Η μπλε Νίκη, η τεμαχισμένη Μέριλιν

Ενας άνδρας καθισμένος σε ένα παγκάκι που διαβάζει την εφημερίδα του ίσως να μην αποτελεί μια εικόνα άξια μνείας. Αν όμως ο άνδρας αυτός αποτελεί ένα από τα σπάνια γλυπτά της Νίκι ντε Σεν Φαλ με πρωταγωνιστή έναν εκπρόσωπο του ανδρικού φύλου, του οποίου η εφημερίδα είναι γραμμένη στα ελληνικά (χάρη στην καλλιτέχνιδα της Μαρίνας Καρέλλα), τότε σίγουρα κερδίζει την προσοχή. Ακόμη δε περισσότερο όταν βρίσκεται στον ίδιο χώρο με έναν ιπποπόταμο που έχει πόδια λιονταριού, αλλά και ένα τεμαχισμένο και καρφωμένο στον τοίχο τσέλο.

Ολα αυτά τα παράδοξα εκ πρώτης όψεως είναι μερικά μόλις από τα περίπου 50 έργα που συνθέτουν τη νέα και ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα έκθεση του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή υπό τον τίτλο «Νέος ρεαλισμός», που συνεπιμελήθηκαν η πρόεδρος της Διεθνούς Ενωσης Μαν Ρέι που γνώρισε προσωπικά πολλούς νέους ρεαλιστές, Μάριον Μέγερ, και η υπεύθυνη της συλλογής του Ιδρύματος Γουλανδρή, Μαρία Κουτσομάλλη – Μορό.

Τρεις ακριβώς δεκαετίες από τη στιγμή που ο νέος ρεαλισμός, το «εκρηκτικό, επαναστατικό κίνημα μεταξύ των νταντά και της ποπ αρτ, το οποίο ανέτρεψε τα μέχρι τότε δεδομένα της τέχνης του 20ού αιώνα», τυπικά τουλάχιστον έπαψε να υφίσταται (αν και υπάρχει και η άποψη ότι η διάρκειά του δεν ξεπέρασε τα 20 λεπτά), η Αθήνα φιλοξενεί μια έκθεση με δημιουργίες που σπάνια έχουμε την ευκαιρία να δούμε και φέρουν υπογραφές και των 13 εικαστικών που εντάχθηκαν στο μείζον καλλιτεχνικό κίνημα.

Ισχυρά ονόματα

Από τα εντυπωσιακά με το χαρακτηριστικό μπλε έργα του Ιβ Κλάιν – ανάμεσά τους το πορτρέτο του φίλου του Αρμάν, αλλά και η Νίκη της Σαμοθράκης, της οποίας έχει κόψει τα πόδια – έως ένα από τα πρώτα σχέδια του Κρίστο να τυλίξει με συνθετικό ύφασμα έναν δημόσιο χώρο, εν προκειμένω μια βραχώδη παραλία στην Αυστραλία.

Από τις τεμαχισμένες κινηματογραφικές αφίσες με πρωταγωνίστρια τη Μέριλιν Μονρόε που αποτέλεσαν την πρώτη ύλη για τα έργα του Μίμο Ροτέλα έως τα κατακερματισμένα σαξόφωνα που έχουν μεταμορφωθεί σε «παραδείσια πουλιά» από τον Αρμάν και το κομματιασμένο τσέλο του, αλλά και τους μπρούντζινους αντίχειρες του Σεζάρ που έρχονται σε αντιπαραβολή με τους ροζ λακαρισμένους μαστούς του, πλάι σε μια χρυσή καρφίτσα που δημιούργησε ο καλλιτέχνης από κοσμήματα που του ενεχείρισε η Ελίζα Γουλανδρή, «ξεναγούν» τους επισκέπτες στον «κόσμο» που «πλάστηκε» από τα ισχυρά ονόματα του εικαστικού χώρου, τα οποία υπέγραψαν (στην πλειονότητά τους) στις 27 Οκτωβρίου 1960 την κοινή διακήρυξη που είχε συντάξει ο κριτικός τέχνης Πιερ Ρεστανί και η οποία όριζε συνοπτικά τον νέο ρεαλισμό ως τις «νέες αντιληπτικές προσεγγίσεις του πραγματικού».

Για τον Βαν Γκογκ

Στο περιθώριο της παρουσίασης της έκθεσης στον Τύπο η Μαρία Κουτσομάλλη απάντησε σε ερώτηση των «ΝΕΩΝ» σχετικά με το έργο του Βαν Γκογκ «Η συγκομιδή της ελιάς», το οποίο φέρεται να λεηλατήθηκε από τους Ναζί και να διεκδικείται νομικά από τους απογόνους της εβραίας ιδιοκτήτριάς του.

«Δεν μπορούμε να κάνουμε κάποιο σχόλιο προς το παρόν καθώς δεν έχει γίνει προς το Ιδρυμα κάποια αίτηση από επίσημο φορέα. Οταν γίνει, θα το μελετήσουμε με κάθε σεβασμό και προσοχή», είπε η κυρία Κουτσομάλλη επισημαίνοντας ότι το μουσείο από την πρώτη στιγμή της λειτουργίας του φρόντισε να δημοσιοποιήσει την προέλευση του κάθε έργου ώστε να υπάρχει διαφάνεια.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ «ΤΑ ΝΕΑ»