Φυσικό αέριο: Στα σκαριά η κοινή αγορά στην ΕΕ

Αισιόδοξα μπήκε το 2023 με τις τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη να καταγράφουν πτώση. Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης αναφοράς έπεσαν έως και 7,9% στο χαμηλότερο επίπεδο από τις 21 Φεβρουαρίου του 2021 – δηλαδή τρεις μέρες πριν την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, συμπληρώνοντας τρεις εβδομάδες συνεχούς πτώσης της τιμής του φυσικού αερίου στη Γηραιά Ήπειρο.

Το δεδομένο αυτό ευνοεί την Ευρωπαϊκή Ένωση που έχει βάλει ως στόχο μέχρι το 2030 να έχει απεξαρτηθεί εντελώς από το ρωσικό φυσικό αέριο. Σε ότι αφορά δε το πλαφόν που έχει εφαρμοστεί έχει αρχίσει να δημιουργεί προβλήματα στην Ρωσία, όπου ήδη καταγράφεται μία «τρύπα» στα έσοδα από το φυσικό αέριο. Τώρα, η Κομισιόν ξεκινά μία καινούρια προσπάθεια εφαρμόζοντας τις κοινές αγορές φυσικού αερίου στην ΕΕ.

Πότε θα ξεκινήσει ο μηχανισμός

Σύμφωνα με όσα αναφέρει ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, πριν το καλοκαίρι θα έχει ξεκινήσει ο μηχανισμός για τις κοινές αγορές φυσικού αερίου. Με την σειρά του ο αντιπρόεδρος προέτρεψε τα κράτη μέλη να προχωρήσουν σε συνεργασία με τους παράγοντες φυσικού αερίου, προκειμένου να υπολογιστεί η ποσότητα που χρειάζεται να αποθηκευτεί πριν τον επόμενο χειμώνα.

«Έχω ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να συνεργαστούν γρήγορα με βασικούς παράγοντες της αγοράς σε εθνικό επίπεδο, πρώτον για να εντοπίσουν αυτούς που θα συμμετάσχουν στην πλατφόρμα και, δεύτερον, να εκτιμήσουν τους όγκους και τον προέλευση του φυσικού αερίου που θα αγοραστεί μέσω της πλατφόρμας», τόνισε ο Μάρος Σέφκοβιτς, καλώντας για άλλη μια φορά τον κλάδο «να εκφράσει το ενδιαφέρον του για ένταξη σε μια ευρωπαϊκή κοινοπραξία».

Η σημερινή συνεδρίαση ακολούθησε τη συνάντηση υψηλού επιπέδου τον περασμένο Δεκέμβριο ,υπό την προεδρία του ίδιου του Σέφκοβιτς, με τη συμμετοχή 32 εταιρειών, όπου συζητήθηκε η συμμετοχή τους στην ενεργειακή πλατφόρμα της ΕΕ.

Πώς λειτουργούν οι κοινές αγορές της ΕΕ

Από τον Οκτώβριο του 2022, η Κομισιόν είχε προτείνει τις κοινές αγορές φυσικού αερίου, ως μέτρο για την διαπραγμάτευση καλύτερων τιμών και την αποφυγή ανταγωνισμού μεταξύ των κρατών μελών.  Για να λειτουργήσει πριν το καλοκαίρι, η Επιτροπή θα αναθέσει σε έναν πάροχο υπηρεσιών την οργάνωση της συγκέντρωσης της ζήτησης σε επίπεδο ΕΕ, ομαδοποιώντας τις ανάγκες εισαγωγής αερίου και αναζητώντας προσφορές στην αγορά που να ανταποκρίνονται στη ζήτηση.

