Τι σημαίνει πολιτικά η αναβάθμιση από τη Fitch – Το δώρο στην κυβέρνηση και η επενδυτική βαθμίδα με… το κιάλι

Δώρο στην κυβέρνηση έφερε ο οίκος αξιολόγησης Fitch και ενόψει εκλογών δίνει πολιτικούς πόντους με την αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας (στο ΒΒ+ από BB).

Το σενάριο να μη δει η Ελλάδα επενδυτική βαθμίδα «ούτε με κυάλι», στο οποίο αναφέρθηκε προσφάτως ο Πρωθυπουργός, δεν είναι στα πιθανά ενδεχόμενα του οίκου. Και αυτό διότι ο Fitch, στην έκθεση που δημοσίευσε το βράδυ της Παρασκευής, δεν «φοβάται» τον ΣΥΡΙΖΑ και την αλλαγή μιας οικονομικής πολιτικής, ακόμα και με άλλη κυβέρνηση.

Πως ανοίγει ο δρόμος για παροχές

Αν και το θετικό αυτό νέο, δηλαδή η αναβάθμιση της οικονομίας, δεν συνδέεται με την άμεση ευημερία των πολιτών, άρα και των ψηφοφόρων, αποτελεί αβάντα για την κυβέρνηση. Δεν είναι μια είδηση η οποία δηλαδή μπορεί να προκαλέσει αλλαγή στην δημοσκοπική τάση.

Ωστόσο, τα θετικά σχόλια για την δημοσιονομική πορεία, δημιουργεί ένα εξτρα θετικό κλίμα στις αγορες, με την Ελλάδα να μπορεί να δανειστεί εκ νέου, γεμίζοντας τα ταμειακά διαθέσιμα σε πάνω από 40 δις. Με ένα ασφαλές ταμειακό μαξιλαρι η χώρα πάει σε εκλογές, και επίσης με τον χώρο που δημιουργείται, στην οικονομία, η κυβέρνηση να μπορεί να το «μοιράσει» στην κοινωνία χωρίς να προκαλέσει αναταραχή τις αγορες.

Στελέχη του οικονομικού επιτελείου χαρακτηρίζουν ως «ρεαλιστικό» ένα πακέτο νέων παροχών ύψους 500- 600 εκατ. ευρώ. Με τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Θεόδωρο Σκυλακάκη να δηλώνει, ωστόσο, ότι με τις τρέχουσες τιμές στο φυσικό αέριο «μπορεί να είναι 700 εκατ. ευρώ ο δημοσιονομικός χώρος για ολόκληρο το έτος, αλλά με τις αβεβαιότητες ενός ολόκληρου έτους», κάνοντας εν προκειμένω πιο συντηρητικούς υπολογισμούς. Τα ίδια στελέχη δε, επισημαίνουν ότι το νέο πακέτο παροχών θα στοχεύσει να αμβλυνθούν οι επιπτώσεις από το κύμα της ακρίβειας για συγκεκριμένες ομάδες του πληθυσμού που έχουν πληγεί περισσότερο.

Δεν φοβούνται τις εκλογές

Οι αγορές και οι διεθνείς επενδυτές έχουν απορροφήσει τους κραδασμούς από την αλλαγή του εκλογικού συστήματος.  Δηλαδή έχουν «χωνέψει» ότι η εκλογική διαδικασία θα είναι μακρά. Αλλά όποια κυβέρνηση και να δημιουργηθεί δεν προβλέπουν ουσιαστική αλλαγή στην οικονομική πολιτική. Δεν διακυβεύονται έτσι οι στόχοι για  χρέος, έλλειμμα και μεταρρυθμισεις.

Όμως για περαιτέρω αναβαθμίσεις και κατάκτηση της επενδυτική βαθμίδας, οι οικοι αναμένεται  να κρατήσουν στάση αναμονής για μετά τις εκλογές. Πλέον η Ελλάδα βρίσκεται ένα σκαλοπάτι μακριά από την επενδυτική βαθμίδα απο τους οικους Fitch, DBRS και Standard and Poor’s, ενώ η Moody’s αξιολογεί τη χώρα στη χαμηλότερη βαθμίδα και κάτω σκαλοπάτια από την επενδυτική.

