Τα ψώνια μεταχειρισμένων ρούχων ήταν κάποτε γνωστά κυρίως ως ένας προσιτός τρόπος για τα άτομα με χαμηλότερο εισόδημα και τα τελευταία χρόνια για τους στιλάτους και ανήσυχους για το μέλλον του πλανήτη. Τι άλλαξε;

Με τον καιρό έχουν γίνει δημοφιλή στους πλούσιους, οδηγώντας σε αύξηση των τιμών. Ποια είναι τα ηθικά ερωτήματα που κρύβονται πίσω από αυτή την πρακτική και πώς έχουν αλλάξει τα καταστήματα μεταχειρισμένων ειδών για τους ανθρώπους που έχουν ανάγκη;

Τι είναι το thrifting;

«Thrifting» είναι οι αγορές σε καταστήματα μεταχειρισμένων ειδών αντί για αγορές καινούργιων εμπορευμάτων. Ο όρος αντιπροσωπεύει κάθε αντικείμενο που βρίσκεται σε ένα κατάστημα μεταχειρισμένων ειδών, αλλά αναφέρεται κυρίως σε είδη ένδυσης. Δεδομένου ότι τα ρούχα είναι μεταχειρισμένα, οι τιμές τείνουν να είναι πολύ χαμηλότερες από τις κανονικές τιμές λιανικής πώλησης. Η αγορά μεταχειρισμένων ρούχων είναι επίσης επωφελής από άποψη βιωσιμότητας, επειδή συμβάλλει στη μείωση των αποβλήτων υφασμάτων.

Εάν το thrifting μειώνει την υπερκατανάλωση ρούχων από πρώτο χέρι, γιατί έχει αμφισβητηθεί η ηθική του;

Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι το thrifting έχει ουσιαστικά γίνει gentrified λόγω της μόδας του. Οι πλουσιότεροι άνθρωποι έχουν αρχίσει να συχνάζουν στα καταστήματα μεταχειρισμένων ειδών, ψωνίζοντας τα ίδια αντικείμενα με τους ανθρώπους με χαμηλό εισόδημα που ήταν οι αρχικοί πελάτες των καταστημάτων μεταχειρισμένων ειδών. Εκτός από το να φορούν οι ίδιοι τα ρούχα, πολλοί thrifters τα τελευταία χρόνια άρχισαν επίσης να μεταπωλούν τα ρούχα σε ιστότοπους όπως το Depop με υψηλότερο ποσοστό.

Με την αύξηση της ζήτησης, λέει το επιχείρημα, το νέο κύμα αγοραστών έχει οδηγήσει τις τιμές σε άνοδο. Όπως συνοψίζει η Terry Nguyen για το Vox, «οι αγοραστές με χαμηλό εισόδημα μπορεί να εκτοπιστούν από τα καταστήματα μεταχειρισμένων ειδών στην περιοχή τους» και όσοι έχουν ανάγκη μπορεί να μείνουν με λιγότερες επιλογές. Ωστόσο, όπως αναφέρει το Vox, δεν είναι απολύτως σαφές ότι οι πλούσιοι ή «υπερβολικοί» αγοραστές ευθύνονται συγκεκριμένα για την αύξηση των τιμών στα καταστήματα thrift.

 Πώς το thrifting έγινε δημοφιλές;

Το thrifting δεν είναι κάτι καινούργιο, αλλά άρχισε να αναπτύσσεται σοβαρά τη δεκαετία του 2010, όταν οι καταναλωτές άρχισαν να δίνουν προτεραιότητα στη βιωσιμότητα στις αγορές ρούχων τους. Οι διασημότητες επιδείκνυαν με υπερηφάνεια τα ευρήματά τους συμβάλλοντάς  στο cool-factor γύρω από τις αγορές από δεύτερο χέρι. Μόλις χτύπησε η πανδημία, το thrifting έγινε ακόμη πιο συνηθισμένο, αφού πολλοί έχασαν τις δουλειές τους και έψαχναν τρόπους να εξοικονομήσουν χρήματα.

