Eνα όνειρο στο Instagram

Hταν αρχές Ιουλίου όταν ξεκίνησε ο Γεβγένι Πριγκόζιν την εκστρατεία στρατολόγησης κατάδικων στη Wagner, τη μισθοφορική εταιρεία που έχει ιδρύσει. Πρώην κρατούμενος και ο ίδιος, αφού είχε εκτίσει εννεαετή ποινή φυλάκισης στα τέλη της ΕΣΣΔ για κλοπές και επιθέσεις, καταλάβαινε την κουλτούρα της φυλακής. Συνδύαζε λοιπόν το δέλεαρ μiας νέας, αξιοπρεπούς ζωής με την απειλή της τιμωρίας.

«Μόνο τρεις άνθρωποι μπορούν να σας βγάλουν από εδώ: ο Αλλάχ, ο Θεός, κι εγώ. Απλώς δεν μπορώ να εγγυηθώ ότι θα είστε ζωντανοί», του άρεσε να επαναλαμβάνει. Στους κρατούμενους πρότεινε ένα συμβόλαιο έξι μηνών, ώστε να πάνε να πολεμήσουν στην Ουκρανία, με μηνιαίο μισθό 200.000 ρουβλίων (κάπου 3.300 ευρώ), ένα κομπόδεμα πέντε εκατομμυρίων ρουβλίων (περίπου 83.000 ευρώ) για την οικογένειά τους σε περίπτωση θανάτου και έπαθλο την ελευθερία τους σε περίπτωση που κατάφερναν να βγουν ζωντανοί. Oσοι επιχειρούσαν να λιποτακτήσουν, έκαναν χρήση ναρκωτικών ή αλκοόλ ή είχαν σεξουαλικές σχέσεις, προειδοποιούσε, θα εκτελούνταν.

Η στρατολόγηση μισθοφόρων, βέβαια, είναι παράνομη στη Ρωσία. Μέχρι πέρυσι, ο Πριγκόζιν αρνούνταν την ίδια την ύπαρξη της Wagner. Και ο μόνος που μπορεί να αμνηστεύσει καταδικασμένους κρατούμενους είναι ο ρώσος πρόεδρος, ο Βλαντίμιρ Πούτιν. Αλλά αυτά είναι μικρά γράμματα. Στα χαρτιά, άλλωστε, οι κρατούμενοι ποτέ δεν στάλθηκαν στον πόλεμο – απλώς μεταφέρθηκαν σε ρωσικές φυλακές κοντά στα σύνορα με την Ουκρανία.

Σύμφωνα με τις δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών, περίπου 40.000 κατάδικοι έχουν πάει να πολεμήσουν στο πλευρό των ρωσικών δυνάμεων, πρωτίστως στην Ανατολική Ουκρανία. Χιλιάδες σκοτώθηκαν, κάποιοι εντός ημερών ή και ωρών. Τραυματίες και νεκροί, ωστόσο, επαναπατρίζονται ως ήρωες πολέμου. Και από τις αρχές Ιανουαρίου, οι πρώτες φουρνιές κατάδικων που στρατολογήθηκαν και κατάφεραν να επιβιώσουν επιστρέφουν σιγά σιγά στη Ρωσία – ελεύθεροι. Την περασμένη Παρασκευή, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου επιβεβαίωσε την ύπαρξη «μυστικών ουκάζιων» του ρώσου προέδρου.

Ο Αλεξάντρ Τιούτιν, για παράδειγμα. Αυτός ο επιχειρηματίας από την Αγία Πετρούπολη συνελήφθη το 2018, ενώ προετοίμαζε τη δολοφονία της ανιψιάς του. Κατά τη διάρκεια της έρευνας, αποκαλύφθηκε πως είχε ήδη παραγγείλει, το 2015, τη δολοφονία ενός συνεταίρου του, της συζύγου του και των δύο μικρών παιδιών τους. Καταδικάστηκε το 2021 σε 23 χρόνια φυλάκιση, εγκατέλειψε τη σωφρονιστική αποικία όπου κρατούνταν, στην Καρελία, τον Ιούλιο του 2022 προκειμένου να ενταχθεί στη Wagner – και είναι πια ελεύθερος άνθρωπος. Ή ο Στανισλάβ Μπογκντάνοφ: το 2023, είχε δολοφονήσει έναν δικαστή, χτυπώντας τον με γροθιές και βαράκια, αφού πρώτα τον βασάνιζε όλη τη νύχτα. Καταδικάστηκε σε 23 χρόνια φυλάκιση, βγήκε στα 10. Στο ανεξάρτητο (εξόριστο) μέσο ενημέρωσης «Holod», εξήγησε πώς έχασε στο Ντονμπάς ένα πόδι και κέρδισε ένα μετάλλιο, δίνοντας στο μεταξύ και μερικά μαθήματα πατριωτισμού. Ή ο Κίριλ Νέγκλιν, ο οποίος καταδικάστηκε για εμπόριο ναρκωτικών και τον ξυλοδαρμό της γυναίκας του. Στο δικαστήριο, είχε υποσχεθεί να τη σκοτώσει βγαίνοντας από τη φυλακή. Ελεύθερος, κι αυτός.

