Τάιρ Νίκολς: Ανθρωποθυσία στο «βωμό» του συστημικού ρατσισμού στις ΗΠΑ

«Πάντα έλεγε ότι θα γινόταν διάσημος μια μέρα», όμως «δεν εννοούσε αυτό», είπε απαρηγόρητη η μητέρα του Τάιρ Νίκολς: του 29χρονου Αφροαμερικανού που ξυλοκοπήθηκε μέχρι θανάτου στις αρχές του μήνα από αστυνομικούς στο Μέμφις του Τενεσί.

Η υπόθεση έχει προκαλέσει σοκ στις ΗΠΑ μετά και την προ ημερών δημοσιοποίηση του βίντεο από τη βάναυση μεταχείριση του θύματος.

Πολλοί τη συνέκριναν με εκείνη του Ρόντνεϊ Κινγκ: του Αφρομαερικανού που είχαν χτυπήσει αλύπητα αστυνομικοί στο Λος Άντζελες το 1991 και έγινε έκτοτε σύμβολο της αστυνομικής βίας σε βάρος των μειονοτήτων στις ΗΠΑ.

Υπάρχουν πάντως σημαντικές διαφορές.

Ο Ρόντνεϊ δεν υπέκυψε τότε στα βαριά τραύματά του, όπως συνέβη τώρα με τον Τάιρ.

Οι παραβάτες αστυνομικοί δεν ήταν λευκοί, αλλά Αφροαμερικανοί, όπως και το θύμα.

Σε αντίθεση με ότι είχε συμβεί στο Λος Άντζελες, δεν αθωώθηκαν, αλλά παύθηκαν από την υπηρεσία και αντιμετωπίζουν βαριές κατηγορίες, μεταξύ αυτών για ανθρωποκτονία δεύτερου βαθμού.

Αυτή τη φορά, δε, οι διαδηλώσεις διαμαρτυρίας δεν ήταν τόσο μαζικές, μαρτυρώντας ένα «μούδιασμα» της κοινωνίας.

Όχι μόνο από το γεγονός ότι η αστυνομική βία έχει παγιωθεί στις ΗΠΑ, αλλά και ότι γίνεται όλο και πιο συστημική.

Για την ακρίβεια, παρατηρεί η κόρη του Ρόντνεϊ Κινγκ στους Los Angeles Times, «η μόνη διαφορά στα 30 χρόνια που έχουν μεσολαβήσει είναι ότι τώρα έχουμε hashtags, καθαρά βίντεο και κινητά»…

Police Body Cam Footage of the deadly beating of Tyre Nichols released. This is a long watch. There may be more footage that I have not been able to access. I do not know the details.

**warning** Graphic and unsettling pic.twitter.com/TLj3WSZ1AF

— 𝔾𝕒𝕣𝕪 𝔾𝕣𝕦𝕓𝕓 (@LibertySonMedia) January 28, 2023

Αδιανόητη βαναυσότητα

Στα βίντεο που δόθηκαν στη δημοσιότητα από την αστυνομία του Μέμφις, οι πέντε αστυνομικοί καταγράφονται να σέρνουν τον άοπλο και νηφάλιο Τάιρ Νίκολς έξω από το αυτοκίνητό του.

Υποτίθεται ότι τον είχαν σταματήσει για «επικίνδυνη οδήγηση», κάτι που δεν προκύπτει από το οπτικό υλικό.

Παρά το ότι δεν προέβαλε αντίσταση, τον διέταξαν να ξαπλώσει στο έδαφος για να του περάσουν χειροπέδες.

Τον απείλησαν ότι θα χρησιμοποιούσαν τέιζερ. Όταν ένας αστυνομικός επιχείρησε να χρησιμοποιήσει το όπλο ηλεκτροσόκ, ο τρομοκρατημένος από την αδικαιολόγητη βία νεαρός επιχείρησε να ξεφύγει.

Όταν οι αστυνομικοί τον έπιασαν, άρχισαν να τον χτυπούν ανελέητα παντού και με κάθε τρόπο: με γροθιές, κλωτσιές και γκλοπ. Του ρίχνουν σπρέι πιπεριού. Χρησιμοποιούν τέιζερ. Τον χλευάζουν μέχρι να χάσει τις αισθήσεις του.

«Γι’ αυτούς ήταν μια ανθρώπινη πινιάτα», κατήγγειλε χαρακτηριστικά ο δικηγόρος της οικογένειας του θύματος.

Όλα αυτά συνέβησαν σε απόσταση μόλις 100 μέτρων από το πατρικό του Τάιρ.

Ο ίδιος, ανυπεράσπιστος απέναντι στην αδιανόητα υπερβολική αστυνομική βία, φώναζε σε βοήθεια τη μητέρα του, ψελίζοντας «μαμά».

