Τσακαλώτος: Απλά μαθήματα οικονομικών προς την Κυβέρνηση

Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος εξέδωσε μία ανακοίνωση στην οποία ασκεί κριτική στην Κυβέρνηση για τον τρόπο με τον οποίο κάνει τις συγκρίσεις της με την Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Το κύριο σημείο της κριτικής του πρώην υπουργού Οικονομικών, είναι ότι « το να κάνεις συγκρίσεις χωρίς να λαμβάνεις υπόψη σου τις συνθήκες στο σημείο έναρξης είναι λάθος».

Ακόμη, ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, αναφερόμενος στον κ. Σταϊκούρα, λέει πως ο υπουργός Οικονομικών ξεχνάει τι παρέλαβε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και τι παρέδωσε στην κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας.

Όλη η ανακοίνωση του Ευκλείδη Τσακαλώτου

«Ο Υπουργός Οικονομικών σε κάθε τοποθέτησή του επαναλαμβάνει μια σειρά συγκρίσεων προσπαθώντας να πείσει πόσο καλά τα έχει κάνει τόσο ο ίδιος αλλά και η Νέα Δημοκρατία συνολικά. Στόχος σε όλες αυτές τις συγκρίσεις: να «αποδείξει» πόσο καλύτερα είναι τα πράγματα σήμερα σε σχέση με το 2019 που παρέλαβαν αυτοί. Και για να το πετύχει αυτό συγκρίνει συνεχώς δύο περιόδους, το 2015-2019 και το 2019 με σήμερα.

Τον ακούμε λοιπόν πολύ συχνά να μιλάει για την ανάπτυξη, τις επενδύσεις, την ανεργία και άλλα πολλά. Και συνήθως το επιχείρημα είναι ότι η ανάπτυξη στην Ελλάδα σήμερα είναι πολύ υψηλή και πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ενώ ο μέσος όρος της περιόδου του ΣΥΡΙΖΑ ήταν πολύ χαμηλός και χαμηλότερος από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Ή ότι οι επενδύσεις σήμερα είναι πολύ υψηλότερες από ότι την περίοδο ΣΥΡΙΖΑ. Ή ότι η Νέα Δημοκρατία κάνει, σε αντίθεση με τον ΣΥΡΙΖΑ, τακτικές εκδόσεις ομολόγων. Ή ότι κατά την περίοδο της Νέας Δημοκρατίας η ανεργία μειώθηκε κατά 6 ποσοστιαίες μονάδες. Και άλλα παρόμοια επιχειρήματα.

«Ήταν ο κακός ΣΥΡΙΖΑ που αποτύγχανε ενώ οι άριστοι της Νέας Δημοκρατίας είναι επιτυχημένοι σε όλα»

Και ποιο είναι το μοτίβο που ισχυρίζεται ότι τα εξηγεί όλα αυτά; Ότι το μόνο που έχει αλλάξει είναι το ποιος κυβερνάει. Ήταν ο κακός ΣΥΡΙΖΑ που αποτύγχανε ενώ οι άριστοι της Νέας Δημοκρατίας είναι επιτυχημένοι σε όλα.

Ποια είναι όμως η – σημαντικότερη ίσως – παράμετρος που ξεχνάει να αναφέρει σε αυτές τις συγκρίσεις; Το σημείο έναρξης. Με απλά λόγια, ποια ήταν η κατάσταση που παραλάβαμε εμείς το 2015 από τη Νέα Δημοκρατία και ποια η κατάσταση που παρέλαβε η Νέα Δημοκρατία από τον ΣΥΡΙΖΑ το 2019;

Γιατί το να κάνεις συγκρίσεις χωρίς να λαμβάνεις υπόψη σου τις συνθήκες στο σημείο έναρξης είναι λάθος, είναι αντιδεοντολογικό, είναι μπακαλική χειρίστου είδους. Κανένας οικονομολόγος, κανένας κοινωνικός επιστήμονας δεν θα χρησιμοποιούσε αυτά τα στοιχεία με αυτό τον τρόπο.

