Σε προεκλογική περίοδο με… μνημονιακό σύνδρομο

Με όλες τις επισημότητες εντάχθηκε στο προεκλογικό κάδρο η σύνδεση των εκλογών με την οικονομική σταθερότητα, ενόψει της διπλής εκλογικής αναμέτρησης, και ο όρος  “επενδυτική βαθμίδα” πλέον αναβαθμίζεται  σε “ΑΑΑ” θέμα αντιπαράθεσης.“Ούτε με κιάλια”, λέει η κυβέρνηση, δεν θα δει η Ελλάδα αναβαθμίσεις από τους οίκους αξιολόγησης με αστάθεια στις εκλογές ή άλλη οικονομική πολιτική. Άμεση η απάντηση – καρφί από τον ΣΥΡΙΖΑ:  Μητσοτάκης και επενδυτική βαθμίδα είναι έννοιες που ποτέ δεν θα συναντηθούν.

Το διακύβευμα και σε αυτές τις εκλογές είναι η οικονομία. Όμως, σήμερα το δίλημμα είναι άλλου τύπου καθώς από το παλιό “ποια κυβέρνηση θα μας βγάλει από το Μνημόνιο”, φτάσαμε στο πως θα καταργήσουμε καλύτερα τα μνημονιακα μέτρα. Και πλέον είμαστε με το ένα πόδι στις κάλπες του 2023, όπου στο προσκήνιο έχει έρθει η σύνδεση της πολιτικής σταθερότητας με το πως θα αντιδράσουν οι αγορές.

Αυτή τη φορά,  η χώρα είναι απαλλαγμένη από τις (αντι)μνημονιακές προεκλογικές υποσχέσεις. Μπαίνει όμως σε προεκλογική περίοδο με μνημονιακά σύνδρομα. Δηλαδή, μπαίνουν διλήμματα: να μην γυρίσουμε πίσω στις ταραγμένες εποχές. Παράλληλα, οι πολίτες αναμένουν να απαλλαχθούν εντελώς από όλες τις μειώσεις που υπέστησαν  σε αποδοχές – συντάξεις τα μνημονιακά χρόνια και να καταργηθούν τα περισσότερα φορολογικά βάρη, να δουν αυξήσεις μισθών.

Το κιάλι και ο κίνδυνος

Στην κυβέρνηση ποντάρουν στο χαρτί της οικονομίας και εκτιμούν ότι, όταν έρθει ώρα της κάλπης, οι πολίτες θα συγκρίνουν τα της κυβέρνηση ΝΔ με εκείνη του ΣΥΡΙΖΑ. Τόσο ως προς την σταθερότητα, ότι υπήρξαν επιτεύγματα στην οικονομία παρά τις κρίσεις, αλλά και μειώσεις φόρων, επενδύσεις και επιδόματα προς τους πιο ευάλωτους. Η ακρίβεια, ειδικά στα τρόφιμα, δεν βοηθά, καθώς οι ανατιμήσεις παραμένουν το νούμερο ένα πρόβλημα των νοικοκυριών. Το οποίο ενδέχεται να παραμείνει πρώτο, ως ζήτημα, έως τις εκλογές.

Κατά τη χθεσινή συνέντευξη τύπου, ο πρωθυπουργός σχεδόν το είπε ξεκάθαρα και έθεσε το δίλημμα:  εάν προκύψει παρατεταμένη εκλογική αστάθεια ή μια κυβέρνηση που θα εφαρμόσει διαφορετική πολιτική δεν πρόκειται η χώρα να δει τη βαθμίδα «ούτε με κιάλι». Σε κάθε ευκαιρία, θυμίζει την διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, με αιχμές ως προς την οικονομική πολιτική. Τόνισε, με αφορμή την επενδυτική βαθμίδα, το γεγονός ότι η Κύπρος και η Πορτογαλία έχουν πετύχει τον στόχο. «Δεν εφάρμοσαν τρίτο μνημόνιο» ήταν το καρφί του πρωθυπουργού.  «Και δεν κινδύνευσαν με έξοδο από την ευρωζώνη», πρόσθεσε.

Δημοσιονομική σημαία και η μείωση των  φόρων

Η δημοσιονομική σταθερότητα αποτελεί μότο της παρούσας κυβέρνησης. Στη χθεσινή συνέντευξη τύπου ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στα οικονομικά περιθώρια. Θα επαναλάβω, είπε,  ακόμα μία φορά ότι η προσωρινή μείωση των έμμεσων φόρων για να αντιμετωπιστούν προβλήματα όπως η «έκρηξη» της ακρίβειας, προσωπικά δεν με βρίσκει σύμφωνο.

Τόνισε ότι εάν πρόκειται να κάνουμε κάποια στιγμή μείωση έμμεσων φόρων, κάτι το οποίο το θεωρώ πιθανό στη διάρκεια της δεύτερης τετραετίας, να είστε απολύτως σίγουρες και σίγουροι ότι αυτή θα έχει μόνιμα χαρακτηριστικά. Αλλά θα είναι μία μείωση η οποία σε καμία περίπτωση δεν θα διακινδυνεύει τη δημοσιονομική σταθερότητα της χώρας». Επίσης, είπε «ναι, είναι στις προθέσεις μας η περαιτέρω μείωση των εργοδοτικών εισφορών. Θα μπορέσουμε να μιλήσουμε πιο συγκεκριμένα όταν παρουσιάσουμε αναλυτικά το πρόγραμμα μας για τη δεύτερη τετραετία».

