Ουκρανία: Το Κίεβο θέλει να ενταχθεί στην ΕΕ εντός δύο ετών – «Όχι τόσο γρήγορα» απαντούν οι Βρυξέλλες

Ο πρωθυπουργός της Ουκρανίας Denys Shmyhal έχει ένα σφιχτό χρονοδιάγραμμα δύο ετών για τη διασφάλιση της ένταξης στην ΕΕ, το οποίο είναι βέβαιο ότι θα κυριαρχήσει στις συζητήσεις στην ιστορική σύνοδο κορυφής ΕΕ-Ουκρανίας αυτή τη βδομάδα, η πρώτη που θα πραγματοποιηθεί σε ουκρανικό έδαφος.

Το πρόβλημα; Κανείς στην ΕΕ δεν πιστεύει ότι αυτό είναι ρεαλιστικό.

Ο ίδιος ο Shmyhal έχει επιβάλει μια δύσκολη προθεσμία. «Έχουμε ένα πολύ φιλόδοξο σχέδιο για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση μέσα στα επόμενα δύο χρόνια», είπε στο POLITICO. «Επομένως, αναμένουμε ότι φέτος, το 2023, μπορούμε να έχουμε ήδη αυτό το προενταξιακό στάδιο των διαπραγματεύσεων», είπε.

Αυτό ρίχνει ένα γάντι στο κατεστημένο της ΕΕ, το οποίο προσπαθεί να διατηρήσει την ένταξη της Ουκρανίας ως μια πολύ πιο απομακρυσμένη έννοια.

Αίνιγμα η Ουκρανία για την ΕΕ

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε πέρυσι ότι μπορεί να περάσουν «δεκαετίες» μέχρι να ενταχθεί η Ουκρανία. Ακόμη και οι ηγέτες της ΕΕ, που υποστήριξαν τη χορήγηση του καθεστώτος υποψήφιας χώρας στην Ουκρανία στη σύνοδο κορυφής τους τον περασμένο Ιούνιο, παραδέχονται ότι η προοπτική της πραγματικής ένταξης της χώρας απέχει αρκετά χρόνια (και μπορεί να είναι ένας λόγος που υποστήριξαν την ιδέα εξαρχής). Τελικά, υποψήφιες χώρες όπως η Σερβία, η Τουρκία και το Μαυροβούνιο περιμένουν πολλά χρόνια, από το 1999 στην περίπτωση της Άγκυρας.

Η Ουκρανία είναι ένα αίνιγμα για την ΕΕ. Πολλοί υποστηρίζουν ότι οι Βρυξέλλες έχουν ιδιαίτερη ευθύνη απέναντι στο Κίεβο. Ήταν, τελικά, η οργή των Ουκρανών για την απόφαση του προέδρου Βίκτορ Γιανουκόβιτς να αποχωρήσει από μια πολιτική και οικονομική συμφωνία σύνδεσης με την ΕΕ κατόπιν εντολής της Ρωσίας που πυροδότησε την εξέγερση του Μαϊντάν το 2014 και δημιούργησε το σκηνικό για πόλεμο. Όπως είπε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν: Η Ουκρανία είναι «η μόνη χώρα όπου οι άνθρωποι πυροβολήθηκαν επειδή τυλίχτηκαν με μια ευρωπαϊκή σημαία».

Οι στενοί σύμμαχοι της Ουκρανίας στην ΕΕ, όπως η Πολωνία και οι χώρες της Βαλτικής, υποστηρίζουν σθεναρά την ένταξή του Κίεβου, θεωρώντας το ως δημοκρατία που αντιστέκεται σε έναν επιτιθέμενο. Πολλοί από την παλιά φρουρά της ΕΕ είναι πολύ πιο επιφυλακτικοί, ωστόσο, καθώς η Ουκρανία —μια παγκόσμια αγροτική υπερδύναμη— θα μπορούσε να μειώσει τις δικές τους δυνάμεις και προνόμια. Η Ουκρανία και η Πολωνία – με συνολικό πληθυσμό 80 εκατομμυρίων – θα μπορούσαν να συνεργαστούν με την αντίπαλη Γερμανία ως πολιτική δύναμη στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και ορισμένοι υποστηρίζουν ότι το Κίεβο θα ήταν υπερβολική εξάντληση του προϋπολογισμού της ΕΕ.

