αποτελέσματος «αποδεικνύεται ότι η όλη ιδέα είναι αποτυχημένη. Και τώρα υπάρχουν πολλοί ληστές ελεύθεροι»…

«Οι εγκληματίες με εμπειρία μάχης θα επιστρέψουν στην κοινωνία. Χμμμμ… ενθαρρυντικό», συμπληρώνει κάποιος ειρωνικά.

«Άνθρωποι με εγκληματικό παρελθόν απέκτησαν πραγματική πολεμική εμπειρία και τώρα κάποιοι θα τη χρησιμοποιήσουν ως πολίτες. Σπουδαίο σχέδιο!», υπερθεματίζει ένας τρίτος.

«Οι δολοφόνοι και οι βιαστές γίνονται ήρωες-υπερασπιστές;», αναφέρει δηκτικά ένας άλλος.

Εκτός από παρανομίες «τι άλλο υποτίθεται ότι θα κάνουν; Ποιος θα τους δώσει δουλειά;» τίθεται ρητορικά το ερώτημα σε έτερο σχόλιο – αν και πολλοί θεώρησαν λογικό το σενάριο οι… μπαρουτοκαπνισμένοι πρώην κατάδικοι να απορροφηθούν στον ιδιωτικό τομέα, ως φρουροί και μέλη ασφάλειας.

Ακτιβιστές για τα δικαιώματα των φυλακισμένων επέκριναν εξαρχής τη στρατολόγηση κρατουμένων από τη Wagner ως παράνομη και ανήθικη, προσθέτοντας ότι στo ρωσικό δίκαιο δεν προβλέπεται απονομή χάριτος σε τέτοιες περιπτώσεις.

«Τώρα εγκληματίες με όπλα θα οργανώσουν εγκληματικές ομάδες, όπως συμβαίνει πάντα έπειτα από πολέμους», επισημαίνεται σε ένα σχόλιο.

«Δεν υπάρχει κανένα σύστημα, κανένα αναγνωρισμένο όριο», αναφέρει ένα άλλο. «Και αυτό είναι μόνο η αρχή»…

«Εξομολογήσεις» ενός μαφιόζου

Μόλις τον Νοέμβριο εν τω μεταξύ ένα εξόριστο μέλος του ρωσικού υποκόσμου και πρώην κατάδικος, ονόματι Γκρίσα Μοσκόφσκι, ανήρτησε βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προειδοποιώντας τους συμπατριώτες του ότι οι κρατούμενοι που στρατολογήθηκαν από την ομάδα Wagner θα προκαλέσουν τελικά τον όλεθρο στη ρωσική κοινωνία.

«Σκεφτείτε ποιοι είναι οι Wagner. Όλοι πρώην κατάδικοι», ανέφερε,   «που βρίσκονταν πίσω από τα κάγκελα για βιασμό, φόνους και για κάθε είδους βία».

«Τώρα θα είναι ελεύθεροι. Θα θέλουν να φάνε, να κερδίσουν χρήματα και να περνούν καλά. Και σε ποιον θα πάνε; Σε εσάς, τους κοινούς Ρώσους».

Υποστήριξε μάλιστα ότι στη σημερινή Ρωσία σχηματίζονται δύο ισχυρές συμμορίες, κατονομάζοντας ως ηγέτες τους τον Πριγκόζιν και τον (διορισμένο από τον Πούτιν) Τσετσένο ηγέτη Ραμζάν Καντίροφ.

«Τώρα υπάρχει μια αλλαγή εξουσίας στη Ρωσία», υποστήριξε Μοσκόφσκι: «ποιος είναι το απόβρασμα και ποιος θα έρθει στην εξουσία».

Τόσο ο Πριγκόζιν, όσο και ο Καντίροφ θεωρούνται πάντως άτομα του ελέγχου του Κρεμλίνου.

Αμφότεροι κάνουν τις «βρόμικες δουλειές» του Πούτιν στην Ουκρανία. Ο δε Ρογκόζιν έχει επεκτείνει τη δράση της Wagner και αλλού: από τη Συρία και τη Λιβύη, έως την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και το Μάλι, ενώ πρόσφατα ανακοίνωσε ότι ανοίγει «θυγατρική» στη Σερβία.

Όπως και να έχει, υπογράμμισε ο Ρώσος γκάγκστερ, οι παρασκηνιακές αντιπαλότητες στη Μόσχα «δεν θα φέρουν τίποτε καλό για τους Ρώσους και τη Ρωσία», που τον Μάρτιο του 2024 ετοιμάζεται για τις επόμενες προεδρικές εκλογές.

Εκτός βέβαια απροόπτου…