Τέως Βασιλιάς Κωνσταντίνος: Η κηδεία της μητέρας του, Φρειδερίκης, είχε ανάψει φωτιές

Στις 7 Φεβρουαρίου, 1981 είχε πεθάνει η Φρειδερίκη, μητέρα του τέως Βασιλέως Κωνσταντίνου, στην εξορία, όπου βρισκόταν ολόκληρη οικογένεια μετά το αποτυχημένο κίνημα της 13ης Δεκεμβρίου, 1967. Στην Ελλάδα είχε ξεκινήσει ήδη η προεκλογική εκστρατεία για τις εκλογές του Οκτωβρίου, οι οποίες θα έφερναν για πρώτη φορά στην εξουσία το ΠΑΣΟΚ. Το ερώτημα εάν θα επιτρεπόταν στη βασιλική οικογένεια να θάψει την Φρειδερίκη στο Τατόι, πλάι στον σύζυγο της, βασιλιά Παύλο, κυριάρχησε στην επικαιρότητα της εποχής.

Το βιβλίο Πτήση CY284, Εκδόσεις Καστανιώτη, του Ανδρέα Χατζηκυριάκου, ναι μεν καταπιάνεται με μια αεροπορική τραγωδία του 1967, αλλά αφιερώνει ένα κεφάλαιο στην πολιτική σύγκρουση που πυροδότησε η αντιπαράθεση ΠΑΣΟΚ και Νέας Δημοκρατίας για την ταφή της Φρειδερίκης:

Στο Ημερολόγιό του ο Σπανίδης δεν ασχολείται με τις πέντε μέρες που μεσολάβησαν από τον θάνατο της Φρειδερίκης, στις 7 Φεβρουαρίου, μέχρι τις 12 Φεβρουαρίου, οπότε έγινε η κηδεία της. Πέντε μέρες όπου στην Αθήνα μαίνονταν πολιτικές φωτιές, τις οποίες φούντωνε ο άνεμος της εκλογικής αναμέτρησης του Οκτωβρίου.

Ο Στρατής Λεονταρίτης έβαλε στο πρόγραμμα να επισκεφθεί την αγαπημένη του βιβλιοθήκη της Βουλής, για να γευτεί από τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων το κλίμα των ημερών.

Στον θάνατο της Φρειδερίκης ο Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ είδαν μια χρυσή ευκαιρία να συσπειρώσουν κάτω από την ομπρέλα τους την αντιπολίτευση, από το Κέντρο μέχρι την Αριστερά, απομονώνοντας περαιτέρω την ήδη αποδυναμωμένη κυβέρνηση Ράλλη.

Η θέση ήταν σαφής: «Ούτε νεκρή η Φρειδερίκη στην Ελλάδα». Ο πρωθυπουργός, από την άλλη, ακροβατούσε. Αφενός μια δημοκρατική ευρωπαϊκή χώρα, όπως ήταν πλέον η Ελλάδα, όφειλε να συμπεριφέρεται πολιτισμένα και όχι εκδικητικά στον θάνατο, ενώ και κομματικά δεν ήθελε να αποξενώσει τους βασιλόφρονες ψηφοφόρους σε μια εκλογική χρονιά. Ταυτόχρονα όμως αναγνώριζε ότι η μεγάλη πλειοψηφία, τόσο στη Νέα Δημοκρατία όσο και στην κοινωνία, θεωρούσε ανάθεμα την ανακίνηση του πολιτειακού ζητήματος.

Οι συμβιβασμοί ουδέποτε προκαλούν ζητωκραυγές και πανηγυρισμούς. Στην καλύτερη περίπτωση μυρίζουν υποχώρηση· στη χειρότερη, ήττα. Μπροστά στο αίτημα του τέως βασιλιά όπως η κηδεία γίνει στη Μητρόπολη και η ταφή στο οικογενειακό κοιμητήριο στο Τατόι, ο Ράλλης αναζήτησε τη μέση λύση. Επιχείρησε να συρρικνώσει χρονικά το γεγονός και να το απομακρύνει από το κέντρο: όλα θα γίνονταν αυθημερόν και στο Τατόι.

Μόλις ανακοινώθηκε η κυβερνητική απόφαση, ο Παπανδρέου έδωσε το σύνθημα για επίθεση: «Είναι καιρός να εννοήσει ο κ. Ράλλης ότι η απόφαση της κυβέρνησής του να επιτρέψει την ταφή της Φρειδερίκης στην Ελλάδα αποτελεί πρόκληση για τη συντριπτική πλειοψηφία του λαού».