Καθώς τα ψώνια μεταχειρισμένων ρούχων έγιναν ακόμα πιο διαδεδομένα, το ίδιο συνέβη και με τη δημοτικότητα των vintage ρούχων. Πολλοί άρχισαν να απολαμβάνουν το κυνήγι για ενδιαφέροντα και υψηλής ποιότητας vintage κομμάτια με φθηνή τιμή. Η αγορά μεταχειρισμένων ενδυμάτων έφτασε περίπου τα 28 δισεκατομμύρια δολάρια το 2019 και αναμένεται να φτάσει τα 64 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024, αναφέρει το Vox.

Τώρα η τάση έχει ενισχυθεί από τους influencers των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και το NPR αναφέρει ότι οι νεαροί αγοραστές της γενιάς Z «αγκάλιασαν τη μεταχειρισμένη μόδα ταχύτερα από οποιαδήποτε άλλη ηλικιακή ομάδα και αντιπροσωπεύουν πάνω από το 40% των παγκόσμιων καταναλωτών».

Έχει αλλάξει το thrifting προς το χειρότερο;

Όπως συμβαίνει με κάθε τάση, οι άνθρωποι αρχίζουν να βρίσκουν τρόπους για να επωφεληθούν – εξ ου και η άνοδος των μεταπωλητών. Ειδικότερα, η γενιά Z έχει αρχίσει να ανταλλάσσει τις αγορές της σε καταστήματα μεταχειρισμένων ειδών, ενισχύοντας την αντίληψη ότι οι νέοι αγοραστές ανεβάζουν τις τιμές.

Η δημοτικότητα του thrifting έχει αυξήσει τη ζήτηση και οι τιμές σε μεγάλα καταστήματα όπως το Goodwill και ο «Στρατός Σωτηρία έχουν εκτιναχθεί προς τα πάνω» αναφέρει η Wall Street Journal, γράφοντας ότι «τα καταστήματα thrifting έχουν γίνει σοφά στο γεγονός ότι υπάρχουν πολυπόθητα, κερδοφόρα διαμάντια που κρύβονται στον θησαυρό των βουνών από ρούχα».

Ωστόσο, τα στελέχη αυτών των αλυσίδων thrift επιμένουν ότι διατηρούν επιλογές σε χαμηλές τιμές για τους πελάτες με χαμηλό προϋπολογισμό. Οι New York Times σημειώνουν επίσης ότι οι αυξημένες δωρεές τα τελευταία χρόνια έχουν επίσης συμβάλει στην αύξηση του επιχειρηματικού κόστους, καθώς «τα καταστήματα χρειάζονται περισσότερους υπαλλήλους και περισσότερο χρόνο για να ταξινομήσουν τα ρούχα. Τα προβλήματα αποθεμάτων και χώρου απαιτούν λύσεις».

Πολλά vintage κομμάτια υψηλής ποιότητας αγοράζονται γρήγορα, αφήνοντας στα μαγαζιά μεταχειρισμένων ειδών χαμηλότερης ποιότητας και κομμάτια γρήγορης μόδας. Αυτά τα ενδύματα καταλήγουν σε μεγάλο βαθμό σε χωματερές και δεν αντέχουν στο χρόνο. «Αν δωρίσετε σκουπίδια σε ένα κατάστημα μεταχειρισμένων ειδών, αυτά δεν εξαφανίζονται έτσι απλά» δήλωσε ο Adam Minter, συγγραφέας του βιβλίου «Secondhand: Travels in the New Global Garage Sale».

