«Η Αμερικανική Εταιρεία Γενετικής του Ανθρώπου (American Society of Human Genetics, ASHG) και η ερευνητική κοινότητα που υποστηρίζεται από αυτήν, πιστεύουν στη δύναμη της γενετικής να προάγει την επιστήμη, την υγεία και την κοινωνία. Ωστόσο, η ASHG απέτυχε να αναγνωρίσει, πλήρως και συστηματικά, την κατάχρηση της γενετικής ανθρώπου για να υποστηριχθούν αδικίες, όπως και να αναλάβει δράση προκειμένου να αποκηρύξει αυτή την κατάχρηση. Η Εταιρεία εμφατικά αναζητεί να αντιμετωπίσει και ειλικρινώς απολογείται για τη συμμετοχή της αλλά και τη σιωπή της στην κατάχρηση της γενετικής ανθρώπου προκειμένου να δικαιολογηθούν αδικίες κάθε μορφής».

Ετσι ξεκινά το κείμενο της επίσημης απολογίας της ASHG, της μεγαλύτερης και αρχαιότερης επαγγελματικής επιστημονικής εταιρείας του πεδίου της γενετικής (ιδρύθηκε το 1948 και σήμερα αριθμεί 8.000 μέλη). Η απολογία ήρθε μετά το πόρισμα ανεξάρτητης επιτροπής η οποία κλήθηκε από την ίδια την ASHG προκειμένου να εξετάσει τα πεπραγμένα της 75χρονης ιστορίας της και να αποφανθεί. Μετά από έναν ολόκληρο χρόνο διερεύνησης, το 27 σελίδων πόρισμα βρέθηκε να περιέχει ορισμένα ιδιαίτερα οδυνηρά ευρήματα. Ειδικότερα, διαπιστώθηκε ότι πολλοί πρόεδροι της Εταιρείας στήριξαν την ευγονική και τις απάνθρωπες πρακτικές της (μεταξύ των οποίων και η στείρωση ατόμων με «ανεπιθύμητα» χαρακτηριστικά, πρακτική η οποία διατηρήθηκε στις ΗΠΑ μέχρι και τη δεκαετία του 1960). Διαπιστώθηκε επίσης ότι η Εταιρεία σιώπησε όταν η γενετική χρησιμοποιήθηκε (από μη γενετιστές) προκειμένου να δοθεί θεωρητικό υπόβαθρο στις διακρίσεις εναντίον των έγχρωμων ατόμων, οι οποίοι θεωρήθηκαν πνευματικά κατώτεροι. Η ASHG δεν περιορίστηκε στην απολογία: δεσμεύτηκε σε ουσιαστικές και άμεσα εφαρμόσιμες αλλαγές «προκειμένου τα οφέλη της έρευνας στη γενετική και στη γενομική του ανθρώπου να είναι για όλους».

Αυτή η διεργασία εσωτερικής διερεύνησης της ASHG δεν είναι τυχαία. Πυροδοτήθηκε από τη δολοφονία, το 2020, του έγχρωμου Τζορτζ Φλόιντ από λευκό αστυνομικό της Μινεσότα. Αλλά σίγουρα και από το γεγονός ότι η ευγονική αποτελεί μια κηλίδα στην ιστορία της γενετικής παγκοσμίως. Με άλλα λόγια, είναι βέβαιο ότι όταν οι σημερινοί επικεφαλής της Εταιρείας ζήτησαν τη διενέργεια διερεύνησης των πεπραγμένων της δεν είχαν αμφιβολία ότι κάποια από τα ευρήματα θα ήταν τραυματικά. Το γεγονός αυτό όμως καθιστά την πράξη τους ακόμη πιο αξιέπαινη: η ειλικρινής αναγνώριση των λαθών μας είναι προϋπόθεση για να αλλάξουμε εμείς οι ίδιοι, αλλά και για να αλλάξουμε τον κόσμο.

Έντυπη έκδοση Το Βήμα

Headlines