Νταβός: Η Δύση προσπαθεί να συνηθίσει έναν κόσμο χωρίς την Ρωσία

Για δεύτερη συνεχή χρονιά, οι δυτικές κυρώσεις εμπόδισαν Ρώσους αξιωματούχους και ολιγάρχες να συμμετάσχουν στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός, το χιονοδρομικό θέρετρο της Ελβετίας που φιλοξενεί το ετήσιο συνέδριο των υπερπλουσίων.

Αυτά είναι ευπρόσδεκτα νέα για πολλούς, σχολιάζει το Politico, συμπεριλαμβανομένων των δυτικών αξιωματούχων, που πέρασαν τους τελευταίους 11 μήνες προσπαθώντας να πείσουν τη διεθνή κοινότητα να αποφύγει τη Μόσχα για τις ενέργειές της στην Ουκρανία.

Και είναι μια νίκη για τους Ουκρανούς που συμμετέχουν στη φετινή διάσκεψη, καθώς εντείνουν τις εκκλήσεις τους για περισσότερα όπλα από τους συμμάχους.

Η νέα πραγματικότητα για τους CEO της Δύσης

Αλλά αναγκάζει επίσης τους διευθύνοντες συμβούλους του κόσμου να αντιμετωπίσουν τη νέα πραγματικότητα, δηλαδή να μάθουν πώς να λειτουργούν σε έναν κόσμο όπου η συνεργασία με την Ρωσία είναι εκτός παιχνιδιού.

Τον παλιό καιρό, τα κορυφαία στελέχη επιχειρήσεων του κόσμου έπιναν βότκα με πάγο στο Russia House, την ανεπίσημη πρεσβεία της χώρας στο φόρουμ, και έσπευδαν να κλείσουν συμφωνίες με τους Ρώσους ολιγάρχες και οικονομικούς ηγέτες – από μεγιστάνες της ενέργειας μέχρι φαρμακευτικούς κολοσσούς.

Ακόμη και εν μέσω των κυρώσεων που έθεσαν οι ΗΠΑ και η Ευρώπη το 2014, η Ρωσία κατάφερε να προσελκύσει ξένες επενδύσεις στη χώρα.

Ο Kirill Dmitriev, επικεφαλής του Russian Direct Investment Fund, ενός από τα κρατικά επενδυτικά ταμεία της χώρας, χρησιμοποίησε τη θέση του για να πείσει εταιρείες και κυβερνήσεις ότι, αν και οι κυρώσεις περιόριζαν τον τρόπο με τον οποίο μπορούσαν να αλληλεπιδράσουν, οι επιχειρήσεις μπορούσαν να προχωρήσουν. Και ορισμένες εταιρείες βρήκαν «χρυσό», υπογράφοντας σε κοινοπραξίες και άλλα έργα.

Τώρα, όμως, οι δυτικές κυρώσεις που τέθηκαν σε ισχύ μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία – μερικές από τις σκληρότερες που έχουν επιβληθεί ποτέ κατά της Μόσχας – αποκλείουν τους βασικούς «παίχτες», που ασκούν εξουσία στη χώρα.

«Και τώρα τι θα κάνουμε χωρίς βαρβάρους»

Και η απουσία της Ρωσίας από το Νταβός κάνει τους αξιωματούχους και τους επικεφαλής των επιχειρήσεων εκεί, να θέτουν παρασκηνιακά ερωτήματα σχετικά με το πόσο καιρό η παγκόσμια επιχειρηματική κοινότητα μπορεί να αγνοήσει τη Μόσχα και ταυτόχρονα να βρει νέες αγορές για ενέργεια, μέταλλα και τρόφιμα.

«Αυτή τη στιγμή, υπάρχουν ακόμη ερωτήματα σχετικά με το αν υπάρχουν μακροπρόθεσμα καλές εναλλακτικές για το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο», δήλωσε ένας δυτικός αξιωματούχος στο Νταβός στο Politico.

Επιπλέον, όπως είπε, «έχουν μετατραπεί σε έναν από τους κορυφαίους εξαγωγείς σιτηρών – και το έκαναν αυτό κάτω από την πίεση κυρώσεων και εν μέρει ως απάντηση σε αυτές», δήλωσε ο Τόμας Γκράχαμ, ο οποίος διετέλεσε ειδικός βοηθός του προέδρου των ΗΠΑ και ανώτερος διευθυντής για την Ρωσία στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας, κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης του Τζορτζ Μπους.

