Τρεις γυναίκες αρκούν

Εκατόν πενήντα χρόνια πριν, γυναίκες και άνδρες ζούσαν πολύ διαφορετικές ζωές. Οι γυναίκες δεν είχαν δικαίωμα ψήφου ούτε ήταν οικονομικά ανεξάρτητες. Και σε καμία περίπτωση δεν είχαν τον έλεγχο του σώματός τους.

Τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν όταν οι γυναίκες αποφάσισαν να οργανωθούν μεταξύ τους.

Στο graphic novel των Νορβηγίδων Μάρτα Μπρέεν και Γιένι Γιούρνταλ με τίτλο «Γυναίκες στη Μάχη», του 2019, επιχειρείται μια ιστορική αναδρομή στο γυναικείο κίνημα από τα χρόνια των πρώτων αγώνων για την απελευθέρωση των σκλάβων στην Αμερική και το δικαίωμα των γυναικών στην ψήφο μέχρι το τι συμβαίνει σήμερα, στο τέταρτο κύμα του φεμινισμού που ορίζεται από το κίνημα του #metoo και το Time’s Up.

Ο φεμινισμός του τέταρτου κύματος αναφέρεται σε μια νέα τάση, η οποία ξεκίνησε γύρω στο 2012 και συνδέεται με τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Σύμφωνα με τη φεμινίστρια ερευνήτρια και συγγραφέα Προύντενς Τσάμπερλέϊν, το επίκεντρο του τέταρτου κύματος είναι η απόδοση δικαιοσύνης για τις γυναίκες και η αντίθεσή τους στη σεξουαλική παρενόχληση και τη βία – λεκτική και σωματική. Η ουσία της, γράφει, είναι «η δυσπιστία ότι ορισμένες συμπεριφορές υφίστανται ακόμα».

Το τέταρτο κύμα «ορίζεται από την τεχνολογία» συμπληρώνει η Βρετανίδα δημοσιογράφος και μυθιστοριογράφος Κίρα Κοκρέιν και χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα από το Facebook, το Instagram, το Twitter για την αμφισβήτηση του μισογυνισμού και της παραπέρα ισότητας των φύλων.

Η Άννα Μαρία, η Πηνελόπη και η Λένα πέρασαν με φλούο μαρκαδόρο πάνω από αυτήν ακριβώς τη φράση, «της δυσπιστίας ότι ορισμένες συμπεριφορές υφίστανται ακόμα».

Στάθηκαν με λογική και ευαισθησία απέναντι στη νοσηρότητα της ακάθεκτης επιβολής, γύρισαν την πλάτη στον φόβο ενώ αρνήθηκαν να ταΐσουν τον εγωισμό κάποιου τυχαίου κατόχου ενός παραφουσκωμένου ερωτικού παλμαρέ, έστω και με τη σιωπή τους. Και, φυσικά, διεκδίκησαν το δίκιο τους προσπερνώντας τις «καταλαβαίνετε γιατί δεν μίλησα» ξεψυχισμένες φωνές κάποιων άλλων γυναικών συναδέλφων τους, που τώρα τις χειροκροτούν.

Σε δύο δοκίμια του, τη δεκαετία του ‘70, ο Βρετανός ανθρωπολόγος Έντγουιν Άρντενερ υποθέτει ότι οι γυναίκες αποτελούν μια «βουβή» κυριαρχούμενη ομάδα, τα όρια του πολιτισμού και της πραγματικότητας της οποίας επικαλύπτονται, αλλά δεν καταλαμβάνονται πλήρως από την κυρίαρχη ομάδα.

Με τον όρο «βουβή» ο Άρντενερ υπογραμμίζει το πρόβλημα στη σχέση της γλώσσας με την εξουσία. Τόσο οι βουβές όσο και οι κυρίαρχες ομάδες παράγουν πεποιθήσεις ή επιβάλλουν ιδέες για την κοινωνική πραγματικότητα στο επίπεδο του ασυνείδητου. Όμως, οι κυρίαρχες ομάδες ελέγχουν τις μορφές ή τις δομές με τις οποίες μπορεί να αρθρωθεί η συνείδηση.

Η Άννα Μαρία, η Πηνελόπη και η Λένα ξαναπέρασαν με φλούο μαρκαδόρο πάνω από αυτήν ακριβώς τη φράση, «οι γυναίκες αποτελούν μια »βουβή» κυριαρχούμενη ομάδα» γυρνώντας τη τούμπα.

Στάθηκαν απέναντι στο θηρίο της επιβολής, τους «ναιμεναλλάδες» και στην πρικατάληψη της κοινής γνώμης, η μία δίπλα στην άλλη. Ραγισμένες αλλά δυνατές, γήινες και υπερβατικές, μόνες και όλες μαζί πάνω από το δίπολο θύμα-θύτης αρνούμενες το θλιβερό κοστούμι του θύματος.

«Θα μας ξεχάσουν» λέει η Όλγα στις Τρεις Αδερφές του Τσέχωφ ενώ η Μάσσα και η Ιρίνα βλέπουν τις ελπίδες τους να ξεμακραίνουν.

Δε θα συμβεί.

Η Άννα Μαρία, η Πηνελόπη και η Λένα δε θα ξεχαστούν. Έχουν γίνει κομμάτι της ιστορίας.