Προτείνει την υποχρεωτική συμμετοχή των κρατών μελών σε κοινές προμήθειες, για τη συγκέντρωση τουλάχιστον του 15% της πλήρωσης αποθήκευσης. Οι εταιρείες θα έχουν τη δυνατότητα να σχηματίσουν μια ευρωπαϊκή κοινοπραξία αγορών φυσικού αερίου, σύμφωνα με τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ. Οι από κοινού αγορές θα βοηθήσουν τα μικρότερα κράτη μέλη και ειδικότερα τις εταιρείες, που βρίσκονται σε λιγότερο ευνοϊκή κατάσταση ως αγοραστές, να έχουν πρόσβαση σε όγκους φυσικού αερίου με καλύτερες συνθήκες.

Ο κανονισμός περιλαμβάνει επίσης διατάξεις για την ενίσχυση της διαφάνειας των προβλεπόμενων και των τελικών αγορών προμήθειας φυσικού αερίου, προκειμένου να αξιολογηθεί κατά πόσο επιτυγχάνονται οι στόχοι της ασφάλειας του εφοδιασμού και της ενεργειακής αλληλεγγύης. Η Επιτροπή θα πρέπει να ενημερώνεται πριν από τη σύναψη οποιασδήποτε αγοράς φυσικού αερίου ή μνημονίου συμφωνίας όγκου άνω των 5 TWh (λίγο πάνω από 500 εκατομμύρια κυβικά μέτρα) και μπορεί να εκδώσει σύσταση σε περίπτωση δυνητικά αρνητικού αντίκτυπου στη λειτουργία της κοινής αγοράς, την ασφάλεια του εφοδιασμού ή την ενεργειακή αλληλεγγύη.

Συνεχίζει να πέφτει η τιμή του αερίου

Σε ελεύθερη πτώση βρίσκεται η τιμή του φυσικού αερίου, με τις θερμοκρασίες να είναι πάνω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα. Την ίδια ώρα έχουν αυξηθεί και οι ροές υγροποιημένου φυσικού αερίου που φθάνουν στην Ευρώπη.  Οι τιμές στην αγορά του Αμστερνταμ υποχώρησαν κατά 11% στα 57,6 ευρώ ανά μεγαβατώρα, φθάνοντας στα επίπεδα του Σεπτεμβρίου 2021 και καταγράφοντας μείωση 24% από την αρχή του έτους.

Όπως αναφέρει το Bloomberg, στην υποχώρηση των τιμών συνέβαλε και το γεγονός ότι οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης αερίου στην Κίνα είναι καλά εφοδιασμένες, αναγκάζοντας τους προμηθευτές να στέλνουν περισσότερα φορτία LNG στην Ευρώπη. Αναμφίβολα, η τιμή εξακολουθεί να βρίσκεται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, αλλά καμία σχέση με τα ρεκόρ που σημειώθηκαν στα τέλη του περασμένου καλοκαιριού, όταν οι τιμές είχαν εκτοξευτεί στα 340 ευρώ.

«Η κατάσταση πανικού του περασμένου έτους αντικαταστάθηκε από τη σιγουριά ότι η Ευρώπη θα ξεπεράσει αυτόν τον χειμώνα χωρίς προβλήματα εφοδιασμού», ανέφερε η Energi Danmark σε ανακοίνωσή της.

Η κρίση συνεχίζεται

Παρά το γεγονός πως η τιμή του φυσικού αερίου συνεχίζει να πέφτει, οι αναλυτές παραμένουν ανήσυχοι λέγοντας πως η κρίση δεν έχει τελειώσει.  «Η Ευρώπη ήταν «τυχερή» με τον καιρό , αλλά οι προμήθειες παραμένουν εξαρτημένες από γεωπολιτικά γεγονότα», λέει ο Ιγνάθιο Σάντσεθ Γάλαν ,Διευθύνων Σύμβουλος της ισπανικής εταιρείας Iberdrola SA.

Αν και μειωμένες, οι τιμές του αερίου, παραμένουν διπλάσιες από τον μέσο όρο των τελευταίων πέντε ετών.  «Το τέλος της ευρωπαϊκής ενεργειακής κρίσης δεν έχει φτάσει ακόμη», είναι η εκτίμηση της ισπανικής εταιρείας κοινής ωφέλειας Iberdrola.