ΔΝΤ: Θετική αναθεώρηση των εκτιμήσεων για την παγκόσμια οικονομία

Η παγκόσμια οικονομία είναι σε τροχιά επιβράδυνσης φέτος και αναμένεται να ανακάμψει το επόμενο έτος, αναφέρει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στην  τελευταία του έκθεση, υπογραμμίζοντας ότι η ανάπτυξη θα παραμείνει αδύναμη, καθώς η καταπολέμηση του πληθωρισμού και ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία επιβαρύνουν σημαντικά τη δραστηριότητα.

Ωστόσο, υπογραμμίζει ότι παρά αυτούς τους αντίθετους ανέμους, οι προοπτικές είναι λιγότερο ζοφερές από ό,τι στις προβλέψεις του Οκτωβρίου και θα μπορούσε να αποτελέσει σημείο καμπής, με την ανάπτυξη να καταγράφει το κατώτατο σημείο της και τον πληθωρισμό να υποχωρεί.

Ανθεκτική οικονομία

Οι συντάκτες της έκθεσης του ΔΝΤ υπογραμμίζουν ότι η οικονομική ανάπτυξη αποδείχθηκε «εκπληκτικά ανθεκτική το τρίτο τρίμηνο του περασμένου έτους», με ισχυρές αγορές εργασίας, ισχυρή κατανάλωση νοικοκυριών και επιχειρηματικές επενδύσεις και καλύτερη από την αναμενόμενη προσαρμογή στην ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη.

Ο πληθωρισμός, επίσης, βελτιώθηκε, με τα συνολικά μέτρα να μειώνονται τώρα στις περισσότερες χώρες – ακόμα κι αν ο δομικός πληθωρισμός, ο οποίος αποκλείει τις πιο ασταθείς τιμές της ενέργειας και των τροφίμων, δεν έχει ακόμη κορυφωθεί σε πολλές χώρες.

Ο κινεζικός παράγοντας

Κατά τα άλλα, το ξαφνικό άνοιγμα της Κίνας ανοίγει το δρόμο για ταχεία ανάκαμψη της δραστηριότητας. Και οι παγκόσμιες χρηματοοικονομικές συνθήκες έχουν βελτιωθεί καθώς οι πληθωριστικές πιέσεις άρχισαν να μειώνονται. Αυτό, και η αποδυνάμωση του δολαρίου ΗΠΑ από το υψηλό του Νοεμβρίου, παρείχαν κάποια μέτρια ανακούφιση στις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες χώρες.

Αναβάθμιση

Ως εκ τούτου, το ΔΝΤ προχωρεί σε ελαφρά ανοδική αναθεώρηση των προβλέψεων για την ανάπτυξη τόσο για το 2022 όσο και για το 2023. Ειδικότερα, η παγκόσμια ανάπτυξη θα επιβραδυνθεί από 3,4% το 2022 σε 2,9% το 2023 και στη συνέχεια θα ανακάμψει στο 3,1% το 2024.

Για τις προηγμένες οικονομίες, η επιβράδυνση θα είναι πιο έντονη, με μείωση από 2,7% πέρυσι σε 1,2% και 1,4%  φέτος και το επόμενο έτος αντιστοίχως. Εννέα στις 10 προηγμένες οικονομίες πιθανότατα θα επιβραδυνθούν.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη

Η ανάπτυξη των ΗΠΑ θα επιβραδυνθεί στο 1,4% το 2023 καθώς οι αυξήσεις των επιτοκίων της Ομοσπονδιακής Τράπεζας θα έχουν επιπτώσεις στη συνολική οικονομία.

Οι συνθήκες της ευρωζώνης είναι πιο δύσκολες παρά τα σημάδια ανθεκτικότητας στην ενεργειακή κρίση, τον ήπιο χειμώνα και τη γενναιόδωρη δημοσιονομική στήριξη. Με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να συσφίγγει τη νομισματική πολιτική και ένα αρνητικό σοκ στους όρους του εμπορίου —λόγω της αύξησης της τιμής της εισαγόμενης ενέργειας— το ΔΝΤ αναμένει ότι η ανάπτυξη φέτος θα φτάσει στο 0,7%.