Βίντεο από σταθερές κάμερες δείχνει ότι για περισσότερα από 25 λεπτά τουλάχιστον δώδεκα αστυνομικοί, που είχαν συγκεντρωθεί στον τόπο του εγκλήματος, αρνήθηκαν να προσφέρουν ιατρική βοήθεια ή να μεταφέρουν το θύμα του αστυνομικού ξυλοδαρμού σε νοσοκομείο.

Τελικά κρίθηκε αναγκαία η νοσηλεία του 29χρονου μετά τη σύλληψή του. Εισήχθη σε κρίσιμη κατάσταση στο νοσοκομείο.

Πέθανε τρεις ημέρες αργότερα, στις 10 Ιανουαρίου, από «εκτεταμένη αιμορραγία, που προκλήθηκε από σφοδρό ξυλοδαρμό», όπως έδειξε ανεξάρτητη νεκροψία.

Η επίσημη δεν έχει ακόμη δημοσιοποιηθεί.

Ο Τάιρ «δεν προσπάθησε να ξεφύγει από την αστυνομία επειδή κουβαλούσε ναρκωτικά ή όπλο», είπε ο πατριός του, Ρόντνεϊ Γουέλς, τον οποίο ο 29χρονος αγαπούσε σαν να ήταν ο βιολογικός πατέρας του.

«Προσπαθούσε να φτάσει ασφαλής στο σπίτι», καθώς «φοβόταν για τη ζωή του», εξήγησε. «Βλέποντας το βίντεο, θα καταλάβετε το γιατί».

Σκοτώνοντας ένα ελεύθερο πνεύμα

Πατέρας ενός 4χρονου παιδιού, ο Τάιρ επέστρεφε εκείνο το βράδυ Παρασκευής στο πατρικό του στο Μέμφις, όπου ζούσε μαζί με τους γονείς του.

Είχε μετακομίσει εν μέσω της πανδημίας της COVID-19 από την Καλιφόρνια, που διέμενε και εργαζόταν τα προηγούμενα χρόνια.

«Δεν ξέρω αν αυτή ήταν η σωστή απόφαση», είχε πει σε ένα παλαιότερο βίντεο. «Το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να πας εκεί που σε καλούν».

«Πες το Θεό, πες το σύμπαν, πες το όπως θες: υπάρχει ένα σχέδιο για σένα και απλά πηγαίνεις, δεν χρειάζεται να το αμφισβητείς».

Τους τελευταίους εννέα μήνες δούλευε μαζί με τον πατριό του στη FedEx, Δευτέρα με Παρασκευή.

Με το τέλος κάθε εργάσιμης εβδομάδας, ασχολείτο με τα αγαπημένα χόμπι του: το σκέιτμπορντ και κυρίως τη φωτογραφία. Ένα από τα αγαπημένα του θέματα ήταν τα δειλινά.

«Η φωτογραφία με βοηθά να δω τον κόσμο με πιο δημιουργικό τρόπο», έγραφε στην ιστοσελίδα που είχε δημιουργήσει για να αναρτά τις φωτογραφίες του.

«Το όραμά μου είναι να φέρω τους θεατές μου βαθιά σε αυτό που βλέπω», αναφέρει.

«Ελπίζω να θαυμάσουν τη δουλειά μου με βάση την ποιότητα και τα ιδανικά της».

Το μοιραίο βράδυ της 7ης Ιανουαρίου, ο 29χρονος επέστρεφε στο σπίτι από ένα τοπικό πάρκο, όπου του άρεσε να πηγαίνει στον ελεύθερο χρόνο του, φωτογραφίζοντας το ηλιοβασίλεμα.

«Ο γιος μου ήταν μια όμορφη ψυχή», είπε η μητέρα του στους δημοσιογράφους. «Ήταν καλό παιδί». Αν και «κανείς δεν είναι τέλειος, ήταν πολύ κοντά σε αυτό».

Ήταν το μικρότερο από τα τέσσερα παιδιά της. Της είχε τόσο αδυναμία, που είχε κάνει τατουάζ το όνομά της στο μπράτσο του. Για όσους τον γνώριζαν, δεν ήταν έκπληξη το ότι στην πιο σκοτεινή ώρα του, καθώς οι αστυνομικοί τον ξυλοκοπούσαν βάναυσα, ήταν εκείνη που καλούσε κραυγάζοντας την απόγνωσή του.

Θολό τοπίο

Ο Τάιρ Νίκολς ήταν ψηλός, περίπου 1,82 μέτρα. Ήταν επίσης πολύ αδύνατος -ζύγιζε μόλις 68 κιλά- λόγω χρόνιας πάθησης από τη νόσο του Crohn: ένα αυτοάνοσο που προκαλεί φλεγμονή του εντέρου με σοβαρές επιπλοκές.