Η Μόσχα άντεξε τις κυρώσεις

Η Ρωσία άρχισε να καθιερώνει τον γεωργικό της τομέα προτού τεθούν σε ισχύ οι κυρώσεις, δήλωσε ο Γκράχαμ. Αλλά αφότου η Δύση άρχισε να επιβάλλει αυτά τα οικονομικά μέτρα, η Μόσχα επένδυσε σημαντικά στην εγχώρια παραγωγή σιταριού, αντί να βασίζεται στις εισαγωγές, προκειμένου να θρέψει το λαό της.

Τους τελευταίους οκτώ μήνες, έχει σε κάποιο βαθμό αντέξει τις κυρώσεις, βρίσκοντας εναλλακτικές οδούς για εισαγωγές μέσω εταίρων, όπως η Κίνα και χώρες του παγκόσμιου Νότου.

«Οι κυρώσεις δεν είχαν τον άμεσο αντίκτυπο που πίστευαν οι άνθρωποι στη Δύση ότι θα μπορούσαν να έχουν», δήλωσε η Άντζελα Στεντ, συνεργάτης της δεξαμενής σκέψης Brookings Institution στην Ουάσιγκτον.

Η Ρωσία δεν συμμετείχε επίσης στην περσινή συνάντηση, η οποία πραγματοποιήθηκε τον Μάιο, τρεις μήνες μετά την εισβολή. Εμπειρογνώμονες και αξιωματούχοι πίστευαν ότι οι κυρώσεις θα κατέστρεφαν τη ρωσική οικονομία. Ένα μήνα αργότερα, η ρωσική κυβέρνηση αθέτησε το εξωτερικό χρέος της για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες. Αλλά καθώς οι μήνες περνούσαν, η οικονομία της χώρας άρχισε να προσαρμόζεται σε μια νέα κανονικότητα.

Αλλάζει η διεθνής επιχειρηματική τάξη;

Σήμερα, τα ράφια των παντοπωλείων εξακολουθούν να είναι γεμάτα και η ζωή, ως επί το πλείστον, συνεχίζεται κανονικά για τους ανθρώπους που ζουν στην ρωσική επαρχία. Οι κινεζικές μάρκες αντιπροσωπεύουν πλέον σχεδόν το ένα τρίτο της αγοράς αυτοκινήτων της Ρωσίας, αφού οι δυτικές βιομηχανίες εγκατέλειψαν τη χώρα λόγω των κυρώσεων, σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε το Reuters.

Αυτό έχει προκαλέσει φόβους μεταξύ των πρώην επιχειρηματικών εταίρων της Μόσχας στο Νταβός, ότι η διεθνής επιχειρηματική τάξη αλλάζει – ίσως για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Με τις κυρώσεις να είναι σε ισχύ και να μην μπορούν να ανακληθούν εύκολα, οι εταιρείες αυτές πρόκειται να χάσουν πιθανές προσοδοφόρες ευκαιρίες – τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Αυτό δεν έχει σημασία για ορισμένες εταιρείες που θεωρούν την αποεπένδυση από την Ρωσία ως ηθική επιταγή. Άλλες, όμως, προσπαθούν να επανεξετάσουν τις διεθνείς επιχειρηματικές στρατηγικές τους.

Σε άλλες αγορές στράφηκε η Μόσχα

«Η Ρωσία είναι σε μεγάλο βαθμό απομονωμένη από τη Δύση, αλλά φυσικά δεν είναι απομονωμένη από τον υπόλοιπο κόσμο. Ο παγκόσμιος Νότος ούτε έχει καταδικάσει την Ρωσία, ούτε έχει επιβάλει κυρώσεις στην Ρωσία», δήλωσε ο Στεντ, αναφερόμενος σε μια ομάδα χωρών, που συχνά περιγράφονται ως μερικές από τις φτωχότερες και λιγότερο βιομηχανοποιημένες οικονομίες. «Έχετε μια χώρα όπως η Ινδία, η οποία είναι εταίρος των ΗΠΑ, που είναι γνωστό ότι αγοράζει μεγάλες ποσότητες ρωσικού πετρελαίου», λέει χαρακτηριστικά.

Την ίδια στιγμή, η Ρωσία επενδύει εκ νέου στις διπλωματικές σχέσεις στην Αφρική, όπου έχει επεκτείνει τις επιχειρηματικές της ευκαιρίες τα τελευταία χρόνια. Μάλιστα, φιλοξένησε το πρώτο οικονομικό φόρουμ Ρωσίας-Αφρικής το 2019 στο Σότσι.

