Ξυπνάει η ευρωζώνη;

Η«οικονομική φωτογραφία της στιγμής» δείχνει μια ευρωζώνη σε πλήρη ανάκαμψη. Το ευρώ βρίσκεται πλέον σε υψηλό οκτώ μηνών σε σύγκριση με το δολάριο και είναι πιο πιθανό να κινηθεί προς το 1,10, παρά να επιστρέψει στην απόλυτη ισοτιμία που βρέθηκε μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία. Την ίδια στιγμή ο ευρωπαικός τραπεζικός κλάδος δείχνει να απέκτησε ξαφνικά ζωή έχοντας σε επίπεδο μετοχών σημειώσει άνοδο άνω του 40% από τότε που έφτασε στα χαμηλά το περασμένο καλοκαίρι. Ο πληθωρισμός επιβραδύνει (στην Ελλάδα περισσότερο) και η ύφεση δεν θεωρείται πλέον τόσο βέβαιη όσο μερικούς μήνες πριν.

Το ερώτημα είναι πώς συμβαίνουν όλα αυτά σε μια περίοδο που εξακολουθεί να υπάρχει πόλεμος σε ευρωπαϊκό έδαφος;

Θα έλεγα ότι μπορεί να αποδοθεί σε έναν συνδυασμό καλών και κακών ειδήσεων. Τα καλά νέα είναι ότι ο εξαιρετικά ήπιος ευρωπαϊκός χειμώνας έχει οδηγήσει σε κατακόρυφη πτώση του ενεργειακού κόστους. Το «άνοιγμα» της αγοράς της Κίνας επίσης βοηθάει, δεδομένης της εξάρτησης της γερμανικής οικονομίας (της μεγαλύτερης στην ευρωζώνη) από τις εξαγωγές προς την αχανή χώρα.

Παράλληλα η απότομη μείωση της διαφοράς μεταξύ των αποδόσεων των ιταλικών και γερμανικών ομολόγων υποδηλώνει ότι οι κίνδυνοι ενός κατακερματισμού της ευρωζώνης μειώνονται. Παρά την έλευση μιας υποτίθεται σκληρής και ενδεχομένως ακραίας δεξιάς ιταλικής κυβέρνησης υπό την πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι, το spread μεταξύ των δύο ομολόγων μειώθηκε κατά 40 μονάδες βάσης από την τελευταία συνεδρίαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας τον Δεκέμβριο. Κάτι κάνει ήδη καλά στην ιταλική οικονομία η νέα πρωθυπουργός.

Στην ενίσχυση του ευρώ συμβάλλει και η κατακόρυφη πτώση του πολιτικού κινδύνου. Δεν είναι και λίγο, ούτε συνηθισμένο, αυτό που ζήτησε την Τετάρτη από τις ευρωπαϊκές Αρχές ο καγκελάριος Ολαφ Σολτς, για την κοινή χρηματοδότηση από την ΕΕ επενδύσεων στην πράσινη ενέργεια. Ο γερμανός καγκελάριος επικαλέστηκε τον αθέμιτο ανταγωνισμό που δημιουργούν οι αμερικανικές επιδοτήσεις σε πράσινες τεχνολογίες. Με το άκουσμα και μόνο μιας κοινής ευρωπαϊκής χρηματοδότησης οι αγορές ενθουσιάστηκαν. Θυμηθείτε πόσο ισχυρή ήταν η αντιμετώπιση κοινών προβλημάτων κατά την περίοδο της πανδημίας και πόσο σημαντική ήταν η βοήθεια σε χώρες με σοβαρά ελλείμματα όπως η Ιταλία.

Μη γελιόμαστε, όπως και στην πανδημία που οδήγησε στη δημιουργία του Ταμείου Ανάκαμψης, έτσι και τώρα μια κοινή ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για την παραγωγή φθηνότερης ενέργειας θα βοηθήσει πολύ και την Ελλάδα.

Υπενθυμίζεται ότι ο Σολτς δεν τρελάθηκε ξαφνικά και έκανε στροφή από το δόγμα «ο καθένας μόνος του» στις κοινές ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις. Διαπίστωσε απλά ότι οι Αμερικανοί δεν θα κάνουν πίσω στο σχέδιο ύψους 370 δισ. δολαρίων που θέλουν να τους φέρει σε ρόλο «οδηγού» – αντίστοιχου αυτού της αγοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου LNG – και στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Τα κακά νέα είναι ότι όλα αυτά τα σημάδια ανάκαμψης θα συντηρήσουν τον ευρωπαϊκό πληθωρισμό για μεγαλύτερο διάστημα σε επίπεδα υψηλότερα του στόχου. Αρα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα είναι υποχρεωμένη να τηρήσει πιστά το πλάνο ανόδου των επιτοκίων της, το οποίο εκτιμάται ότι μπορεί και να φτάσει έως το καλοκαίρι και τις δύο επιπλέον μονάδες. Με τα πρόσφατα δεδομένα, είναι πιθανό για ένα διάστημα μεγαλύτερο από όσο περιμέναμε να κινηθούμε (για την Ελλάδα σχεδόν σίγουρα) ως οικονομία ταυτόχρονα με υψηλές πληθωριστικές πιέσεις και με υψηλά επιτόκια, αλλά και με υψηλότερους του αναμενομένου ρυθμούς ανάπτυξης.