Ο κ. Σταϊκούρας όμως σκόπιμα το ξεχνάει, γιατί θέλει να ξεχαστεί η πραγματικότητα: ότι η κατάσταση που παραλάβαμε ήταν εντελώς διαφορετική, πολύ χειρότερη, από αυτή που παρέλαβε η Νέα Δημοκρατία.

Μάλιστα, εσχάτως, αυτά τα προσφιλή στον κ. Σταϊκούρα «πρώτον-δεύτερον-τρίτον» τα πήρε σε σκονάκι και ο Πρωθυπουργός πετυχαίνοντας το ακατόρθωτο: να κάνει την ήδη κακή ομιλία του ακόμη χειρότερη.

Ας δούμε λοιπόν το σημείο έναρξης τόσο στο οικονομικό επίπεδο αλλά και σε πολιτικό – θεσμικό επίπεδο:

Στην Οικονομία

1. Δημοσιονομικά:

Το 2015, όταν αναλάβαμε εμείς, η χώρα είχε μηδενικό πλεόνασμα, ανύπαρκτη ανάπτυξη και δεσμεύσεις για επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων έως και 4.5%. Με άλλα λόγια η δημοσιονομική προσαρμογή δεν είχε τελειώσει. Εμείς μειώσαμε τους στόχους, αλλά ακόμη και τα χαμηλότερα πλεονάσματα που έπρεπε να επιτευχθούν τα επόμενα τρία χρόνια περιοριστικής πολιτικής προφανώς επηρέασαν τις επιδόσεις για την ανάπτυξη. Μόνο στον προϋπολογισμό του 2019 που ψηφίστηκε το 2018 μπορέσαμε να έχουμε επεκτατική δημοσιονομική πολιτική. Και προφανώς αυτό δεν μπορούσε να επηρεάσει την ανάπτυξη για όλο το 2015 – 2019.

Αντίθετα το 2019, όταν ανέλαβε η Νέα Δημοκρατία, η δημοσιονομική προσαρμογή είχε ολοκληρωθεί, η χώρα είχε ήδη ισχυρή ανάπτυξη, ενώ στην πορεία υπήρξε και αναστολή των δεσμεύσεων για πλεονάσματα.

2. Χρηματοδοτικές ανάγκες

Το 2015 δεν υπήρχε καμία ρύθμιση για το χρέος και καμία πρόβλεψη τι θα γίνει έτσι ώστε να διασφαλιστεί ότι η χώρα θα μπορεί να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις της.

Μόνο για εκείνο το έτος, για τη χρηματοδότηση του χρέους, η χώρα χρειαζόταν 22 δις. ευρώ. Ταυτόχρονα, όπως επώνυμα έχουν καταθέσει στελέχη του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, τον Φλεβάρη του 2015 το ταμείο είχε έλλειμα εκατομμυρίων ευρώ και τα χρήματα δεν επαρκούσαν για την κάλυψη των τρεχουσών δαπανών του κράτους.

Αντίθετα το 2019 το χρέος είχε πλέον ρυθμιστεί. Οι ανάγκες αναχρηματοδότησης χρέους για την περίοδο 2020 – 2021 ήταν κάτω από 10 δις ανά έτος, υπήρχε ένας καθαρός διάδρομος δεκαετίας για το χρέος και τα ταμεία είχαν 37 δις.

Προφανώς λοιπόν το 2015 η χώρα δεν ήταν σε θέση να προσελκύσει επενδύσεις. Κυριαρχούσε αβεβαιότητα σε όλα τα επίπεδα και αυτό άλλαξε μόνο το 2018 όταν ρυθμίστηκε το χρέος και ολοκληρώθηκε η προσαρμογή. Και τότε άρχισαν να αυξάνονται οι επενδύσεις και να επιταχύνεται η ανάπτυξη. Αρκετά πριν αναλάβει η Νέα Δημοκρατία.