Η Μόσχα βασίζεται επίσης στην ομάδα Wagner, μια παραστρατιωτική οργάνωση με δεσμούς με το Κρεμλίνο, για να επεκτείνει την επιρροή της στην αφρικανική ήπειρο. Η Wagner βοηθά τις κυβερνήσεις στο Μάλι, τη Λιβύη και τη Μαδαγασκάρη μέσω συμβολαίων παροχής ασφάλειας.

Παρόλα αυτά, οι κυρώσεις αποδυναμώνουν την Ρωσία ως παγκόσμια δύναμη. Μεγάλες δυτικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των Starbucks, Coca-Cola και McDonald’s, έχουν αποσύρει τις επιχειρήσεις τους από τη χώρα. Άλλες έχουν διακόψει τη συνεργασία τους με οντότητες που δεν έχουν υποστεί κυρώσεις, υπό το φόβο μελλοντικών μέτρων.

Στα παρασκήνια του Νταβός, τα στελέχη λένε ότι έχουν σχεδόν ξεγράψει τη Μόσχα. Καθώς η Ρωσία συνεχίζει να εκτοξεύει πυραύλους σε πολυκατοικίες και να στοχεύει αμάχους στην Ουκρανία, η αναθεώρηση αυτών των αποφάσεων φαίνεται όλο και πιο δυσάρεστη.

Και οι οικονομικοί περιορισμοί έχουν βλάψει την ικανότητα της Ρωσίας να διεξάγει στρατιωτικές επιχειρήσεις. Η Μόσχα αγωνίζεται να αποκτήσει ημιαγωγούς, τους οποίους χρειάζεται για τα εξοπλιστικά της προγράμματα. Με τις προσπάθειες για εξασφάλιση αποθεμάτων να μένουν πίσω, σφυρηλατεί τώρα νέες αμυντικές συνεργασίες με το Ιράν και τη Βόρεια Κορέα για να ενισχύσει τον πόλεμό της στην Ουκρανία.

Οι Ουκρανοί έκαναν «κατάληψη» στα ρωσικά στέκια του Νταβός

Επιστρέφοντας στον παραλιακό δρόμο, την κεντρική λεωφόρο του Νταβός, δεν υπάρχει κανένα σημάδι της παρουσίας της Ρωσίας. Τα προηγούμενα χρόνια, οι ηγέτες των κρατικών επενδυτικών ταμείων και τραπεζών της Ρωσίας συνήθιζαν να συχνάζουν στο χώρο των ζωντανών λήψεων του CNBC, μιλώντας για τη σημασία της συνέχισης των επενδύσεων στη χώρα.

Και το παλιό Russia House – ένα κατάστημα που κάποτε απολάμβανε σχεδόν αποκλειστικά η ρωσική αντιπροσωπεία – φέτος, έχει «καταληφθεί» από την ομάδα της Ουκρανίας. Η αντιπροσωπεία από το Κίεβο θα διοργανώσει εκεί πρόγευμα αυτή την εβδομάδα – μια ευκαιρία για τα μέλη του ουκρανικού κοινοβουλίου να συνεχίσουν να παρακαλούν για περισσότερα όπλα τους δυτικούς υποστηρικτές.

Το θέμα της διαρκούς υποστήριξης προς την Ουκρανία και ενός παρατεταμένου πολέμου θα εγείρει πιθανότατα δυσάρεστα ερωτήματα για τους δυτικούς αξιωματούχους στο Νταβός αυτή την εβδομάδα, ιδίως σχετικά με τις κυρώσεις και το ενδεχόμενο να διαταράξουν τις οικονομίες, κυρίως στην Ευρώπη, το 2023.

Επί μήνες, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι εργάζονταν παρασκηνιακά, για να πείσουν τους Ευρωπαίους συμμάχους τους να παραμείνουν συνεπείς όχι μόνο στις αποστολές όπλων προς την Ουκρανία, αλλά στο μήνυμα των κυρώσεων.

Τα σημεία συζήτησης: «Οι κυρώσεις αποδίδουν. Η Ρωσία υποφέρει και θα συνεχίσει να χάνει μακροπρόθεσμα».

Προς το παρόν, τουλάχιστον, παρά τη μνησικακία ορισμένων συμμετεχόντων στο Νταβός, ο συνασπισμός κρατάει.

«Η αποξένωση (σ.σ. της Ρωσίας) με τη Δύση είναι σχεδόν ολοκληρωτική σε αυτό το σημείο», δήλωσε ο Γκράχαμ. «Και είναι δύσκολο να δει κανείς τις συνθήκες, υπό τις οποίες θα μπορούσε να αποκατασταυθεί η σχέση τους στο εγγύς μέλλον».