ΝΑΤΟ: Ποιος θα διαδεχτεί τον Στόλτενμπεργκ

Με πολλές και δύσκολες προκλήσεις ξεκινά ο αγώνας για την εύρεση του επόμενου Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ. Η θητεία του Γενς Στόλτενμπεργκ πρόκειται να λήξει τον Σεπτέμβριο και οι φήμες για το ποιος θα μπορούσε να τον διαδεχθεί φουντώνουν.

Σύμφωνα με το Politico, η απόφαση για τον επόμενο Γενικό Γραμματέα περιπλέκεται λόγω του πολέμου Μόσχας – Ουκρανίας. Να σημειωθεί πως για να εκλεγεί ο διάδοχος του Στόλτενμπεργκ απαιτείται συναίνεση μεταξύ των ηγετών 30 κρατών μελών του ΝΑΤΟ.

Τα τρία σενάρια

Ανώτατος Ευρωπαίος διπλωμάτης μίλησε για τρία βασικά σενάρια. Από ότι φαίνεται δε, το σενάριο που έχει τις περισσότερες πιθανότητες είναι η παράταση της θητείας του Γενς Στόλτενμπεργκ στο τιμόνι του ΝΑΤΟ.

Σε περίπτωση που δεν επαληθευτεί το παραπάνω σενάριο, τότε για τον θώκο του Γενικού Γραμματέα ακούγεται εντονότερα το όνομα του Ολλανδού πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε, της πρωθυπουργού της Εσθονίας Κάγια Κάλλας και του Βρετανού Υπουργού Αμύνης Μπεν Γουάλας.

Μια τρίτη ομάδα ονομάτων που αναφέρονται λιγότερο συχνά, είπε ο διπλωμάτης, αποτελείται από την πρωθυπουργό της Λιθουανίας Ingrida Šimonytė, την Πρόεδρο της Σλοβακίας Zuzana Čaputová και την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen από τη Γερμανία.

Πιέσεις για γυναικεία υποψηφιότητα

Δεδομένου ότι όλοι οι γενικοί γραμματείς του ΝΑΤΟ ήταν μέχρι στιγμής άνδρες, υπάρχει εσωτερική πίεση να διοριστεί μια γυναίκα. «Ώρα για μια γυναίκα στρατηγό», είπε ανώτερος διπλωμάτης του ΝΑΤΟ. Και συνέχισε λέγοντας πως «Αν οι άνδρες προσπαθούν να κρατήσουν τις θέσεις τους για πάντα, η δίκαιη εκπροσώπηση των γυναικών δεν θα γίνει ποτέ πραγματικότητα».

Και ορισμένοι σύμμαχοι έχουν πιέσει για περισσότερη περιφερειακή ποικιλομορφία. Ο Στόλτενμπεργκ, ο οποίος κατέχει τη θέση του από το 2014, είναι πρώην πρωθυπουργός της Νορβηγίας. Οι πιο πρόσφατοι προκάτοχοί του ήταν Δανοί, Ολλανδοί και Βρετανοί.

Η θητεία του σημερινού γενικού γραμματέα παρατάθηκε γρήγορα τον περασμένο Μάρτιο μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Πολλοί αξιωματούχοι πιστεύουν πλέον ότι μια άλλη παράταση για τον Στόλτενμπεργκ, έστω και σύντομη, είναι μια σοβαρή πιθανότητα.

«Ο Στόλτενμπεργκ θέλει να μείνει»

Παρά το γεγονός ότι ορισμένες αντιπροσωπείες προτιμούν να δουν σύντομα ένα νέο πρόσωπο, ο Στόλτενμπεργκ εξακολουθεί να θεωρείται ως ένας σπάνιος ανώτερος αξιωματούχος που μπορεί να διατηρήσει την ψυχραιμία του – και να τηρήσει το αφήγημα – ακόμη και στις πιο σοβαρές κρίσεις. «Ο Στόλτενμπεργκ θέλει να μείνει», είπε ο ανώτερος διπλωμάτης του ΝΑΤΟ.

Ωστόσο, η σύντομη παράταση στον Στόλτενμπεργκ θα μπορούσε να κάνει μια μελλοντική απόφαση αντικατάστασης, να συγκρουστεί με τον ανταγωνισμό για κορυφαίες θέσεις της ΕΕ το 2024, για να μην αναφέρουμε τις επερχόμενες προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ – ένα αποτέλεσμα που ορισμένοι σύμμαχοι θα προτιμούσαν να αποφύγουν.

Ένας εκπρόσωπος του ΝΑΤΟ αρνήθηκε να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τις μελλοντικές φιλοδοξίες του Στόλτενμπεργκ. Ερωτηθείς τον Δεκέμβριο για το θέμα, ο σημερινός γενικός γραμματέας είπε στο BBC:  «Δεν κάνω εικασίες», πρόσθεσε, «για το τι θα συμβεί μετά τη θητεία μου».

