Γερμανοί Πράσινοι: Από φιλειρηνιστές… πολεμόχαροι υποστηρικτές του ΝΑΤΟ

Στις όχι και τόσο μακρινές αρχές της δεκαετίας του 1980 οι Γερμανοί Πράσινοι πρωταγωνιστούσαν σε ένα μεγάλο κίνημα στη Γερμανία που αντιδρούσε στην προοπτική να εγκατασταθούν στο γερμανικό έδαφος αμερικανικοί πύραυλοι μέσου βεληνεκούς που θα έφεραν πυρηνική γόμωση. Οι πύραυλοι αυτοί – Πέρσινγκ και Κρουζ – ήταν η απάντηση του ΝΑΤΟ στο σχεδιασμό του Συμφώνου της Βαρσοβίας που επικέντρωνε στις πολύ υπέρτερες χερσαίες δυνάμεις που διέθετε και την υποστήριξη από σοβιετικούς πυραύλους SS-20, επίσης μέσου βεληνεκούς.

Μάλιστα, ήταν η εποχή όπου φαινόταν ότι οι δύο υπερδυνάμεις, πλάι στο σχεδιασμό που είχαν για μια «Αμοιβαία Εγγυημένη Καταστροφή» (Mutually Assured Destruction) ως αποτρεπτική στρατηγική για έναν γενικευμένο πυρηνικό πόλεμο, είχαν και έναν παράλληλο σχεδιασμό για ενδεχόμενο πυρηνικό πόλεμο «περιορισμένου θεάτρου» στην Ευρώπη, έναν πόλεμο που σε μεγάλο βαθμό θα ελάμβανε χώρα στο γερμανικό έδαφος.

Τότε ήταν που αναπτύχθηκε ένα μεγάλο φιλειρηνικό και αντιπολεμικό κίνημα στη Γερμανία ενάντια σε αυτό ακριβώς το ενδεχόμενο. Μάλιστα, έχει ενδιαφέρον ότι αναπτύχθηκαν κινήματα και στα δύο μέρη της διαιρεμένης ακόμη τότε Γερμανίας.

Οι Πράσινοι έπαιξαν μεγάλο ρόλο σε αυτό το φιλειρηνικό κίνημα. Μαζί με την αντίθεσή τους στην πυρηνική ενέργεια ήταν το σήμα κατατεθέν του κόμματος: ένα κόμμα που ήταν ταυτόχρονα κατά του πολέμου και κατά της πυρηνικής ενέργειας και της καταστροφής του περιβάλλοντος.

Ήταν η εποχή που τους Πρασίνους εκπροσωπούσαν φιγούρες όπως η Πέτρα Κέλι, που οργάνωναν αντιπολεμικές διαδηλώσεις εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων και που μαζί με τον σύντροφο Γκέρτ Μπάστιαν (απόστρατο υποστράτηγο της Μπούντεσβερ που είχε παραιτηθεί από το στράτευμα σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την εγκατάσταση των πυρηνικών πυραύλων μέσου βεληνεκούς) και άλλους βουλευτές σήκωναν πανό στο Ανατολικό Βερολίνο που έγραφε «Οι Πράσινοι – Τα σπαθιά να γίνουν αλέτρια».

Τα χρόνια πέρασαν και οι Πράσινοι άρχισαν να «νερώνουν το κρασί τους» ως προς την αντιπολεμική στάση. Αποκορύφωμα της πρώτης μεγάλης μετατόπισής τους ήταν η αποδοχή και υποστήριξη της επέμβασης του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία, υπό την καθοδήγηση του τότε ηγέτη τους Γιοσκα Φίσερ, που άλλωστε κατείχε εκείνη την περίοδο και τη θέση του υπουργού Εξωτερικών.

Όμως, τώρα με τον πόλεμο στην Ουκρανία η στροφή έγινε ακόμη πιο έντονη.

Οι Πράσινοι και ο πόλεμος στην Ουκρανία

Παρότι η στροφή της δεκαετίας του 1990 ήταν πολύ σημαντικά, παρέμενε μέσα στα όρια της υποστήριξης μιας επέμβασης που μπορούσε να επικαλεστεί την παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Πλέον, έχουμε τους Πράσινούς να υποστηρίζουν με θέρμη την άμεση σχεδόν εμπλοκή της Γερμανίας στην πόλεμο στην Ουκρανία.

Για να είμαστε δίκαιοι δεν είναι μόνο οι Πράσινοι που έχουν μετατοπιστεί. Αυτό αφορά το σύνολο της τρέχουσας γερμανικής κυβέρνησης αλλά και συνολικά του πολιτικού συστήματος.

Τον τόνο τον έδωσε άλλωστε πρώτος ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς όταν λίγο μετά την εκκίνηση της ρωσικής «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης» ανακοίνωσε ότι η Γερμανία ήταν αντιμέτωπη με μια ιστορική καμπή, μια Zweitende και ότι θα διαμόρφωνε ένα ταμείο 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τον επανεξοπλισμό των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων.

Όμως, στους Πράσινους η στροφή είναι ακόμη πιο έντονη, εάν αναλογιστούμε ότι ακόμη και πρόσφατα η ηγέτης των Πρασίνων και νυν υπουργός Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ στις διαπραγματεύσεις για τον τρέχοντα κυβερνητικό συνασπισμό υποστήριζε την ανάγκη μια «φεμινιστική εξωτερική πολιτική» που υποτίθεται ότι θα προσπαθούσε να ξεπεράσει την καταφυγή στη βία και τις διακρίσεις.

