Η πολιτιστική επανάσταση του ΚΚΕ

Το ευρύ κοινό αιφνιδίασε (θετικά) η μεγάλη συναυλία του ΚΚΕ στο ΣΕΦ για τον Σταύρο Ξαρχάκο. Οσοι ήταν εκεί, 20 χιλιάδες λένε τα νεότερα στοιχεία, μιλούν για ένα ιστορικό γεγονός που ξεπέρασε τις «στενές πολιτικές γραμμές». Εξάλλου για υπέρβαση εκ μέρους του ΚΚΕ έκανε λόγο και ο μεγάλος μας συνθέτης που μίλησε εγκωμιαστικά για τη βραδιά που έχει πια γραφτεί στην Ιστορία. Οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ του Περισσού, αλλά και οι πιο σταθεροί παρατηρητές, λένε πως η όλη στιγμή είναι κρίκος σε μια στρατηγική μελετημένης παρέμβασης στον Πολιτισμό που έχει χαράξει χρόνια το ιστορικό κόμμα και συχνά με ανεξίθρησκες επιλογές.

Ηταν 2008 εξάλλου όταν – επί Αλέκας Παπαρήγα – έγινε αντίστοιχη τιμητική βραδιά για τον Μάνο Χατζιδάκι στη Ρωμαϊκή Αγορά. Τότε μάλιστα ο Θόδωρος Τζιαντζής, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ και στέλεχος της αντιδικτατορικής πάλης, είχε πει στον χαιρετισμό του, παρόντος του Κάρολου Παπούλια και του Δημήτρη Χριστόφια, πως: «Δεν συμφωνούσαμε σ’ όλα όσο ζούσε. Οι διαφωνίες μας όμως δεν ξέφυγαν ποτέ από τα όρια μιας κοινής αναζήτησης και μιας ειλικρινούς συζήτησης για την ανάγκη αντίστασης στο εφήμερο, στην εμπορευματοποίηση και τον εκχυδαϊσμό της Τέχνης, που μας βασανίζουν και σήμερα. Αυτή τη συναυλία τη χρωστούσαμε στον Μάνο Χατζιδάκι, καιρό τώρα».

Η συνολική δράση

Αυτή η λεπτή γραμμή διαπέρασε μέσα στα χρόνια το ΚΚΕ και σήμερα πια με ένταση τη βλέπουμε να ξετυλίγεται με αυτοτελή χαρακτηριστικά, πάντα όμως συνδεδεμένα με τη συνολική δράση του. Το Φεστιβάλ της ΚΝΕ-Οδηγητή που πια είναι ο μεγαλύτερος και μαζικότερος θεσμός στα πολιτιστικά. Αφιερώματα σε Χρήστο Λεοντή, Θάνο Μικρούτσικο, Δημήτρη Μητροπάνο, Μίκη Θεοδωράκη, Αλκη Αλκαίο, αλλά και τη Δευτέρα (23 του μηνός) στο Στέκι Πολιτισμού και Νεανικής Δημιουργίας της ΚΝΕ ένα αφιέρωμα στον Μάνο Λοΐζο με ομιλία του γραμματέα του ΚΣ της ΚΝΕ Νίκου Αμπατιέλου και παρεμβάσεις των Θανάση Παπακωνσταντίνου, Χρήστου Λεοντή, Αχιλλέα Θεοφίλου και της Μαρίας Φαραντούρη. Μέχρι συνέδριο για τον Μπ. Μπρεχτ έχει κάνει το ΚΚΕ, αλλά και έχει αναμορφώσει σε στέκι τον εκδοτικό οίκο του Σύγχρονη Εποχή στο κέντρο της Αθήνας. Και τώρα η βραδιά για τον Ξαρχάκο. Η συναυλία αυτή βέβαια άκουσε και μια κριτική από καλοθελητές πως «υποκαθιστά την πολιτική του ΚΚΕ» και «δεν συνιστά πρόταση ανατροπής».

Ή το ακόμη πιο πικρόχολο πως ο Περισσός έχει γίνει «κόμμα συναυλίας». Κι όμως η πάλη του ΚΚΕ στο πεδίο του Πολιτισμού είναι στόχος που μπαίνει προγραμματικά μα και συνεδριακά απ’ το κόμμα. «Η αναβάθµιση της παρέµβασης στους κλάδους Παιδείας και Πολιτισμού, που ασκούν αποφασιστικό ρόλο στη διαµόρφωση κοινωνικής συνείδησης», διαβάζουμε στις Θέσεις του. Και εδώ όπως αποσαφηνίζουν όσοι έχουν γνώση του πολιτικού σχεδιασμού του, η παρέμβαση στον Πολιτισμό και μάλιστα τολμηρά, δεν είναι μέρος μιας «κουτοπόνηρης εκλογικής παρέμβασης» μα διαρκής, σταθερή προσπάθεια στο πλαίσιο της διαπάλης των ιδεών και ενός άλλου παραδείγματος που θέλει να τονίσει το εν λόγω κόμμα ως συνολική πρόταση στην κοινωνία. «Το ΚΚΕ δεν αντιμετωπίζει την τέχνη, τον πολιτισμό, ως διακοσμητικό στοιχείο της πολιτικής δράσης του.

