Ευριπίδης: Η πάλη ανάμεσα στο παλαιό και στο νέο (Μέρος Η’)

Ένα από τα αριστουργήματα του Ευριπίδη υπήρξε ως γνωστόν η περίφημη Μήδεια, με την οποία εκείνος κατέλαβε την τρίτη θέση στον ποιητικό διαγωνισμό του 431 π.Χ. Όπως και στην Άλκηστη, έτσι και εδώ ο μεγάλος δραματουργός επεμβαίνει στον αρχαίο μύθο, και μάλιστα καθοριστικά, διαμορφώνοντας ένα εντελώς νέο σκηνικό από τη σκοπιά του ανθρώπινου ψυχισμού.

Ενώ ο μύθος ανέφερε ότι η Μήδεια είχε σκοτώσει τα παιδιά της ακουσίως, στην προσπάθειά της να τα κάνει αθάνατα, ο Ευριπίδης την παρουσιάζει ως φόνισσα των παιδιών της, που με αυτόν τον τρόπο εκδικείται τον Ιάσονα για την απιστία του. Η δολοφονία των παιδιών ως εκδικητική πράξη από πλευράς της απατημένης συζύγου απαντά στο μύθο του Τηρέως και της Πρόκνης, τον οποίον πραγματεύτηκε ο Σοφοκλής στην τραγωδία του «Τηρεύς».

Η Μήδεια λοιπόν, η κόρη του βασιλιά της Κολχίδας Αιήτη, που ακολούθησε τον Ιάσονα σε όλη τη διαδρομή του από την πατρίδα της –είχε φθάσει εκεί από την Ιωλκό για να πάρει το χρυσόμαλλο δέρας– μέχρι την Κόρινθο, βλέπει το σύζυγό της να την προδίδει για χάρη της κόρης του Κρέοντος, του κορίνθιου βασιλιά. Στην αρχή του έργου, ύστερα από τον επεξηγηματικό πρόλογο της τροφού, ακούμε από το εσωτερικό του σπιτιού τις δυνατές φωνές και τις κατάρες της δυστυχισμένης και εγκαταλελειμμένης Μήδειας.

Στη συνέχεια, όμως, η κόλχισσα βασιλοκόρη εμφανίζεται συγκρατημένη μπροστά στο χορό των γυναικών της Κορίνθου, προκειμένου να τους μιλήσει αφενός για την κοινή μοίρα των γυναικών και αφετέρου για την προσωπική της τύχη. Στα λόγια της είναι εμφανής η αντίθεση των εναγώνιων κραυγών και των ορθολογιστικών απόψεων, η εναλλαγή του πάθους και του λογισμού, που δημιουργεί την επιθυμητή ένταση.

Η Μήδεια είναι αποφασισμένη να κάνει τον άνδρα της να πληρώσει για το κακό που της έκανε, και απλώς αναζητά τον τρόπο με τον οποίο θα το πράξει. Χάριν της οικονομίας του δράματος, οι γυναίκες της Κορίνθου παραστέκονται στην ξένη γυναίκα, την υποστηρίζουν έναντι του δικού τους βασιλικού οίκου.

Στη σκηνή εμφανίζεται ακολούθως ο Κρέων, ο βασιλιάς της Κορίνθου, ο οποίος διατάσσει τη Μήδεια να εγκαταλείψει αμέσως το βασίλειό του, επειδή φοβάται μήπως κάνει κακό στην κόρη του, στον Ιάσονα ή και στον ίδιον. Εκείνη φροντίσει να καθησυχάσει όσο μπορεί τον Κρέοντα, διαβεβαιώνοντάς τον ότι δε μισεί τον ίδιον ή την κόρη του, αλλά μόνο τον άνδρα της. Οι ικεσίες της πιάνουν τελικά τόπο, και ο Κρέων τής δίνει την άδεια να παραμείνει μία ακόμη ημέρα στα εδάφη του, πριν πάρει το δρόμο της εξορίας μαζί με τα παιδιά της.

*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, ο Γιάννης Νταλιάνης (Κρέων), η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη (Μήδεια) και ο χορός στη «Μήδεια» του Ευριπίδη, σε παράσταση του Εθνικού Θεάτρου στο αρχαίο θέατρο της Δωδώνης τον Ιούλιο του 1997 (πηγή: Ψηφιοποιημένο αρχείο Εθνικού Θεάτρου/www.nt-archive.gr).

Ευριπίδης: Η πάλη ανάμεσα στο παλαιό και στο νέο (Μέρος Α’)

Ευριπίδης: Η πάλη ανάμεσα στο παλαιό και στο νέο (Μέρος Β’)

Ευριπίδης: Η πάλη ανάμεσα στο παλαιό και στο νέο (Μέρος Γ’)

Ευριπίδης: Η πάλη ανάμεσα στο παλαιό και στο νέο (Μέρος Δ’)

Ευριπίδης: Η πάλη ανάμεσα στο παλαιό και στο νέο (Μέρος Ε’)

Ευριπίδης: Η πάλη ανάμεσα στο παλαιό και στο νέο (Μέρος ΣΤ’)

Ευριπίδης: Η πάλη ανάμεσα στο παλαιό και στο νέο (Μέρος Ζ’)