Πλέον, οι Πράσινοι συγκαταλέγονται στους πιο ένθερμους υποστηρικτές της ένοπλης υποστήριξης της Ουκρανίας και γενικότερα της «σκληρής γραμμής» κατά της Γερμανίας. Μάλιστα, ως οικολογικό κόμμα από καιρό είχαν μια σταθερή αντίθεση στην εξάρτηση της Γερμανίας από το ρωσικό φυσικό αέριο, αντίθεση που έγινε ακόμη πιο έντονη μετά την εκκίνηση των πολεμικών επιχειρήσεων. Επιπλέον, συχνά η Μπέρμποκ δείχνει να κινείται πιο επιθετικά και από τους άλλους κυβερνητικούς εταίρους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η πρόσφατη δήλωσή της ότι η Γερμανία, που ακόμη δεν έχει αποφασίσει εάν θα στείλει η ίδια τα βαριά άρματα μάχης Leopard 2, που τόσο πολύ θέλουν οι Ουκρανοί, δεν θα εγείρει αντιρρήσεις, ως κατασκευάστρια χώρα, εάν η Πολωνία αποφασίσει να στείλει δικά της άρματα μάχης Leopard στην Ουκρανία. Ούτε είναι τυχαίο ότι πρόσφατα η Μπέρμποκ ταξίδεψε μέχρι το Χάρκοβο, με αποτέλεσμα να είναι η πιο υψηλόβαθμη δυτική πολιτικός που έφτασε τόσο κοντά στα ρωσικά σύνορα και τα μέτωπα των πολεμικών επιχειρήσεων.

Δεν είναι μόνο η Μπέρμποκ που έχει επιλέξει αυτή την φιλοπόλεμη στάση. Και ο υπουργός Οικονομικών Ρόμπερτ Χάμπεκ εξαρχής είχε τοποθετηθεί υπέρ της αποστολής όπλων στην Ουκρανία.

Όμως, και άλλα στελέχη των Πρασίνων, όπως η προερχόμενη από το δημοκρατικό κίνημα στην Ανατολική Γερμανία Κάτριν Γκέρινγκ-Έκχαρντ, αντιπρόεδρος της Ομοσπονδιακής Βουλής είναι επίσης ένθερμη υποστηρίκτρια της αποστολής των τανκ Leopard 2 στην Ουκρανία. Το ίδιο και ο Άντον Χόφραϊτερ που από ειδικός βοτανολόγος έχει εξελιχτεί σε ειδικό πάνω στα οπλικά συστήματα. Και η 38χρονη Ανιέσκα Μπρύγκερ, που είναι αναπληρώτρια επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας και που εξειδικεύεται στις σχέσεις ανάμεσα στο Πράσινους και την Μπούντεσβερ, ένα θέμα που μόνο του θα φάνταζε ταμπού μερικές δεκαετίες πριν.

Πρά

Οι λόγοι της μεταστροφής

Το ζήτημα της αποστολής των αρμάτων μάχης στην Ουκρανία εξακολουθεί να διχάζει την γερμανική κοινωνία. Ένα σημαντικό ποσοστό, άνω του 40%, δηλώνει στις δημοσκοπήσεις αντίθετο. Όμως, είναι εμφανής μια αλλαγή.

Διάφοροι λόγοι μπορούν να εξηγήσουν αυτή τη μεταστροφή. Καταρχάς έχουν περάσει 78 χρόνια από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Λίγοι σχετικά άνθρωποι παραμένουν εν ζωή με σαφή ανάμνηση της φρίκης του πολέμου. Αντίστοιχα, δεν κυριαρχούν πια στην κοινωνική και πολιτική ζωή της Γερμανία οι γενιές που έφεραν πραγματικά βαρέως την ενοχή για τον πρωταγωνιστικό ρόλο της Γερμανίας στην τραγωδία του πολέμου και στο Ολοκαύτωμα, μια ενοχή που έπαιξε σημαντικό ρόλο για δεκαετίες ως ανάχωμα απέναντι στα κατά καιρούς σχέδια για μείζονα επαναστρατικοποίηση της Γερμανίας. Οι νεώτερες γενιές νιώθουν ότι είναι διαφορετικές από τις γενιές εκείνες και άρα μπορούν να κάνουν διαφορετικές επιλογές.

Επιπλέον, ειδικά τα μεσαία και μορφωμένα στρώματα που αποτελούν και την κοινωνική και εκλογική ραχοκοκαλιά των Πρασίνων, φαίνεται ότι είναι πολύ πιο διατεθειμένα να δουν διάφορους στόχους που υποτίθεται ότι ανήκουν στην πολιτική παράδοση των Πρασίνων, όπως είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα ή το περιβάλλον, να προωθούνται και ένοπλα. Ουσιαστικά, μια «πράσινη» εκδοχή του «φιλελεύθερου παρεμβατισμού» που χαρακτηρίζει π.χ. τους Δημοκρατικούς στις ΗΠΑ, ένα κόμμα με το οποίο οι Πράσινοι ολοένα και περισσότερο ταυτίζονται. Το αποτέλεσμα είναι μια μετάβαση από το επίμονο «Όχι στον πόλεμο» στο ολοένα και πιο εμφατικό «Ναι στον πόλεμο, εάν μπορεί να δικαιολογηθεί».