Τα σύνδρομα

Δεν είναι λίγες οι φορές που στην πολιτική αντιπαράθεση μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ έχουν μπει τα οικονομικά προγράμματα των δυο κυβερνήσεων. Χθες, ο πρωθυπουργός ανέφερε ότι «οι οίκοι αξιολόγησης αλλά και οι αγορές περιμένουν να δουν τι θα γίνει στις εκλογές. Βεβαίως και περιμένουν». Συμπλήρωσε ότι  πιστεύω ακράδαντα ότι αν ο ελληνικός λαός μας εμπιστευτεί ξανά θα είναι ζήτημα χρόνου, λίγων μηνών, να αποκτήσουμε την επενδυτική βαθμίδα. Αναρωτιέμαι αν το αν ίδιο μπορούν να πουν, με την ίδια σιγουριά, και οι πολιτικοί μας αντίπαλοι. Εγώ είμαι απολύτως σίγουρος γι’ αυτό. Απολύτως σίγουρος γι’ αυτό.  “Αν, όμως, για οποιονδήποτε λόγο -δεν εκτιμώ ότι θα γίνει- από τις εκλογές προκύψει κάποια παρατεταμένη αστάθεια ή μια κυβέρνηση η οποία θα έρθει και θα εφαρμόσει ένα πρόγραμμα τελείως διαφορετικό από το δικό μας πρόγραμμα, τότε δεν θα δούμε επενδυτική βαθμίδα ούτε με κυάλι. Για να σας το πω, έτσι, απλά και ωμά. Άρα, είπε, βεβαίως και η πρόοδος στην αξιολόγηση των διεθνών οίκων συνδέεται συνολικά με την πορεία του κυβερνητικού έργου.

Από τον ΣΥΡΙΖΑ σχολίασαν καυστικά πως ο κ. Μητσοτάκης θεωρεί κατόρθωμα την ακραία φτωχοποίηση της κοινωνίας και νομίζει ότι κάποια ανεπαρκή κουπόνια, τα οποία μάλιστα προέρχονται από τα υπερέσοδα του ΦΠΑ, θα τον διασώσουν πολιτικά. Όσον αφορά στην επενδυτική βαθμίδα, είπε ότι δήθεν θα παίρναμε αμέσως μετά τις εκλογές του 2019, «θυμίζουμε στον κ. Μητσοτάκη πως την έχει αναβάλει 12 φορές και τώρα θυμήθηκε πως και για αυτήν την προσωπική του αποτυχία φταίει ο ΣΥΡΙΖΑ. Τουλάχιστον αρχίζει να καταλαβαίνει πως Μητσοτάκης και επενδυτική βαθμίδα είναι έννοιες που ποτέ δεν θα συναντηθούν».

Από τα σκουπίδια, στο….

Όταν η χώρα υποβαθμίστηκε στην κρίση του 2009 σε “σκουπίδι” (junk), οι οίκοι αξιολόγησης έβγαλαν τη χώρα εκτός αγορών και ανίκανη δανεισμού. Από τότε έως και σήμερα, παρά την έξοδο της Ελλάδας από το Μνημόνιο,  τα ελληνικά ομόλογα,  δεν έχουν καταφέρει να φτάσουν στις  προ κρίσης βαθμολογίες. Η αναβαθμίσεις σε επενδυτική βαθμίδα εκτιμάται ότι  καθυστέρησαν  κυρίως λόγω της υγειονομικής κρίσης, καθώς από το 2019 η Ελλάδα έχει αναβαθμιστεί 12  φορές.

Από την επενδυτική βαθμίδα η Ελλάδα απέχει μία ανάσα, δηλαδή ένα σκαλοπάτι. Η κυβέρνηση έχει θέσει ως στόχο την αναβάθμιση εντός του 2023 καθιστώντας έτσι κρίσιμα τα ραντεβού με τους οίκους έως το τέλος του έτους. Οι προσδοκίες των αναλυτών βάζουν ως χρονικό ορόσημο το καλοκαίρι.   Όταν δηλαδή ολοκληρωθούν οι εκλογές.  Ο βασικός λόγος είναι η αυξημένη πιθανότητα για διαδοχικές εκλογές εξαιτίας της αλλαγής του εκλογικού συστήματος, γεγονός που αυξάνει την εκλογική αβεβαιότητα και τα σενάρια για τρίτο γύρο εκλογών.  Πάντως, στελέχη της κυβέρνησης έχουν στείλει το μήνυμα στους επενδυτές ότι το διάστημα μεταξύ της πρώτης και δεύτερης εκλογικής αναμέτρησης δεν θα απέχει σημαντικά.

Να σημειωθεί ότι  τον Ιανουάριο ξεκινά ο ετήσιος χορός των αξιολογήσεων και συγκεκριμένα στις 27 Ιανουαρίου, όπου ο οίκος αξιολόγησης Fitch θα δημοσιεύσει την  ετυμηγορία του για το ελληνικό αξιόχρεο.