Παλεύουμε καθημερινά να συνειδητοποιηθεί από όλους και όλες βαθύτερα ότι η σπουδαιότερη λειτουργία της τέχνης, γενικότερα του πολιτισμού, είναι να συμβάλλει στη διεύρυνση του μορφωτικού ορίζοντα, στην πολύπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας, την ικανότητα όλων να κατανοούν και να επιδρούν στην κοινωνική πραγματικότητα», είπε εξάλλου ο Δημήτρης Κουτσούμπας στη συναυλία της ΚΕ του ΚΚΕ στο ΣΕΦ για τον Ξαρχάκο, ενώ σε πολλούς έκανε εντύπωση η εξαιρετικά επεξεργασμένη ομιλία του που δεν περιορίστηκε σε μια «πολιτική ερμηνεία» του έργου του δημιουργού αλλά ανέλυσε τις φάσεις, τους κύκλους και την ουσία του ίδιου του περιεχομένου του έργου αυτού. Και το συνέδεσε με την όλη στάση του ΚΚΕ αναφέροντας πως «η τέχνη σου, που ημερεύει την ψυχή και εξυψώνει τον άνθρωπο, συναντιέται με τον δικό μας αγώνα για έναν ανώτερο πολιτισμό, όπου ο άνθρωπος θα πάψει για τον άνθρωπο να είναι λύκος».

Αδιάκοπο μέτωπο

Μια έτερη – στενή – ανάγνωση θέλει το ενδιαφέρον του ΚΚΕ για τα πολιτιστικά να έχει να κάνει με το φιλότεχνο προφίλ του Κουτσούμπα και όχι με την προσπάθεια ανοίγματος σε ένα σύνθετο πεδίο από το οποίο περνάει και η αναμέτρηση όλων των πολιτικών σχεδίων. Εξάλλου όπως λένε απ’ το ΚΚΕ δεν κάνουν απλώς συναυλίες ή events για προσέλκυση κόσμου, αλλά σταθερά απευθύνονται στον λαό με τις προτάσεις τους και την ίδια ώρα έχουν αδιάκοπο μέτωπο με τους πολιτικούς αντιπάλους τους σε όλα τα πεδία της επικαιρότητας (ακρίβεια, εργασιακά, ενέργεια, πόλεμος, παιδεία κ.λπ.). Αν πάντως ζητούμενο είναι οι υπερβάσεις, εδώ το ΚΚΕ τα πάει καλά. Εξάλλου το δικό του άνοιγμα δεν έχει να κάνει με κάποιο κάλεσμα στις άλλες πολιτικές δυνάμεις, δεν δείχνει καν θετικό σε προοδευτικές κυβερνήσεις ή κυβερνήσεις σταθερότητας, αλλά όλες αυτές τις ημέρες επίσης που έχει αρχίσει να ανακοινώνει τους υποψηφίους του βλέπουμε ένα ιδιότυπο άνοιγμα απ’ τα κάτω ή στοχευμένα σε πρόσωπα (πολλά εκ των οποίων είναι στον Πολιτισμό όπως ο Διονύσης Τσακνής, ο Παύλος Ορκόπουλος και άλλοι). Η δική του διεύρυνση θα τολμούσαμε να πούμε περνάει και από τις μεγάλες-μαζικές του δράσεις που μέρος τους είναι και ο Πολιτισμός. Και σε αυτό το πεδίο επίσης θέτει τα ζητήματα των εργαζομένων του κλάδου, διατηρεί δυνάμεις στο ΣΕΗ, στην ΠΟΘΑ, σε ενώσεις και σωματεία καλλιτεχνών. «Και από αυτό το βήμα δηλώνουμε την αλληλεγγύη μας στους εργάτες της ΛΑΡΚΟ που παλεύουν για να έχουν μεροκάματο, δουλειά. Σε όλους τους καλλιτέχνες που βρίσκονται στους δρόμους του αγώνα και ζητάνε την απόσυρση του ΠΔ και την ανωτατοποίηση των σπουδών τους», είπε ο Δημήτρης Κουτσούμπας στο ΣΕΦ, δένοντας την όλη συναυλία και παρέμβαση και με τις θέσεις του κόμματός του για τους εργαζομένους. Το ΚΚΕ βλέπει το όλο μέτωπο στον Πολιτισμό και ως μέρος μιας πολιτικής τομής από τη μεριά του. Παράλληλα φαίνεται να εξελίσσει τις τεχνικές επικοινωνίας του (podcast, κοινωνικά δίκτυα κ.λπ.) αλλά και να επινοεί νέους τρόπους παρέμβασης με βίντεο κ.ά.

Προσηλωμένοι

Είναι όλα αυτά βήματα «εκσυγχρονισμού» για το ιστορικό Κόμμα ή αναγκαίες κινήσεις για μια εποχή που τρέχει τεχνολογικά ραγδαία; Οπως και να ‘χει, ο βαρύς χαρακτήρας της Πολιτικής του δεν αναιρείται, αντίθετα λαμβάνει νέες εκφράσεις και εδώ τα στελέχη του ΚΚΕ υπενθυμίζουν πως μένουν προσηλωμένοι στους στόχους και στον αγώνα τους που δεν συμπίπτει πουθενά με τις άλλες δυνάμεις του πολιτικού τοπίου. Οπως και να ‘χει, η εικόνα του Κουτσούμπα να τραγουδάει την «Απονη Ζωή» με χαμηλά το μικρόφωνο υπό τη διεύθυνση του Ξαρχάκου πλάι σε άλλους ερμηνευτές, εισάγει καινά δαιμόνια σε έναν χώρο που σταθερά κριτικάρεται από τους πολιτικούς του επικριτές ως άκαμπτος ή ως «ξύλινος» στην έξωθεν εικόνα του.