Βαβυλώνα – «Η ταινία φτάνει στα αστέρια – αλλά το κεφάλι της έχει κολλήσει στην τουαλέτα»

Αφοσιωμένη στην ιδέα ότι το περισσότερο είναι περισσότερο, η ταινία Babylon είναι ένας μαραθώνιος υπερβολής. Όργια με κόκα κόλα! Καταρρεύσεις στα γυρίσματα! Χιλιάδες ηθοποιοί! Κατά διαστήματα κατά τη διάρκεια της τρίωρης και πλέον διάρκειάς της, η ταινία διακόπτει τη βομβαρδιστική, αδυσώπητη επίθεση στις αισθήσεις για να διαφημίσει τη μαγεία του κινηματογράφου.

Οι χαρακτήρες μιλούν με σοβαρότητα για τον κινηματογράφο – ο οποίος, όπως επιμένουν, δεν είναι χαμηλή τέχνη. Σημαίνει κάτι. Είναι μεγαλύτερος από εμάς. Οι άνθρωποι πηγαίνουν στον κινηματογράφο για να ξεφύγουν από τα προβλήματά τους.

Οι αστέρες του κινηματογράφου δεν πεθαίνουν ποτέ. Αυτές οι κοινοτοπίες ενσωματώνονται σε ένα γκροτέσκο, αχρείο όραμα του Χόλιγουντ, με σκόπιμα τρανταχτό αποτέλεσμα. Θέλετε κινηματογραφική μαγεία; Τι θα λέγατε για θερμοπίδακες εμετού και σκατά ελέφαντα, έναν άντρα που τρώει ζωντανούς αρουραίους, έναν κροταλίας που μασουλάει το λαιμό μιας γυναίκας και έναν παχύσαρκο γυμνό άντρα που χαχανίζει καθώς μια γυναίκα κατουράει στην κοιλιά του;

Φελλινική σάτιρα

Αυτή η γνωστική ασυμφωνία είναι σίγουρα το ζητούμενο. Το Babylon θέλει να καταδείξει τη σκληρότητα, τη διαφθορά της κινηματογραφικής βιομηχανίας και ταυτόχρονα να εξυμνήσει το αθάνατο θαύμα του κινηματογράφου- για να το πετύχει αυτό, εναλλάσσεται ανάμεσα σε μια καταιγιστική, τρομερή, φελλινίστικη σάτιρα και έναν ελεγειακό στοχασμό για την περαστική δόξα και τα γκρεμισμένα όνειρα.

Και παρόλο που θεωρητικά δεν υπάρχει τίποτα κακό σε αυτή τη διττή προσέγγιση -η αμφιθυμία απέναντι στο Χόλιγουντ είναι απολύτως δικαιολογημένη- το πρόβλημα είναι ότι ο σκηνοθέτης Ντάμιεν Σαζελ (η προηγούμενη ταινία του ήταν το La La Land) δεν είναι ποτέ σε θέση να ισορροπήσει τους αντικρουόμενους τόνους. Πολύ συχνά, η ταινία, όπως και ένας από τους δευτερεύοντες χαρακτήρες της, έχει το κεφάλι της κολλημένο στην τουαλέτα.

Χάθηκε στην μετάφραση

Στη διαφήμιση της ταινίας έχει αναφερθεί πολύ η εκτεταμένη έρευνα του Σαζέλ για την εποχή, αλλά το Babylon κάνει τα πάντα για να διαιωνίσει την παρανόηση ότι οι βωβές και οι πρώτες ταινίες με ήχο ήταν γελοία πρωτόγονες τόσο τεχνικά όσο και καλλιτεχνικά. Ένα κινηματογραφικό πλατό είναι «το πιο μαγικό μέρος στον κόσμο», σύμφωνα με το ξεθωριασμένο είδωλο της ταινίας Τζακ Κόνραντ (Μπραντ Πιτ), αλλά το θέαμα της κινηματογραφικής παραγωγής είναι κυρίως τσιριχτά ξεσπάσματα και αδέξια ανικανότητα.

