Η γενιά του TikTok αγκαλιάζει την Τζέιν Όστεν

«Δηλώνω ότι τελικά δεν υπάρχει καμία απόλαυση σαν την ανάγνωση! Πόσο πιο γρήγορα κουράζεται κανείς από οτιδήποτε άλλο παρά από ένα βιβλίο!» έγραψε η Τζέιν Όστεν στο Περηφάνια και Προκατάληψη.

Διακόσια δέκα χρόνια μετά τη δημοσίευση του δεύτερου από τα έξι μυθιστορήματά της, το έργο της Όστεν προσφέρει τόση απόλαυση όσο ποτέ – και σε ένα νεότερο κοινό απ’ ό,τι πιθανώς ονειρεύτηκε ποτέ η συγγραφέας.

«Έχουμε δει έναν αυξανόμενο αριθμό νεαρών “Τζέιν” να μας επισκέπτονται» δήλωσε η Άλις Χότζες, η οποία εργάζεται στο Κέντρο Τζέιν Όστεν στο Μπαθ. Σε αυτούς περιλαμβάνονται και παιδιά ηλικίας μόλις οκτώ ετών.

Εκτός από τις κινηματογραφικές μεταφορές και τις νεανικές μυθιστορηματικές επανεκδόσεις της Όστεν και των μυθιστορημάτων της, το ενδιαφέρον οδηγείται από τον πολλαπλασιασμό των διαδικτυακών μιμιδίων και των TikTokers.

@janeaustenshouse These are just *some* of the things we’ve got on display at Jane’s House this summer! #janeausten #janeaustentiktok #austenite #museum ♬ Music For a Sushi Restaurant – Harry Styles

Μιμίδια και διαχρονικότητα

Αυτοί έχουν γεννήσει τόσα πολλά βίντεο, εικόνες και hashtags στο διαδίκτυο που οδήγησαν σε μια πρόσφατη μελέτη με επικεφαλής έναν ακαδημαϊκό του Cambridge με τίτλο «OMG Jane Austen». Ένας από τους συγγραφείς της πρότεινε ότι η Όστεν είναι η συγγραφέας με τα περισσότερα μιμίδια μετά τον Σαίξπηρ.

Το μουσείο του Μπαθ διαθέτει ηθοποιούς-ξεναγούς που υποδύονται χαρακτήρες από τα βιβλία, κάτι που αρέσει πολύ στους νεότερους επισκέπτες, λέει η Χότζες. Προσφέρει επίσης την ευκαιρία να δοκιμάσουν κοστούμια και να γράψουν με πένες.

Η εντεκάχρονη Κλεμ Μέλινγκ, η οποία ζει κοντά στο Huddersfield του Δυτικού Γιορκσάιρ, θα επισκεφθεί το κέντρο τον Ιούνιο για τα επόμενα γενέθλιά της. «Η γραφή της Τζέιν Όστεν είναι τόσο ζωηρή και διασκεδαστική, μου αρέσει πόσο πνευματώδης, αστεία και έξυπνη είναι» λέει. «Η εστίαση στις φιλίες και τις σχέσεις σημαίνει ότι δεν επικεντρώνεσαι συνέχεια στις ιστορικές λεπτομέρειες. Ο τρόπος που κάνει αστεία, σαρκαστικά σχόλια για τους χαρακτήρες της σε κάνει να νιώθεις ότι σου μιλάει σαν φίλη».

Η αδελφή της Κλεμ, η Γκίλι, 10 ετών, είναι επίσης λάτρης της Τζέιν. Ο αγαπημένος της χαρακτήρας είναι η Eleanor Tilney από το Northanger Abbey, «επειδή είναι πολύ ήρεμη και πιο κατανοητή στα σύγχρονα κορίτσια, ειδικά σε ένα εσωστρεφές κορίτσι σαν εμένα».

@janeaustenshouse It is a truth universally acknowledged that we love a good portrait 🖌 #janeausten #museum #prideandprejudice ♬ Zou Bisou Bisou – Gillian Hills

Όχι άλλη δυστοπία

Η μητέρα των δύο κοριτσιών, η Χέιζελ Ντέιβις, 46 ετών, συγγραφέας, χαιρετίζει το ενδιαφέρον των κορών της για την Όστεν. «Είμαι λίγο κουρασμένη από τα βιβλία για παιδιά και νέους ενήλικες που είναι δυστοπικά ή αποκαλυπτικά. Είναι ωραίο να διαβάζω με τα κορίτσια βιβλία που αφορούν τις ανθρώπινες ανησυχίες, αλλά χωρίς άγχος» λέει.

«Δεν υπάρχει καμία αποβλάκωση με την Όστεν. Είναι έξυπνη, αστεία και διορατική, και είναι υπέροχο που ταυτίζονται τόσο πολύ με τη γραφή της. Είναι επίσης ένας σπουδαίος, διασκεδαστικός τρόπος να διδάξουμε ιστορία – και ειδικά φεμινιστική ιστορία. Πολλά από τα πρότυπα της είναι έξυπνες και σπινθηροβόλες γυναίκες που αγωνίζονται για να αλλάξουν τις συνθήκες της ζωής τους».