Βραχυπρόθεσμα παραδοτέα

Η σύνοδος κορυφής της Παρασκευής στο Κίεβο —η πρώτη συνάντηση της ΕΕ στο είδος της που θα λάβει χώρα σε ενεργό εμπόλεμη ζώνη— θα έχει ως στόχο την επίτευξη της σωστής ισορροπίας.

Αν και οι εθνικοί ηγέτες της ΕΕ δεν θα παραστούν, αξιωματούχοι του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ήταν απασχολημένοι με τις επαφές με τα κράτη μέλη της ΕΕ σχετικά με το τελικό ανακοινωθέν.

Ορισμένες χώρες επιμένουν ότι η δήλωση δεν πρέπει να απομακρύνεται πολύ από τη γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουνίου — τονίζοντας ότι ενώ το μέλλον της Ουκρανίας βρίσκεται εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι υποψήφιες χώρες πρέπει να πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια. «Οι προσδοκίες είναι αρκετά υψηλές στο Κίεβο, αλλά υπάρχει ανάγκη να εκπληρωθούν όλοι οι όροι που έχει θέσει η Επιτροπή. Είναι μια διαδικασία που βασίζεται στην αξία», δήλωσε ένας ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ.

Ωστόσο, αναμένεται πρόοδος όταν ο Ζελένσκι συναντηθεί με τη φον ντερ Λάιεν και τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ.

Ελπίδα για ένα άλμα προς τα εμπρός

Ο Shmyhal είπε στο POLITICO ότι ελπίζει η Ουκρανία να επιτύχει ένα «σημαντικό άλμα προς τα εμπρός» την Παρασκευή, ιδιαίτερα σε συγκεκριμένους τομείς — μια συμφωνία για ένα καθεστώς χωρίς βίζα για βιομηχανικά αγαθά, την αναστολή των τελωνειακών δασμών στις εξαγωγές της Ουκρανίας για ένα ακόμη έτος, και «ενεργή πρόοδο» όσον αφορά την ένταξη στο σύστημα πληρωμών SEPA (Ενιαίος Χώρος Πληρωμών σε Ευρώ) και την ένταξη της Ουκρανίας στην περιοχή περιαγωγής κινητής τηλεφωνίας της ΕΕ.

«Αναμένουμε πρόοδο και επιτάχυνση στην πορεία μας προς την υπογραφή αυτών των συμφωνιών», είπε.

Εκστρατεία κατά της διαφθοράς

Το καυτό θέμα —και ένα από τα κεντρικά ερωτηματικά σχετικά με την ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ— θα είναι ο αγώνας της Ουκρανίας κατά της διαφθοράς. Ο υφυπουργός υποδομών απολύθηκε και ο υφυπουργός Εξωτερικών παραιτήθηκε αυτόν τον μήνα για σκάνδαλα που σχετίζονται με πολεμική κερδοσκοπία σε δημόσιες συμβάσεις.

«Χρειαζόμαστε μια μεταρρυθμισμένη Ουκρανία», είπε ένας ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ που συμμετέχει κεντρικά στις προετοιμασίες για τη σύνοδο κορυφής. «Δεν μπορούμε να έχουμε την ίδια Ουκρανία όπως πριν από τον πόλεμο».

Η συμβολική δύναμη της συνόδου κορυφής αυτής της εβδομάδας αναμένεται να στείλει ένα ισχυρό μήνυμα στη Μόσχα για τις ευρωπαϊκές φιλοδοξίες της Ουκρανίας.

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Charles Michel πραγματοποίησε αιφνιδιαστική επίσκεψή στο Κίεβο αυτόν τον μήνα για να διαβεβαιώσει την Ουκρανία ότι η ένταξη στην ΕΕ θα είναι πραγματικότητα για την Ουκρανία, λέγοντας στο ουκρανικό Rada (κοινοβούλιο) ότι ονειρεύεται ότι μια μέρα ένας Ουκρανός θα ασκήσει τη δουλειά του ως πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

«Η Ουκρανία είναι η ΕΕ και η ΕΕ είναι η Ουκρανία», είπε. «Δεν πρέπει να καταβάλλουμε καμία προσπάθεια για να κάνουμε αυτή την υπόσχεση πραγματικότητα όσο πιο γρήγορα μπορούμε».

Το βασικό ερώτημα για τους Ουκρανούς μετά τη συνάντηση της Παρασκευής θα είναι πόσο γρήγορα η ρητορική και οι υποσχέσεις μπορούν να γίνουν πραγματικότητα.