Τις τελευταίες εβδομάδες, τα βίντεο που δείχνουν τον Πριγκόζιν να απευθύνεται σε πρώην κατάδικους που έχουν επιστρέψει από το μέτωπο ως τους «καλύτερους γιους της Ρωσίας», πολλαπλασιάζονται. Καταρχήν, για να πειστούν οι μελλοντικοί νεοσύλλεκτοι ότι ο επονομαζόμενος «σεφ του Πούτιν» κρατάει τον λόγο του. Κι επίσης, είναι πια γνωστές οι πολιτικές βλέψεις του Πριγκόζιν, ο οποίος βρίσκεται σε ανοιχτό πόλεμο με τη στρατιωτική διοίκηση αλλά και ένα κομμάτι των ρωσικών υπηρεσιών πληροφοριών. «Προς το παρόν, επιστρέφετε σπίτια σας. Αν θέλετε να γυρίσετε στον πόλεμο, δεν χρειάζεται να περάσετε από τη φυλακή. Εχετε χρήματα, έχετε μετάλλια, να είστε λοιπόν συνετοί», εμφανίστηκε να λέει σε μία ομάδα 25 ανδρών στις 18 Ιανουαρίου. «Η πατρίδα και ο λαός υποκλίνονται μπροστά σας», είπε σε άλλη ομάδα στις 23 Ιανουαρίου. Οσο για το μέλλον αυτών των τόσο επικίνδυνων ανθρώπων, κάποιες φωνές προτείνουν να τους δοθεί ελεύθερη πρόσβαση, χωρίς εξετάσεις, στα πανεπιστήμια, άλλοι να καλούνταν να διδάσκουν σε σχολεία, μέχρι και βουλευτές τούς «βλέπει» ο στρατηγός Αντρέι Γκουρούλεφ, μέλος της επιτροπής Αμυνας της Δούμας.

Κάποιες, λιγοστές αντιδράσεις έχουν καταγραφεί, για παράδειγμα όταν θέλησαν να θάψουν με τιμές ήρωα έναν καταδικασμένο μητροκτόνο. Θάφτηκαν κι αυτές όμως, γρήγορα. Εκείνο που ο γαλλορώσος συγγραφέας Ιεγκόρ Γκραν αποκαλεί «πριγκοζινοποίηση της ρωσικής κοινωνίας» βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Ακόμα μία απόδειξη: μόλις πρόσφατα, καταδικάστηκαν σε βαριά πρόστιμα, για «απαξίωση του στρατού», δύο μέλη της ίδιας οικογένειας στην πόλη Τσίτα της ρωσικής Απω Ανατολής: η μητέρα, για ένα like που είχε κάνει στο κοινωνικό δίκτυο Odnoklassniki και ο γιος, για ένα όνειρο που είχε μοιραστεί με τους ακολούθους του στο Instagram: κατέληγε με τον ίδιο να βγάζει selfie με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

ΥΓ: Αν περνούσε από το χέρι του Γεβγένι Πριγκόζιν, αυτό το κείμενο θα θεωρούνταν «δυσφήμηση» των μαχητών του και θα τιμωρούνταν με φυλάκιση έως και πέντε χρόνων. Ο ίδιος ζήτησε πρόσφατα από το ρωσικό κοινοβούλιο να απαγορεύσει στα ΜΜΕ να δημοσιεύουν «αρνητικά ρεπορτάζ» για τους άνδρες του.