Εξέλιξη εν δράσει: Σαύρες του δάσους αλλάζουν παπούτσια για τη ζωή στην πόλη

Αθέατη για τους περισσότερους κατοίκους του Πουέρτο Ρίκο, μια μικρή, καφετί σαύρα που βγήκε από το δάσος εξελίσσεται για να κατακτήσει την αστική ζούγκλα.

Το πρωτοπόρο ερπετό έχει αποκτήσει μακρύτερα πόδια, ώστε να τρέχει στους ανοιχτούς χώρους της πόλης, και οι πατούσες του έχουν προσαρμοστεί στις λείες επιφάνειες των τοίχων, διαπιστώνουν οι βιολόγοι που το μελέτησαν.

Η μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση PNAS είναι ένα παράδειγμα εξέλιξης εν δράσει.

Η αστικοποίηση άλλαξε δραστικά τα τοπία του κόσμου και έβλαψε τη βιοποικιλότητα, παρόλα αυτά υπάρχουν οργανισμοί που επιζούν ή και ακμάζουν στα αστικά περιβάλλοντα, επισημαίνουν οι ερευνητές σε ανακοίνωση του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.

Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει για παράδειγμα μεταβολικές αλλαγές λόγω της διαφορετικής διατροφής στην πόλη, ή και μεταβολές που αφορούν την αντοχή στο κρύο ή τη ζέστη.

«Η αστικοποίηση επηρεάζει γύρω στα δύο τρίτα του πλανήτη και αναμένεται να ενταθεί, οπότε είναι σημαντικό να κατανοήσουμε πώς οι οργανισμοί μπορεί να προσαρμόζονται σε ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον» σχολιάζει η Κρίστιν Ουίντσελ, πρώτη συγγραφέας της μελέτης.

Οι σαύρες της πόλης έχουν μακρύτερα άκρα και μεγαλύτερα «μαξιλαράκια» αναρρίχησης στις πατούσες (Κ. Winchell / NYU)

Τρεχάλα στην άσφαλτο

Η Ουίντσελ και οι συνεργάτες της κυνήγησαν και έπιασαν με τα χέρια ή με λάσο 96 σαύρες του είδους Anolis cristatellus και συνέκριναν την ανατομία και το γενετικό προφίλ ανάμεσα στις σαύρες που ζούσαν στο δάσος και στους πληθυσμούς της πρωτεύουσας Σαν Χουάν και ακόμα δύο πόλεων του Πουέρτο Ρίκο.

Η γενετική σύγκριση αποκάλυψε 33 γονίδια που δείχνουν να σχετίζονται στενά με τη ζωή στο άστυ.

Η δε μορφολογική εξέταση έδειξε ότι οι σαύρες των πόλεων τείνουν να έχουν μακρύτερα πόδια, κάτι που σύμφωνα με την Ουίντσελ της διευκολύνει στο να τρέχουν, για παράδειγμα, στην καυτή άσφαλτο των υπαίθριων πάρκινγκ.

Επιπλέον, οι σαύρες της πόλης έχουν στις πατούσες μεγαλύτερα και πυκνότερα «μαξιλαράκια» από ειδικές φολίδες, χάρη στα οποία μπορούν να αναρριχώνται σε κάθετες επιφάνειες. Όπως και σε άλλες σαύρες σαν τα σαμιαμίδια, οι μικροσκοπικές δομές της πατούσας αξιοποιούν τις ασθενείς δυνάμεις «Βαν ντερ Βάαλς» για να προσκολλώνται.

Η μελέτη προσφέρει πειστικές ενδείξεις μιας γενετικής υπογραφής που συνδέεται με την προσαρμογή στο νέο περιβάλλον, σχολιάζει  στο Associated Press ο Γουάουτερ Χάφγουερκ, εξελικτικός οικολόγος του Ελεύθερου Πανεπιστημίου της Ολλανδίας, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα.

Ο Χάφγουερκ, ο οποίος έχει μελετήσει ένα είδος βατράχου που άλλαξε το ερωτικό του κάλεσμα στο αστικό περιβάλλον, λέει ότι επόμενο βήμα θα πρέπει να είναι η αναζήτηση τυχόν περιοριστικών παράγων στις προσαρμοστικές αντιδράσεις και η μελέτη της σχέσης ανάμεσα στη μορφολογία και την αναπαραγωγική συμπεριφορά.

Ορισμένα από τα γονίδια που εντοπίστηκαν σχετίζονται με το ανοσοποιητικό σύστημα και τον μεταβολισμό. «Αν και απαιτείται περαιτέρω μελέτη αυτών των γονιδίων για να δούμε τι σημαίνει αυτό το εύρημα, έχουμε ενδείξεις ότι οι σαύρες των πόλεων τραυματίζονται συχνότερα και έχουν περισσότρα παράσιτα, οπότε οι αλλαγές στην ανοσιακή λειτουργία και την επούλωση τραυμάτων θα είχαν νόημα» λέει η Ουίντσελ.

«Επίσης, οι σαύρες των πόλεων τρώνε ανθρώπινο φαγητό, οπότε είναι πιθανό ότι ο μεταβολισμός τους περνά αλλαγές».