Μοναρχία είναι μια μορφή διακυβέρνησης, στο οποίο μόνο ένα άτομο, ο μονάρχης, κρατάει την υπέρτατη αρχή του κράτους, εκτελώντας εθιμοτυπικά καθήκοντα και ενσωματώνοντας την εθνική ταυτότητα της χώρας. Παρόλο που ορισμένοι μονάρχες εκλέγονται, στις περισσότερες περιπτώσεις η θέση του μονάρχη είναι κληρονομική και διαρκεί μέχρι το θάνατο ή την παραίτησή του.

Στις περιπτώσεις αυτές, η βασιλική οικογένεια ή τα μέλη της δυναστείας συνήθως ασκούν επίσημα καθήκοντα. Η πολιτική εξουσία του μονάρχη ενδέχεται να διαφέρει κατά περιπτώσεις, από καθαρά συμβολική (εστεμμένη δημοκρατία), σε μερική και περιορισμένη (συνταγματική μοναρχία, βασιλευόμενη δημοκρατία), μέχρι εντελώς απολυταρχική (απόλυτη μοναρχία).

Η μοναρχία ήταν η πιο κοινή μορφή διακυβέρνησης μέχρι τον 20ο αιώνα. Σήμερα, σαράντα πέντε κυριαρχικά έθνη στον κόσμο έχουν μονάρχες ως αρχηγούς των κρατών τους, δεκαέξι εκ των οποίων είναι Κοινοπολιτειακά βασίλεια με επικεφαλής τους τον βασιλιά Κάρολο Γ’.

Οι περισσότεροι σύγχρονοι μονάρχες είναι συνταγματικοί μονάρχες, οι οποίοι διατηρούν ένα ξεχωριστό νομικό και τελετουργικό ρόλο, αλλά ασκούν περιορισμένη ή ακόμη και καθόλου πολιτική εξουσία σύμφωνα με το σύνταγμα του κράτους τους. Σε ορισμένα έθνη, ωστόσο, όπως το Μπρουνέι, το Μαρόκο, το Ομάν, το Κατάρ, τη Σαουδική Αραβία και τη Σουαζιλάνδη, ο κληρονομικός μονάρχης έχει περισσότερη πολιτική επιρροή από οποιαδήποτε άλλη πηγή εξουσίας στο έθνος, είτε λόγω της παράδοσης είτε με συνταγματική εντολή.

Η συγκέντρωση της εξουσίας στα χέρια ενός και μόνο ανθρώπου έχει προταθεί ότι εμφανίστηκε μετά τη Νεολιθική επανάσταση, με τη μορφή του δεσποτισμού. Μοναρχικά κυβερνιόταν η Αρχαία Αίγυπτος, η αρχαία Κίνα, η Περσία, η Βυζαντινή και Οθωμανική Αυτοκρατορία κ.λπ. Στην αρχαία Ελλάδα, η μοναρχία εμφανίζεται, με τη μορφή της βασιλείας και της τυραννίας, με αντίστοιχα παραδείγματα το Μακεδονικό βασίλειο και τις Συρακούσες.

Ακολουθούν ορισμένες από τις χώρες που έχουν μονάρχες, με αλφαβητική σειρά.

Ανδόρα

Το πριγκιπάτο της Ανδόρας είναι μια μικρή χώρα χωρίς θάλασσα που βρίσκεται στην Ιβηρική Χερσόνησο, στα σύνορα με τη Γαλλία και την Ισπανία. Ως συν-πρίγκιπες, ή συν-βασιλείς, του έθνους ενεργούν ο καθολικός επίσκοπος της Urgell, μιας ρωμαιοκαθολικής επισκοπής και ο πρόεδρος της Γαλλίας. Επί του παρόντος οι συν-πρίγκιπες είναι ο επίσκοπος Joan-Enric Vives και ο πρόεδρος Emmanuel Macron.

Μπαχρέιν

Το Βασίλειο του Μπαχρέιν είναι ένα νησιωτικό κράτος που βρίσκεται στον Περσικό Κόλπο. Η χώρα είναι συνταγματική μοναρχία με επικεφαλής τον βασιλιά, ο οποίος σήμερα είναι ο σεΐχης Χαμάντ μπιν Ίσα Αλ Χαλίφα. Είναι ο κυρίαρχος μονάρχης από το 1999.

Βέλγιο

Το Βασίλειο του Βελγίου βρίσκεται στη βορειοδυτική Ευρώπη και έχει μορφή συνταγματικής μοναρχίας. Ο βασιλιάς, σήμερα Φίλιππος (ή Φιλίπ στα ολλανδικά), είναι ο τελετουργικός αρχηγός του κράτους. Βασιλεύει από το 2013.

Μπουτάν

Το Βασίλειο του Μπουτάν είναι ένα μικρό έθνος της Νότιας Ασίας που δεν έχει πρόσβαση σε στεριά και είναι συνταγματική μοναρχία. Ο Jigme Khesar Namgyel Wangchuck είναι ο «Druk Gyalpo» ή Βασιλιάς Δράκος, και είναι ο αρχηγός του κράτους. Ανέβηκε στο θρόνο το 2006.