Αναδυόμενες οικονομίες

Οι αναδυόμενες αγορές και οι αναπτυσσόμενες οικονομίες έχουν ήδη πιάσει πάτο ως ομάδα, με την ανάπτυξη να αναμένεται να αυξηθεί μέτρια στο 4% και στο 4,2% φέτος και το επόμενο έτος.

Οι περιορισμοί και τα κρούσματα της COVID-19 στην Κίνα περιόρισαν τη δραστηριότητα πέρυσι. Με την οικονομία τώρα να ανοίγει ξανά, βλέπουμε την ανάπτυξη να ανακάμπτει στο 5,2% φέτος καθώς η δραστηριότητα και η κινητικότητα ανακάμπτουν.

Η Ινδία παραμένει ένα φωτεινό σημείο. Μαζί με την Κίνα, θα αντιπροσωπεύει το ήμισυ της παγκόσμιας ανάπτυξης φέτος, έναντι μόλις ενός δέκατου για τις ΗΠΑ και τη ζώνη του ευρώ μαζί.

Πληθωριστικές πιέσεις

Ο παγκόσμιος πληθωρισμός αναμένεται να μειωθεί φέτος, αλλά ακόμη και μέχρι το 2024, ο προβλεπόμενος μέσος ετήσιος μετρικός πληθωρισμός και ο πυρήνας του θα εξακολουθούν να είναι πάνω από τα προ πανδημίας επίπεδα στο περισσότερο από το 80% των χωρών.

Οι κίνδυνοι για τις προοπτικές παραμένουν καθοδικοί, ακόμη και αν οι δυσμενείς συνθήκες έχουν μετριαστεί από τον Οκτώβριο και μερικοί θετικοί παράγοντες έχουν αποκτήσει σημασία.

Στα αρνητικά το ΔΝΤ αναφέρει:

• Η ανάκαμψη της Κίνας θα μπορούσε να σταματήσει εν μέσω μεγαλύτερων από τις αναμενόμενες οικονομικών διαταραχών από τρέχοντα ή μελλοντικά κύματα λοιμώξεων COVID-19 ή μια πιο απότομη από την αναμενόμενη επιβράδυνση στον τομέα των ακινήτων
• Ο πληθωρισμός θα μπορούσε να παραμείνει επίμονα υψηλός εν μέσω της συνεχιζόμενης στενότητας της αγοράς εργασίας και των αυξανόμενων μισθολογικών πιέσεων, που απαιτούν αυστηρότερες νομισματικές πολιτικές
• Η κλιμάκωση του πολέμου στην Ουκρανία παραμένει μια σημαντική απειλή για την παγκόσμια σταθερότητα που θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει τις αγορές ενέργειας ή τροφίμων και να κατακερματίσει περαιτέρω την παγκόσμια οικονομία
• Μια ξαφνική ανατιμολόγηση στις χρηματοπιστωτικές αγορές, για παράδειγμα ως απάντηση σε δυσμενείς εκπλήξεις για τον πληθωρισμό, θα μπορούσε να ενισχύσει τις χρηματοοικονομικές συνθήκες, ειδικά στις αναδυόμενες αγορές και στις αναπτυσσόμενες οικονομίες

Στα ανοδικά:

• Οι ισχυροί ισολογισμοί των νοικοκυριών, μαζί με τις σφιχτές αγορές εργασίας και τη σταθερή αύξηση των μισθών θα μπορούσαν να συμβάλουν στη διατήρηση της ιδιωτικής ζήτησης, αν και δυνητικά περιπλέκουν την καταπολέμηση του πληθωρισμού
• Η χαλάρωση των σημείων συμφόρησης της εφοδιαστικής αλυσίδας και η χαλάρωση των αγορών εργασίας λόγω της μείωσης των κενών θέσεων θα μπορούσαν να επιτρέψουν μια πιο ήπια προσγείωση, απαιτώντας λιγότερη νομισματική αυστηροποίηση

Προτεραιότητες πολιτικής

Το ΔΝΤ επισημαίνει επίσης, ότι μπορεί τα νέα για τον πληθωρισμό να είναι ενθαρρυντικά, αλλά η μάχη δεν έχει ακόμα κερδηθεί. Η νομισματική πολιτική έχει αρχίσει να να δείχνει τις επιπτώσεις της, με επιβράδυνση στην κατασκευή νέων κατοικιών σε πολλές χώρες. Ωστόσο, τα προσαρμοσμένα με τον πληθωρισμό επιτόκια παραμένουν χαμηλά ή και αρνητικά στη ζώνη του ευρώ και σε άλλες οικονομίες και υπάρχει σημαντική αβεβαιότητα τόσο για την ταχύτητα όσο και για την αποτελεσματικότητα της νομισματικής σύσφιγξης σε πολλές χώρες.