«Αυτοί οι άντρες, αν συνδυάσετε το βάρος τους, ήταν πάνω από 450 κιλά, ξυλοκοπώντας ένα άτομο 68 κιλών μέχρι θανάτου», κατήγγειλε η μητέρα του.

Σχεδόν τρεις εβδομάδες μετά το περιστατικό, η είδηση ότι οι πέντε αστυνομικοί ήδη απολύθηκαν, τους ασκήθηκε ποινική δίωξη για φόνο και προφυλακίστηκαν έγινε δεκτή με ικανοποίηση από την οικογένεια του θύματος -αν και οι τέσσερις από τους πέντε επίορκους αφέθηκαν λίγο αργότερα ελεύθεροι, με την καταβολή εγγύησης και με περιοριστικούς όρους.

Αφροαμερικανοί, οι θύτες ήταν όλοι μέλη της διαβόητης μονάδας «Scorpion» του αστυνομικού τμήματος του Μέμφις.

Δημιουργήθηκε το φθινόπωρο του 2021 με απόφαση της -υπό τον έλεγχο των Δημοκρατικών- διοίκησης της πόλης, στον απόηχο των μεγάλων κινητοποιήσεων που είχε πυροδοτήσει το 2020 η βάναυση δολοφονία του Αφροαμερικανού Τζορτζ Φλόιντ από αστυνομικούς.

«Ο θάνατος του Τάιρ είναι μια οδυνηρή υπενθύμιση για το ότι πρέπει να κάνουμε περισσότερα, ώστε να διασφαλίσουμε πως το σύστημα ποινικής δικαιοσύνης ανταποκρίνεται στην υπόσχεση για δίκαιη και αμερόληπτη απονομή της, ίση μεταχείριση και αξιοπρέπεια για όλους», τόνισε σε παρέμβασή του ο Αμερικανός πρόεδρος Μπάιντεν, την εκλογή του οποίου στήριξε μαζικά το κίνημα Black Lives Matter.

Παρά ωστόσο τα τεράστια κονδύλια που έχουν διατεθεί για την «διαφοροποίηση» της αστυνομίας και τις διακηρύξεις για δραστικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις, επί της ουσίας δεν έχει γίνει τίποτα για την εξάλειψη της αστυνομικής βίας.

Θεσμικός ρατσισμός

Η δολοφονία Νίκολς είναι η τελευταία σε μια ατέλειωτη σειρά δολοφονιών από αστυνομικούς στις ΗΠΑ: φτάνουν ήδη τις 79 μόνο εντός του Ιανουαρίου.

Ολοένα και περισσότεροι πλέον μιλούν για βαθιά ριζωμένο θεσμικό ρατσισμό στις αμερικανικές δυνάμεις επιβολής του νόμου και της τάξης, που δεν έχει να κάνει αποκλειστικά με τη φυλή, αλλά φέρει πλέον ταξικά κριτήρια σε μια κοινωνία όλο και πιο βαθιών ανισοτήτων.

«Αυτό για το οποίο ουρλιάζουμε εδώ και χρόνια είναι ότι το σύστημα και η κουλτούρα της αστυνόμευσης εκπαιδεύει το μυαλό των ανθρώπων, ανεξάρτητα από το χρώμα του δέρματός τους, να συμπεριφέρονται με έναν συγκεκριμένο τρόπο», επισημαίνει η Ζανέλ Όστιν, διευθύντρια του Παγκόσμιου Μνημείου Τζορτζ Φλόιντ στη Μινεσότα.

Πιο ξεκάθαρα σκιαγράφησε την κατάσταση ο Μπεν Κραμπ, ένας από τους δικηγόρους της οικογένειας Νίκολς.

Έκανε λόγο για «θεσμοποιημένη αστυνομική κουλτούρα βίας» κατά των μειονοτήτων, ανεξαρτήτως της φυλής των θυτών.

Κάλεσε, δε, τον πρόεδρο Μπάιντεν και το αμερικανικό Κογκρέσο να εγκρίνει επιτέλους το νομοσχέδιο περί Δικαιοσύνης στην Αστυνόμευση, που κατατέθηκε μετά τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ και εκκρεμεί εδώ και πάνω από δύο χρόνια.

Προβλέπει ομοσπονδιακή απαγόρευση στη χρήση βάναυσων μεθόδων από τους αστυνομικούς και διευκολύνει τη διαδικασία άσκησης ποινικής δίωξης κατά των παραβατών αξιωματικών.

«Ντροπή μας αν δεν χρησιμοποιήσουμε τον τραγικό θάνατό του Τάιρ για να επιτύχουμε την ψήφιση του νόμου», τόνισε ο Κραμπ μιλώντας στο CNN.

Σε διαφορετική περίπτωση, προειδοποίησε, οι θάνατοι από υπερβολική αστυνομική βία θα συνεχίζονται και θα αυξάνονται εσαεί.