Μπρουνέι

Το Μπρουνέι είναι μια μικρή χώρα που καταλαμβάνει μέρος του νησιού Βόρνεο της Νοτιοανατολικής Ασίας. Ο Χασανάλ Μπολκιάχ είναι ο σημερινός σουλτάνος, ο οποίος ανέβηκε στο θρόνο το 1967. Είναι επίσης ο μοναδικός πρωθυπουργός της χώρας από τότε που η χώρα ανεξαρτητοποιήθηκε το 1984 και συνεπώς είναι επικεφαλής της κυβέρνησης.

Καμπότζη

Το Βασίλειο της Καμπότζης είναι μια εκλογική συνταγματική μοναρχία που βρίσκεται στη Νοτιοανατολική Ασία. Ο Norodom Sihamoni είναι βασιλιάς της χώρας από το 2004, αφού ορίστηκε από το συμβούλιο του θρόνου της χώρας.

Κοινοπολιτειακά Βασίλεια

Η βρετανική βασιλική οικογένεια, ίσως η πιο γνωστή βασιλική οικογένεια στον κόσμο, κυβερνά από το Ηνωμένο Βασίλειο. Η βασίλισσα Ελισάβετ Β’ ήταν η βασιλεύουσα συνταγματική μονάρχης σε 16 βασίλεια της Κοινοπολιτείας: εκτός από το Ηνωμένο Βασίλειο, οι άλλες 15 ανεξάρτητες χώρες περιλαμβάνουν την Αντίγκουα και Μπαρμπούντα, την Αυστραλία, τις Μπαχάμες, τα Μπαρμπάντος, το Μπελίζ, τον Καναδά, τη Γρενάδα, τη Τζαμάικα, τη Νέα Ζηλανδία, την Παπούα Νέα Γουινέα, τον Άγιο Κιτς και Νέβις, την Αγία Λουκία, τον Άγιο Βικέντιο και τις Γρεναδίνες, τις Νήσους Σολομώντος και το Τουβαλού.

Η βασίλισσα Ελισάβετ Β’ ανέβηκε στο θρόνο το 1952 και πέθανε το 2022. Ανέλαβε ο γιος της, βασιλιάς Κάρολος Γ’.

Δανία

Το Βασίλειο της Δανίας είναι η νοτιότερη από τις σκανδιναβικές χώρες και είναι συνταγματική μοναρχία. Βασίλισσα της χώρας είναι η Μαργκρέτε Β’, η οποία βασιλεύει από το 1972.

Εσουατίνι

Το Βασίλειο του Εσουατίνι, επίσης γνωστό ως Σουαζιλάνδη, είναι μια μικρή χώρα χωρίς θάλασσα στη νότια Αφρική. Η κυβέρνηση της χώρας είναι μια απόλυτη διαρχία, που σημαίνει ότι το έθνος κυβερνάται από κοινού από τον «Ngwenyama» (βασιλιά) και την «Ndlovukati» (βασίλισσα). Το 1986 Mswati III έγινε βασιλιάς και η Ntfombi βασίλισσα.

Ιαπωνία

Η Ιαπωνία είναι ένα αρχιπελαγικό κράτος στην Ανατολική Ασία που είναι συνταγματική μοναρχία. Ο αυτοκράτορας Ακιχίτο ανέβηκε στο θρόνο το 1989 και είναι το 125ο μέλος της αρχαιότερης βασιλεύουσας δυναστείας στον κόσμο. Στις 30 Απριλίου, ο Ακιχίτο παραιτείται για να επιτρέψει στον γιο του Ναρουχίτο να γίνει ο νεότερος αυτοκράτορας που θα καθίσει στον θρόνο των χρυσανθέμων.

Ιορδανία

Το Χασεμιτικό Βασίλειο της Ιορδανίας είναι μια μικρή χώρα της Μέσης Ανατολής που δεν έχει χερσαία σύνορα και βρίσκεται κατά μήκος της ανατολικής όχθης του ποταμού Ιορδάνη. Η χώρα είναι συνταγματική μοναρχία και ο βασιλιάς Αμπντάλα ΙΙ είναι ο μονάρχης της χώρας από το 1999.

Λεσότο

Το Βασίλειο του Λεσότο είναι μια μικρή χώρα χωρίς χερσαία σύνορα που βρίσκεται εντός της Νότιας Αφρικής. Ο βασιλιάς Λέτσι Γ’ βασιλεύει από το 1996 με τελετουργικό ρόλο.

Λιχτενστάιν

Το Πριγκιπάτο του Λιχτενστάιν είναι μια μικρή χώρα στη Δυτική Ευρώπη, της οποίας η μορφή διακυβέρνησης είναι συνταγματική μοναρχία. Ο πρίγκιπας Χανς-Άνταμ Β’ βασιλεύει από το 1989.