Οι θεατές που έχουν εντρυφήσει στην εποχή θα αναγνωρίσουν λεπτομέρειες που προέρχονται από τις ζωές και τις καριέρες της Κλάρα Μπόου, της Ζαν Ίγκελς, του Τζον Γκίλμπερτ και της Άννα Μέι Γουόνγκ, καθώς και έναν φόρο τιμής στην ταινία Μαρόκο (1930) και αναπαραστάσεις σκηνών από το The Hollywood Revue της MGM του 1929, ακόμη και από τη μικρού μήκους ταινία του 1918 The Cook του Ρόσκο «Fatty» Άρμπακλ.

Όσοι εντοπίσουν αυτά τα πασχαλινά αυγά είναι λιγότερο πιθανό να εντυπωσιαστούν από την έρευνα του Chazelle παρά να ενοχληθούν από τις ιστορικές ελευθερίες της ταινίας και τους ξεδιάντροπα αναχρονιστικούς τρόπους με τους οποίους οι χαρακτήρες μιλούν, χορεύουν και ντύνονται. Η αποφασιστικότητα της Babylon να κυλιστεί στην παρακμή την οδηγεί στο να παρουσιάσει μια καλλιτεχνικά λαμπρή περίοδο (μόνο το 1927 κυκλοφόρησαν στις ΗΠΑ οι ταινίες Sunrise του Murnau, The General του Keaton και Underworld του von Sternberg) ως μια περίοδο παρακμής και πυρετώδους ηδονισμού. Στην πορεία, οι θάνατοι των κομπάρσων, των οπερατέρ, των θαυμαστών και των κοριτσιών του πάρτι γίνονται κακόγουστα γκαγκ.

Ο Μπραντ Πιτ νικιέται

Οι όποιες ιδέες της ταινίας είναι θαμμένες κάτω από τον χωρίς έξοδα γιγαντισμό της. Η οπτική υπερβολή ευτυχώς δεν ενισχύεται από CGI, αλλά είναι γεμάτη με κινηματογραφικά κλισέ, όπως η κάμερα που διασχίζει ένα δωμάτιο προς την καμπάνα μιας τρομπέτας (μια κίνηση που επαναλαμβάνεται μέχρι αηδίας), ή συζητήσεις που αναβαθμίζονται με πανοραμικές κινήσεις. Ακόμα και όταν οι ηθοποιοί δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό, το σενάριο τους ωθεί προς το ευρύ και προφανές, ενώ οι ιστορίες και τα τόξα των χαρακτήρων μοιάζουν να σχεδιάζονται ως μεταγενέστερες σκέψεις.

Ο Πιτ, του οποίου η άνεση και το ελαφρύ άγγιγμα φέρνουν μια ευπρόσδεκτη μείωση της θερμοκρασίας κατά καιρούς, νικιέται από μερικές από τις μπερδεμένες, λαϊκίστικες κορώνες του χαρακτήρα του.

Η κοκαϊνομανής στάρλετ Nellie LaRoy (Μάργκο Ρόμπι) υποτίθεται ότι είναι ένα τραγικό ακατέργαστο διαμάντι, που χλευάζεται από τους σνομπ, αλλά εμφανίζεται ως μια γκρίζα επιδειξιομανής που το μεγαλύτερο ταλέντο της είναι ο έλεγχος των δακρυγόνων της.

Ο Manny Torres (Ντιέγκο Κάλβα), ο οποίος ανεβαίνει στη βιομηχανία χάρη στο ανεκτίμητο μείγμα εφευρετικότητας και ασπόνδυλου, λατρεύει τη Nellie, ακόμη και όταν αυτή, όπως και η κινηματογραφική βιομηχανία, προδίδει και διαφθείρει τα ιδανικά του. Τα επαναλαμβανόμενα κοντινά πλάνα του εκστατικού, δροσερού του βλέμματος δείχνουν την κατάλληλη κατάσταση δέους με την οποία υποτίθεται ότι πρέπει να τα καταλάβουμε όλα αυτά.

 Δείτε το εντυπωσιακό τρέιλερ:

*Η κριτική είναι από το σάιτ bfi.org.uk

*Επιμέλεια: Έφη Αλεβίζου