Εβδομήντα οχτώ χρόνια έχουν περάσει από την ημέρα απελευθέρωσης του Άουσβιτς από τον Κόκκινο Στρατό το 1945, εκεί που διαπράχθηκε το μεγαλύτερο έγκλημα στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Αναλυτικότερα, η 27η Ιανουαρίου έχει ανακηρυχτεί από τον ΟΗΕ ως Διεθνής Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα του Ολοκαυτώματος και από την Ελλάδα ως Ημέρα Μνήμης των Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος.

Οι Ναζί ίδρυσαν το Άουσβιτς το 1940 στα πολωνικά προάστια, 60 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Κρακοβίας, χτίζοντας ένα συγκρότημα στρατοπέδων που έγινε κεντρικό στην επιδίωξη του Χίτλερ για μια «τελική λύση στο εβραϊκό ζήτημα».

Πρώτα δημιουργήθηκε το Άουσβιτς 1, όπου συγκεντρώνονταν πολιτικοί κρατούμενοι και τον Οκτώβριο του 1941 ξεκίνησε η κατασκευή του Άουσβιτς 2, που διέθετε τέσσερις θαλάμους αερίων.

Εκεί, μέσα σε μόλις δυόμιση χρόνια (1942-1944) δολοφονήθηκαν 1,1 έως 1,5 εκατομμύρια άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από ένα εκατομμύριο Εβραίων, αλλά και Ρομά, ομοφυλόφιλων και πολιτικών αντιφρονούντων. 

Το Μάιο του 1942 δημιουργήθηκε το Άουσβιτς 3 για την πραγματοποίηση καταναγκαστικής εργασίας, όπου προμήθευε εργατικό δυναμικό σε κοινοπραξία βιομηχανιών.

Μόλις έφταναν οι κρατούμενοι, τα μικρά παιδιά, οι ηλικιωμένοι και οι ανάπηροι, στέλνονταν αμέσως για «ντους», το οποίο διοχέτευε το θανατηφόρο δηλητηριώδες αέριο στους θαλάμους.

Αναμνήσεις επιζώντα

«Αν άγγιζες τον φρουρό σε πυροβολούσαν, αυτό έγινε ακριβώς μπροστά στα μάτια μου. Αν άγγιζες τα συρματοπλέγματα, στην  προσπάθειά σου να φύγεις, πάθαινες ηλεκτροπληξία. Όταν κάναμε ντους, δεν ξέραμε αν θα βγει αέριο από το νερό και θα καταλήξουμε νεκροί,» θυμάται επιζώντας.

Οι καθημερινές μαζικές εκτελέσεις, η πείνα, οι ασθένειες και τα βασανιστήρια μετέτρεψαν το Άουσβιτς σε ένα από τα πιο θανατηφόρα και τρομακτικά στρατόπεδα συγκέντρωσης και κέντρα εξόντωσης του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Τα παιδιά, ειδικά τα δίδυμα, μπορούσαν να επιλεγούν ανά πάσα στιγμή για ιατρικά πειράματα που πραγματοποιούνταν χωρίς αναισθησία από τον Μένγκελε, γιατρό των Ναζί.

«Πολύ συχνά βλέπαμε τον γιατρό Μένγκελε να περπατά και αν κάποιος δεν φαινόταν καλά, του έκανε νόημα να κάνει ένα βήμα μπροστά από τους υπόλοιπους στη γραμμή, και δεν τον ξαναβλέπαμε ποτέ. Αν δεν νιώθαμε καλά τρυπούσαμε το δάχτυλό μας και βάζαμε το αίμα στα μάγουλά μας για να φαίνονται ροζ,» αναφέρει άλλος.

Τον Ιανουάριο του 1945, οι Σοβιετικοί στρατιώτες απελευθέρωσαν το στρατόπεδο, βρίσκοντας 7.600 κρατούμενους που είχαν μείνει πίσω, σωρούς από πτώματα και επτά τόνους ανθρώπινων μαλλιών.

«Κάθε μέρα στις τέσσερις τα πρωί έπαιρναν παρουσίες. Δεν ξέρω ποιος ήταν ο σκοπός για αυτό, καθώς ήταν αδύνατο να ξεφύγει κανείς. Οι στρατώνες ήταν περικυκλωμένοι με συρματοπλέγματα, τα συρματοπλέγματα ήταν συνδεδεμένα με το ρεύμα και κάθε πρωί μπροστά από τους στρατώνες στοιβάζονταν γυμνοί νεκροί».

Σύμφωνα με εκτιμήσεις οι Ναζί δολοφόνησαν το 85% των ανθρώπων που στάλθηκαν στο Άουσβιτς.

Η χώρα μας μέτρησε τουλάχιστον 55.000 Εβραίους, κυρίως από τη Θεσσαλονίκη, οι οποίοι εκτοπίστηκαν εκεί, 75% των οποίων, εξοντώθηκαν στους θαλάμους αερίων, αμέσως μετά την άφιξή τους.

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι η μοναδική πράξη αντίστασης στο Άουσβιτς σημειώθηκε  από Έλληνες, οι οποίοι επιτέθηκαν στους Γερμανούς στρατιώτες, κατά τη διάρκεια επιλογής μελλοθάνατων. Μόνο 26 από τους 300 ελληνοεβραίους επέζησαν, ωστόσο για πρώτη φορά οι Γερμανοί είχαν απώλειες στο Άουσβιτς, με το θάνατο τριών υπαξιωματικών και τον τραυματισμό 14 στρατιωτών.

Το 1979 το Άουσβιτς-Μπίρκεναου (δεύτερο στρατόπεδο) ανακηρύχτηκε από την UNESCO Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς.

Headlines