Η πρώτη εφημερίδα που αναζήτησε ο Στρατής Λεονταρίτης ήταν «η δική τους», ο Χρόνος,  έστω κι αν ο Σπανίδης είχε πάψει να είναι διευθυντής του από το 1974. Απογοητεύθηκε. Διάβασε μια εφημερίδα που δύσκολα έκρυβε την κρίση ταυτότητας που τη βασάνιζε. Όσο ο Χρόνος βρισκόταν υπό την επιρροή Σπανίδη, ακόμη και μετά τη φυγή του, ήταν ξεκάθαρα μια Καραμανλική εφημερίδα της δεξιάς που δεν εχθρευόταν τη βασιλική οικογένεια. Το ρεύμα της κοινωνίας προς το ΠΑΣΟΚ όμως και η μετακίνηση των Καραμανλή – Σπανίδη από το κέντρο εξουσίας στο Μαξίμου, θόλωσε την ταυτότητα του Χρόνου. Η εφημερίδα του Γεωργόπουλου  υιοθετούσε μια επιτήδεια ουδετερότητα, επιχειρώντας να προσεταιριστεί το ΠΑΣΟΚ, το οποίο θεωρείτο σίγουρος νικητής των εκλογών.

Ο υπόλοιπος Τύπος «έβραζε». Μέχρι την ημέρα της κηδείας ξεθάφτηκαν πάθη και μίση δεκαετιών, εμβολιασμένα με προεκλογικό φανατισμό. Η Ελευθεροτυπία, με σαφή αντιβασιλική στάση, βγήκε με τίτλο «Επίσημη κηδεία! Καταφθάνουν βρυκόλακες». Την επομένη, η κηδεία έγινε κύριο θέμα υπό τον τίτλο «Φέρνουν τη Φρείκη». Και την παραμονή της κηδείας, όταν οριστικοποιήθηκαν οι διευθετήσεις, ο τίτλος ήταν «Πανικός: σε 5 ώρες άφιξη-κηδεία και στον αγύριστο». «Είναι βαρύ το χώμα, δεν την δέχεται» ήταν τίτλος-λογοπαίγνιο στην Ελευθεροτυπία, ο οποίος απαντάτο την επομένη της κηδείας από τη φιλοβασιλική Βραδυνή, η οποία είχε στείλει και απεσταλμένο στη Μαδρίτη να συνοδεύσει τη σορό και τη βασιλική οικογένεια στην Ελλάδα: «Η φιλόξενη ελληνική γη δέχθηκε χθες τη Φρειδερίκη».

Στην ίδια εφημερίδα είχε προηγηθεί δημοσίευμα υπό τον τίτλο «Αγανάκτησι για την καπηλεία. Συνεχίζεται η ανίερη επίθεση κατά της νεκρής Φρειδερίκης», συνοδευόμενη από φωτογραφία, μάλλον του 1964, όπου ο Παπανδρέου, ως υπουργός Συντονισμού στην κυβέρνηση του πατέρα του, ανέμενε υπομονετικά τη σειρά του για να ασπασθεί την χείρα της βασίλισσας, στη διάρκεια κάποιας επίσημης τελετής. Μέσα σ’ όλη αυτή την ένταση ο Χρόνος είχε επιδοθεί σε μια αμέτοχη και μπλαζέ κάλυψη του θέματος με τίτλους όπως «Στο Τατόι η κηδεία – Ποικίλες αντιδράσεις».

Πέραν των ειδήσεων για την κηδεία, οι εφημερίδες είχαν ολοσέλιδα αφιερώματα στη Φρειδερίκη. Η Βραδυνή, υπό τον τίτλο «Μια Βασίλισσα που αγαπήθηκε και επικρίθηκε με πάθος», έγραφε ότι στον Εμφύλιο η Φρειδερίκη είχε πρωταγωνιστήσει «στη σωτηρία αυτών που είχαν καταστή ο στόχος του παιδομαζώματος, με την ίδρυση παιδοπόλεων σε ασφαλέστερα μέρη». Η Ελευθεροτυπία, υπό τον τίτλο «Το παιδομάζωμα της Φρειδερίκης», έγραφε τη δική της αλήθεια: «Η κάθε βασιλική σχολή, το κάθε βασιλικό ίδρυμα, στη Λέρο, στην Κω, στην Αλεξανδρούπολη, στην Αθήνα κ.α. έστησαν το μηχανισμό τους για να αναμορφώσουν τα παιδιά του λαού και για να έχουν […] φτηνά εργατικά χέρια στη διάθεση της βασιλικής οικογένειας».