Ρούχα υψηλότερης ποιότητας μεταπωλούνται επίσης σε ιστότοπους όπως το Depop, το Poshmark και το Mercari, όπου τιμολογούνται και αντιμετωπίζονται σχεδόν σαν είδη πολυτελείας και όχι σαν προσιτή και βιώσιμη μόδα. «Η αγορά και η πώληση μεταχειρισμένων ρούχων δεν έγινε ποτέ εξ ολοκλήρου για τους αλτρουιστικούς λόγους που συχνά προβάλλονται, είτε πρόκειται για περιβαλλοντικούς λόγους είτε για την παροχή βοήθειας σε ανθρώπους που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν ρούχα από πρώτο χέρι» δήλωσε στο Vox η Jennifer Le Zotte, επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας στο Wilmington.

Παρά το φιλανθρωπικό και αντικαπιταλιστικό πρόσωπό του, το thrift shopping επηρεάζεται εξίσου από τα δεινά του καπιταλισμού όπως και το κανονικό λιανικό εμπόριο, συνεχίζει το Vox.

Είναι κακοί οι μεταπωλητές;

Ορισμένοι λένε ότι οι μεταπωλητές μπορεί να μην είναι τόσο μεγάλο πρόβλημα όσο παρουσιάζονται.

Πολλά καταστήματα μεταχειρισμένων ειδών δυσκολεύονται να διαχειριστούν τον αριθμό των δωρεών ρούχων που λαμβάνουν, σύμφωνα με τους Times. Η έλλειψη σε γενικές γραμμές δεν αποτελεί ζήτημα ακόμη και με τη διεύρυνση του εύρους των αγοραστών, αν και η έλλειψη ποιοτικών κομματιών μπορεί να είναι μια διαφορετική ιστορία. Οι μεταπωλητές δεν στερούν από τους αγοραστές με χαμηλό εισόδημα την ευκαιρία να βρουν προσιτά κομμάτια, αρκεί να υπάρχουν ακόμα πολλές επιλογές στα ράφια. «Δεν νομίζω ότι θα φτάσουμε ποτέ στο σημείο όπου δεν θα έχουμε πράγματα» δήλωσε στην Journal ο Greg Tuck του «Στρατού Σωτηρίας».

Άλλοι επισημαίνουν ότι οι μεταπωλητές καταβάλλουν μεγάλη προσπάθεια να βρουν ποιοτικά κομμάτια, να τα φτιάξουν και στη συνέχεια να τα κάνουν εύκολο να τα βρει κανείς σε ιστοσελίδες μεταπώλησης, δικαιολογώντας έτσι το αυξημένο κόστος και αυξάνοντας αναμφισβήτητα την προσβασιμότητα. «Οι αγορές σε εφαρμογές όπως η Depop καθιστούν πολύ πιο εύκολο να βρείτε ένα τζιν vintage Levi’s που σας ταιριάζει τέλεια από το να περάσετε χρόνο κοσκινίζοντας τα ράφια σε ένα κατάστημα μεταχειρισμένων ειδών» γράφει το NPR, ειδικά για όσους δεν έχουν κοντά τους ένα φυσικό κατάστημα μεταχειρισμένων ειδών ή ένα κατάστημα με αγαθά υψηλής ποιότητας.

Περισσότερο από τα άτομα που κάνουν τη μεταπώληση, πολλοί υποστηρίζουν ότι η βιομηχανία γρήγορης μόδας θα πρέπει να κατηγορηθεί για τη διαιώνιση ενός συστήματος όπου τα άμεσα διαθέσιμα ποιοτικά ρούχα είναι σε μεγάλο βαθμό απρόσιτα. Οι πλούσιοι αγοραστές και οι μεταπωλητές των μεταχειρισμένων ρούχων μπορεί να μην ευθύνονται εξ ολοκλήρου, αλλά όπως δήλωσε στους Times ένας παλιός αγοραστής μεταχειρισμένων ρούχων, «η χρυσή εποχή του thrifting έχει τελειώσει».

*Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο theweek.com

*Επιμέλεια Έφη Αλεβίζου 

Headlines