Λουξεμβούργο

Το Μεγάλο Δουκάτο του Λουξεμβούργου είναι ένα μικρό έθνος χωρίς θάλασσα στη Δυτική Ευρώπη. Το Λουξεμβούργο είναι κοινοβουλευτική συνταγματική μοναρχία με μία νομοθετική Βουλή. Ενώ ο μεγάλος δούκας διορίζει τον πρωθυπουργό, οι εξουσίες του είναι κυρίως τυπικές. Ο μεγάλος δούκας Ανρί βασιλεύει από το 2000.

Μαλαισία

Η Μαλαισία είναι συνταγματική μοναρχία στη Νοτιοανατολική Ασία. Ο σουλτάνος Αμπντουλάχ Σουλτάν Αχμάντ Σαχ στέφθηκε ο 16ος βασιλιάς της χώρας τον Ιανουάριο του 2019. Η Μαλαισία έχει ένα μοναδικό σύστημα εκ περιτροπής μοναρχίας, στο οποίο εννέα εθνοτικοί κυβερνήτες των Μαλαισιανών πολιτειών εναλλάσσονται ως βασιλείς για πενταετείς θητείες.

Μονακό

Το Πριγκιπάτο του Μονακό είναι ένα μικροκράτος που βρίσκεται κατά μήκος της Γαλλικής Ριβιέρας στη Δυτική Ευρώπη και είναι μία από τις λίγες χώρες όπου ο μονάρχης συμμετέχει ενεργά στην καθημερινή πολιτική. Ο πρίγκιπας Αλβέρτος Β΄, γιος της αείμνηστης Αμερικανίδας ηθοποιού Γκρέις Κέλι, είναι ο αρχηγός του κράτους της χώρας από το 2005.

Ολλανδία

Το Βασίλειο των Κάτω Χωρών είναι μια συνταγματική μοναρχία με το μεγαλύτερο μέρος της επικράτειάς του να βρίσκεται στη Δυτική Ευρώπη και με αρκετά μικρά νησιωτικά εδάφη στην Καραϊβική Θάλασσα. Ο μονάρχης του βασιλείου είναι ο αρχηγός του κράτους της χώρας. Ο βασιλιάς Βίλεμ-Αλεξάντερ ανέβηκε στο θρόνο το 2013.

Νορβηγία

Το Βασίλειο της Νορβηγίας είναι μια συνταγματική μοναρχία που βρίσκεται στη Βόρεια Ευρώπη. Ο βασιλιάς Harald V και η βασίλισσα Sonja βασιλεύουν από το 1991.

Σαουδική Αραβία

Το Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας βρίσκεται στην αραβική χερσόνησο στη Μέση Ανατολή. Το έθνος είναι απόλυτη μοναρχία, με τον βασιλιά Σαλμάν μπιν Αμπντουλαζίζ αλ Σαούντ να εκτελεί χρέη πρωθυπουργού και αρχηγού του κράτους από το 2015.

Ισπανία

Το Βασίλειο της Ισπανίας είναι μια κοινοβουλευτική μοναρχία που καταλαμβάνει κυρίως ένα μέρος της Ιβηρικής Χερσονήσου της Ευρώπης και περιλαμβάνει επίσης τα Κανάρια Νησιά και τις Βαλεαρίδες Νήσους. Ο βασιλιάς Φίλιππος ΣΤ΄ είναι ο σημερινός αρχηγός του κράτους. Ανέβηκε στο θρόνο το 2014 μετά την παραίτηση του πατέρα του, βασιλιά Χουάν Κάρλος.

Σουηδία

Το Βασίλειο της Σουηδίας είναι μια συνταγματική και κοινοβουλευτική δημοκρατία που βρίσκεται στη Βόρεια Ευρώπη. Η μακρά ιστορία των Σουηδών μοναρχών χρονολογείται από τα τέλη του 10ου αιώνα και ο βασιλιάς Καρλ ΙΣΤ’ Γκούσταφ είναι ο σημερινός αρχηγός του κράτους, ο οποίος ανέβηκε στο θρόνο το 1973.

Ταϊλάνδη

Το Βασίλειο της Ταϊλάνδης βρίσκεται στη χερσόνησο της Ινδοκίνας στη Νοτιοανατολική Ασία. Αν και αυτοαποκαλείται συνταγματική μοναρχία, η χώρα έχει μια σύγχρονη ιστορία που διανθίζεται από συχνά πραξικοπήματα, με το τελευταίο να θέτει το έθνος υπό την κυριαρχία μιας de facto στρατιωτικής δικτατορίας. Ο Maha Vajiralongkorn είναι βασιλιάς από το 2016 και η επίσημη στέψη του πραγματοποιείται κάθε χρόνο, 4-6 Μαΐου.

Πόλη του Βατικανού

Η Πόλη του Βατικανού είναι μια πόλη-κράτος που βρίσκεται εντός της Ρώμης και είναι το μικρότερο ανεξάρτητο κράτος στον κόσμο. Η κυβέρνηση είναι μια απόλυτη αιρετή μοναρχία που διοικείται από τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, καθιστώντας ουσιαστικά τον Πάπα έναν εκλεγμένο μη κληρονομικό μονάρχη. Ο Πάπας Φραγκίσκος εξελέγη στη θέση αυτή το 2013.

Headlines