Η Τζούλια Γκόλντινγκ έχει ένα podcast εμπνευσμένο από την Όστεν, το «What Would Jane Do?», και είναι συγγραφέας της σειράς βιβλίων Jane Austen Investigates, η οποία επαναπροσδιορίζει τη συγγραφέα ως ντετέκτιβ για παιδιά. Και η ίδια έχει παρατηρήσει ότι πολλοί νεότεροι αναγνώστες ανακαλύπτουν το έργο της συγγραφέως, η οποία πέθανε το 1817.

«Μπορεί να φαίνεται απίθανο αρχικά – τι βρίσκει αυτή η γενιά με όλες τις επιλογές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και τη φρενήρη κουλτούρα της εικόνας στην Όστεν;» λέει η Γκόλντινγκ. «Μετά συνειδητοποιείς ότι αυτή είναι η απάντηση. Η Τζέιν Όστεν επιτρέπει σε όλους να κάνουν ένα βήμα στην άκρη και να πάρουν μια ανάσα στους όμορφους κόσμους που δημιουργεί. Τότε βλέπουμε ότι μοιραζόμαστε περισσότερα με το παρελθόν απ’ ό,τι φανταζόμασταν».

@janeaustenshouse Late Autumn at Jane Austen’s House 🍂 #janeausten #austentok #booktok #cottagecore #autumn #foryou #janeaustenshouse #hampshire ♬ Stories 2 – Danilo Stankovic

Ευτυχώς, πάντα υπάρχει χώρος για την Όστεν

Ακόμη και σε έναν κόσμο όπου τα πρότυπα των νεαρών κοριτσιών φαίνεται να βρίσκονται στο Love Island, το Instagram και το TikTok, υπάρχει χώρος για την Όστεν, λέει η Γκόλντινγκ.

«Τα έργα της είναι παραδόξως εφαρμόσιμα στη διαδικτυακή μας ύπαρξη. Στους μικρότερους κόσμους του μυθιστορήματός της – ένα χωριό, ένα μεγάλο σπίτι – όλοι βρίσκονται κάτω από το μικροσκόπιο, όπως ακριβώς οι νέοι με τη συνδεσιμότητά τους» λέει. «Η Τζέιν Όστεν μπορεί να φορούσε πάνινο σκούφο και μουσελίνα, αλλά νιώθεις, διαβάζοντάς την, ότι θα ήταν μια καταπληκτική κολλητή φίλη για εμάς τώρα και θα μας βοηθούσε να ξεφύγουμε από τους μπελάδες».

Οι νεότεροι αναγνώστες έρχονται συχνά στην Όστεν μέσω επανεκτελέσεων, όπως τα βιβλία της Γκόλντινγκ, ή μέσω κινηματογραφικών διασκευών. Η Όλιβ Τζέκινς, 16 ετών, που ζει κοντά στο Esher του Surrey, την ανακάλυψε πριν από τέσσερα χρόνια όταν είδε την ταινία του 2005 «Περηφάνια και Προκατάληψη»στο Netflix.

«Από τότε, ένιωσα μια σύνδεση με το πόσο αληθινή ήταν η αγάπη που παρουσιάζεται σε αυτή την ιστορία, πέρα από την ενδιαφέρουσα πλοκή» λέει η Τζέκινς, η οποία συνέχισε να διαβάζει το βιβλίο αφού είδε την ταινία. «Ένιωσα ότι, παρά τη δύσκολη γλώσσα, μεταδίδει μια πολύ σαφή και ευφορική ιδέα της αγάπης, μια αίσθηση που έχω πάντα μόνο όταν διαβάζω κλασική λογοτεχνία».

Η Δρ. Ρίτα Τζέι Ντάσγουντ, η οποία ειδικεύεται στις σπουδές του 18ου και 19ου αιώνα στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, έχει ερευνήσει πώς τα μέσα ενημέρωσης που έχουν διασκευάσει το έργο της Όστεν επηρέασαν την κληρονομιά της συγγραφέως και έφεραν νέους αναγνώστες.

«Η εμπειρία μου ως λέκτορας πανεπιστημίου είναι επίσης ότι, όταν οι φοιτητές έρχονται στο πανεπιστήμιο, θαυμάζουν την Όστεν εδώ και χρόνια, έχοντας την γνωρίσει τόσο μέσα από τα πρωτότυπα μυθιστορήματα όσο και από τις προσαρμογές του έργου της στην ποπ κουλτούρα».

@janeaustenshouse We got a behind the scenes look at how our replica Jane Austen turquoise rings are made with local jeweler, Originals Jewellery! 💍 Visit our online shop to order yours! #janeausten #austen #jewelry #jewellery ♬ Pieces (Solo Piano Version) – Danilo Stankovic

*Με στοιχεία από theguardian.com