Ο οίκος στην έκθεσή του αναφέρει ότι σύμφωνα με τις προγραμματισμένες αλλαγές στο εκλογικό σύστημα, η Ελλάδα είναι πιθανό να έχει δύο διαδοχικές εκλογές τους επόμενους μήνες, καθώς προς το παρόν κανένα κόμμα δεν φαίνεται πιθανό να κερδίσει την πλειοψηφία χρησιμοποιώντας την απλή αναλογική.  Όπως τονίζει ο οίκος αξιολόγησης αυτό σημαίνει ότι ο εκλογικός κύκλος είναι πιθανό να είναι πιο μακρύς, μειώνοντας το πεδίο εφαρμογής της πολιτικής φέτος. «Ωστόσο, οι απότομες αλλαγές πολιτικής είναι απίθανες ακόμη και αν υπάρξει αλλαγή κυβέρνησης. Οι σχέσεις με την ΕΕ έχουν σταθεροποιηθεί υπό τις κυβερνήσεις τόσο της κυβερνώσας κεντροδεξιάς Νέας Δημοκρατίας όσο και του αριστερού Σύριζα, με τη χώρα να απομακρύνεται σταδιακά από το εποπτικό πλαίσιο μετά την κρίση», προσθέτει.

Οι κίνδυνοι

Αρκετοί αναλυτες αναφέρονται στον κίνδυνο να υπάρξουν καθυστερήσεις στην εφαρμογή του Ταμείου Ανάκαμψης, ενώ βασική προϋπόθεση για την αναβάθμιση σε επενδυτική βαθμίδα αποτελεί η σταθερη πολιτική για τη μείωση του χρεους και στην επιστροφή σε πλεονάσματα.

Οι παραγοντες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν υποβαθμίσεις είναι: αποτυχία μείωσης του δημόσιου χρέους προς ΑΕΠ, λόγω δημοσιονομικής χαλάρωσης κλπ και μείωση του ΑΕΠ.

Ο κύριος εγχώριος κίνδυνος συνδέεται με πιθανές καθυστερήσεις στα κεφάλαια του RRF δεδομένου του εκλογικού κύκλου, αλλά προς το παρόν αναμένουν ότι αυτό θα είναι προσωρινό.

Με ποσοστό 160,6% του ΑΕΠ το 2024, ο δείκτης χρέους εξακολουθεί να προβλέπεται να είναι μεταξύ των υψηλότερων κρατικών ομολόγων με αξιολόγηση Fitch και πάνω από 3 φορές ο διάμεσος «BB», αλλά ελαφρυντικοί παράγοντες όπως το χαμηλό κόστος εξυπηρέτησης του χρέους, οι πολύ μεγάλες λήξεις ( κοντά στα 20 έτη) και τα σημαντικά ρευστά αποθέματα ρευστών διαθεσίμων (περίπου 15% του ΑΕΠ) μειώνουν τους κινδύνους των δημόσιων οικονομικών.

Υπάρχει κάποια αβεβαιότητα σχετικά με τις δημοσιονομικές πολιτικές μετά τις επερχόμενες βουλευτικές εκλογές, αλλά οι κίνδυνοι μετριάζονται από μια ευρεία δέσμευση και ένα πρόσφατο ιστορικό δημοσιονομικής σύνεσης. Προβλέπει περαιτέρω μείωση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης στο 1,8% του ΑΕΠ το 2024 από 3,8% που εκτιμάται ότι ήταν το 2022, εν μέρει λόγω του εξορθολογισμού των προσωρινών μέτρων στήριξης. Αυτό συνεπάγεται βελτίωση του πρωτογενούς ισοζυγίου κατά 2,5 π.μ., σε πλεόνασμα 0,9% το 2024 (και ισοσκελισμένη θέση το 2023).

Οι εξελίξεις στην τροχιά των μισθών συνιστούν κίνδυνο, ιδίως εάν η αγορά εργασίας συνεχίσει να περιορίζεται και οι υψηλότεροι μισθοί σε ορισμένους τομείς όπως οι υπηρεσίες ή οι κατασκευές διαχυθούν στην υπόλοιπη οικονομία. Το 3ο τρίμηνο του 22, οι εποχικά προσαρμοσμένοι μισθοί για το σύνολο της οικονομίας αυξήθηκαν κατά 7,3% σε ετήσια βάση, το υψηλότερο ποσοστό από το 2010, ενώ οι κενές θέσεις εργασίας το 1ο-3ο τρίμηνο του 22 ήταν οι υψηλότερες σε μια δεκαετία. Ο διεθνής οίκος αναμένει σταθερή επιβράδυνση του μετρούμενου πληθωρισμού, από 9,3% το 2022 σε 5,0% το 2023 και μόνο 1,5% το 2024, σύμφωνα με τη χαλάρωση των τιμών της ενέργειας και άλλων εμπορευμάτων καθώς και με τις επιπτώσεις της βάσης. Ο βασικός πληθωρισμός αναμένεται επίσης να υποχωρήσει, αλλά με πιο ήπιο ρυθμό.