Πιθανές υποψηφιότητες από την Ανατολή

Ορισμένοι βλέπουν τους υποψηφίους από την Ανατολική Ευρώπη ως ιδιαίτερα κατάλληλους. Ήδη πριν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, υπήρχε ώθηση για τη συμμαχία να επιλέξει έναν γενικό γραμματέα από τα ανατολικά. Ορισμένοι αξιωματούχοι στην περιοχή υποστηρίζουν ότι ο πόλεμος έκτοτε ενίσχυσε την υπόθεση για κάποιον από την Εσθονία ή την Λιθουανία.

«Επί χρόνια, οι χώρες της ανατολικής πτέρυγας προειδοποιούσαν για την απειλή της Ρωσίας», δήλωσε ένας αξιωματούχος από τη Βαλτική. Οι χώρες της περιοχής, είπε ο αξιωματούχος της Βαλτικής, ήταν πρωτοπόροι στην ενίσχυση των στρατιωτικών δαπανών και στην ώθηση της συμμαχίας να βελτιώσει την άμυνά της. «Θα ήταν πολύ λογικό και ενθαρρυντικό», συνέχισε ο αξιωματούχος, «να ηγηθεί της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας κάποιος που έχει εμπειρία στην αντιμετώπιση της Ρωσίας και που κατανοεί τη λογική και τη νοοτροπία της Ρωσίας».

Η Čaputová της Σλοβακίας κατέχει και τις δύο προϋποθέσεις ως γυναίκα υποψήφια εξ Ανατολής, αν και το όνομά της αναφέρεται λιγότερο συχνά στους κύκλους της συμμαχίας. Ένας εκπρόσωπος της Čaputová είπε ότι αν και είναι επικεντρωμένη στην τρέχουσα δουλειά της, είπε ότι η πιθανότητα να εκλεγεί ένας Σλοβάκος για τη θέση του ΝΑΤΟ θα ήταν «μια ισχυρή αντανάκλαση των εξωτερικών αποφάσεών μας και των αποφάσεών μας για την ασφάλεια».

Ένας άλλος πιθανός υποψήφιος είναι ο Klaus Iohannis, πρόεδρος της Ρουμανίας. Το αρνητικό είναι ότι θα μπορούσε να αντιμετωπίσει εμπόδια από τη γειτονική Ουγγαρία και αντίθεση από εκείνους που θα προτιμούσαν μια γυναίκα υποψήφια.

Ορισμένες δυτικές πρωτεύουσες, ωστόσο, δεν θα υποστήριζαν τέτοιους υποψηφίους αυτή τη στιγμή, καθώς βλέπουν τα ανατολικά της συμμαχίας -και ιδιαίτερα τα κράτη της Βαλτικής- ως πολύ επιθετικά λόγω του πολέμου που μαίνεται δίπλα.

Πιθανές υποψηφιότητες από τη Δύση

Οι δυτικές χώρες του ΝΑΤΟ είναι για ορισμένους συμμάχους μια αξιόπιστη εναλλακτική πηγή για πιθανή ηγεσία. Ο Γουάλας, ο υπουργός Άμυνας της Βρετανίας, απολαμβάνει σεβασμού στις τάξεις του ΝΑΤΟ και έχει πει στο παρελθόν ότι ο ρόλος του Γενικού Γραμματέα θα ήταν «καλή δουλειά». Ωστόσο, πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες —ιδιαίτερα το Παρίσι— αναμένεται να αντιταχθούν σε ένα όνομα που προέρχεται από το Λονδίνο και να επιμείνουν σε έναν υποψήφιο για την ΕΕ.

Συμβιβαστική λύση αποτελεί ο επόμενος γενικός γραμματέας να κατάγεται από την Ολλανδία. Οι Ολλανδοί πολιτικοί ήταν παραδοσιακά μια δημοφιλής επιλογή για τον ρόλο, καθώς παλαιότερα κατείχαν τη θέση για τρεις θητείες. Η πρόεδρος της Κομισιόν φον ντερ Λάιεν, πρώην υπουργός Άμυνας της Γερμανίας, είναι μια γυναίκα υποψήφια που θα μπορούσε να κερδίσει υποστήριξη από τις δυτικές πρωτεύουσες, η οποία είναι νευρική για την προοπτική ενός ηγέτη από την ανατολική πλευρά, αλλά δεν είναι σαφές εάν την ενδιαφέρει ο ρόλος. «Δεν σχολιάζουμε ποτέ τέτοιες εικασίες», δήλωσε εκπρόσωπος της Επιτροπής.

Άλλες γυναίκες πολιτικοί που θα μπορούσαν να παίξουν τον ρόλο του Γενικού Γραμματέα, είναι η ευρέως αξιοσέβαστη αντιπρόεδρος της κυβέρνησης του Καναδά Chrystia Freeland και η υπουργός Εξωτερικών Mélanie Joly. Ωστόσο, λένε αξιωματούχοι, καθώς η συμμαχία επικεντρώνεται στην ενίσχυση της άμυνάς της, οι χαμηλές αμυντικές δαπάνες της Οττάβα και η μη ευρωπαϊκή θέση σημαίνουν ότι ένας Καναδός είναι απίθανο να βρει τη δουλειά.