Αυξήσεις επιτοκίων

Επισημαίνει επίσης, ότι στις χώρες όπου οι πληθωριστικές πιέσεις παραμένουν πολύ υψηλές, οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να αυξήσουν τα πραγματικά επιτόκια πολιτικής πάνω από το ουδέτερο επιτόκιο και να τα διατηρήσουν εκεί έως ότου ο υποκείμενος πληθωρισμός βρεθεί σε αποφασιστική πτωτική πορεία. Η πολύ πρόωρη χαλάρωση κινδυνεύει να αναιρέσει όλα τα κέρδη που έχουν επιτευχθεί μέχρι τώρα.

Αχαρτογράφητη πορεία

Το χρηματοοικονομικό περιβάλλον παραμένει εύθραυστο, ειδικά καθώς οι κεντρικές τράπεζες ξεκινούν μια αχαρτογράφητη πορεία προς τη συρρίκνωση των ισολογισμών τους.

Οι συντάκτες της έκθεσης υπογραμμίζουν ότι είναι σημαντικό να παρακολουθείται η συσσώρευση κινδύνων και να αντιμετωπίζονται τα τρωτά σημεία, ιδίως στον τομέα της στέγασης ή στον λιγότερο ρυθμιζόμενο μη τραπεζικό χρηματοπιστωτικό τομέα.

Οι αναδυόμενες οικονομίες της αγοράς θα πρέπει να αφήσουν τα νομίσματά τους να προσαρμοστούν όσο το δυνατόν περισσότερο, ανταποκρινόμενοι στις αυστηρότερες παγκόσμιες νομισματικές συνθήκες.

Μέτρα στήριξης

Πολλές χώρες ανταποκρίθηκαν στην κρίση του κόστους ζωής υποστηρίζοντας ανθρώπους και επιχειρήσεις με ευρείες και μη στοχευμένες πολιτικές που βοήθησαν να μετριαστεί το σοκ. Πολλά από αυτά τα μέτρα έχουν αποδειχθεί δαπανηρά και ολοένα και πιο μη βιώσιμα. Αντίθετα, οι χώρες θα πρέπει να υιοθετήσουν στοχευμένα μέτρα που διατηρούν τον δημοσιονομικό χώρο, επιτρέπουν στις υψηλές τιμές ενέργειας να μειώνουν τη ζήτηση ενέργειας και αποφεύγουν την υπερβολική τόνωση της οικονομίας.

Οι πολιτικές από την πλευρά της προσφοράς μπορούν επίσης να διαδραματίσουν κάποιο ρόλο. Μπορούν να βοηθήσουν στην άρση των βασικών περιορισμών ανάπτυξης, στη βελτίωση της ανθεκτικότητας, στην ανακούφιση των πιέσεων στις τιμές και στην προώθηση της πράσινης μετάβασης. Αυτά θα βοηθούσαν στην άμβλυνση των συσσωρευμένων απωλειών παραγωγής από την αρχή της πανδημίας, ειδικά στις αναδυόμενες και χαμηλού εισοδήματος οικονομίες.

Τέλος, αναφέρει το ΔΝΤ, οι δυνάμεις του γεωοικονομικού κατακερματισμού αυξάνονται.

«Πρέπει να στηρίξουμε την πολυμερή συνεργασία, ιδίως σε θεμελιώδεις τομείς κοινού ενδιαφέροντος όπως το διεθνές εμπόριο, η επέκταση του παγκόσμιου δικτύου χρηματοοικονομικής ασφάλειας, η ετοιμότητα για τη δημόσια υγεία και η κλιματική μετάβαση» γράφουν χαρακτηριστικά και καταλήγουν: «Αυτή τη φορά, οι παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές δεν έχουν επιδεινωθεί. Αυτά είναι καλά νέα, αλλά όχι αρκετά. Ο δρόμος της επιστροφής προς την πλήρη ανάκαμψη, με βιώσιμη ανάπτυξη, σταθερές τιμές και πρόοδο για όλους, μόλις αρχίζει».