3. Ανεργία ποιο ήταν το σημείο έναρξης

Το 2015 ο ΣΥΡΙΖΑ παρέλαβε μία χώρα που αντιμετώπιζε ανθρωπιστική κρίση, οι ανισότητες ήταν στα υψηλότερα ιστορικά επίπεδα, η ανεργία ήταν στο 27%, ενώ η ανεργία στους νέους ήταν στο 50%.

Το 2019 η Νέα Δημοκρατία παρέλαβε μία χώρα που δεν αντιμετώπιζε πλέον ανθρωπιστική κρίση, οι ανισότητες είχαν μειωθεί σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα και η ανεργία είχε μειωθεί 10 ποσοστιαίες μονάδες.

Σε πολιτικό και θεσμικό επίπεδο

1. Εξωτερικός Καταναγκασμός

Το 2015 η χώρα ήταν εντός μνημονίων. Οι προηγούμενες κυβερνήσεις είχαν εγκαταλείψει κάθε προσπάθεια να ολοκληρώσουν τα προγράμματα, είχαν αφήσει ανοχύρωτη τη χώρα σε κάθε επίπεδο, χωρίς ταμειακά διαθέσιμα, και δεν είχαν ολοκληρώσει την προσαρμογή αφήνοντας μόνο υποχρεώσεις για νέες περιοριστικές πολιτικές. Μόλις το 2018, μετά από τις προσπάθειες του ΣΥΡΙΖΑ και τις θυσίες του ελληνικού λαού βγήκε από το μνημόνιο.

Το 2019 η χώρα ήταν εκτός μνημονίων, χωρίς δεσμεύσεις για περεταίρω προσαρμογή.

2. Πολιτικό κλίμα για την Ελλάδα στην Ευρώπη

Το 2015 η Ελλάδα, χάρη στην πλήρη αποτυχία των κυβερνήσεων μέχρι τότε, είχε μηδενική αξιοπιστία. Ήταν το μαύρο πρόβατο της Ευρώπης. Ταυτόχρονα στην Ευρώπη κυριαρχούσε η λογική της λιτότητας και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων ως η μόνη λύση για κάθε πρόβλημα της Ελλάδας. Το γνωστό δόγμα «εφαρμογή, εφαρμογή, εφαρμογή» του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.

Το 2019 η χώρα πλέον είχε ανακτήσει την αξιοπιστία της, είχε τακτοποιημένα δημοσιονομικά και ρυθμισμένο χρέος. Πλέον δεν ήταν το μαύρο πρόβατο. Ήταν μια ακόμη χώρα της Ευρώπης. Αυτό έγινε ιδιαίτερα εμφανές μετά το 2020 από τον τρόπο που ενσωματώθηκε η Ελλάδα στα νέα εργαλεία για την αντιμετώπιση των κρίσεων.

3. Οικονομική και δημοσιονομική αρχιτεκτονική της Ευρώπης

Το 2015 η Βίβλος της οικονομικής αρχιτεκτονικής στην αντιμετώπιση της Ελλάδας ήταν το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης και η νεοφιλελεύθερη προσέγγιση της μικρής παρέμβασης του Κράτους και της μονοδιάστατης δημοσιονομικής διαχείρισης με έμφαση τα ελλείματα και το χρέος σε αποσύνδεση από την ανάπτυξη.

Το 2019 πλέον είχαμε ανακτήσει την αξιοπιστία. Όμως η μεγάλη αλλαγή στην συνολική αρχιτεκτονική ήρθε μετά το 2020 όταν, ως απάντηση στις προκλήσεις της υγειονομικής και μετέπειτα της ενεργειακής κρίσης, άρχισε μια τεράστια αλλαγή στην αρχιτεκτονική της Ευρώπης με τη δημιουργία του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, την αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, το πρόγραμμα της ΕΚΤ για την ενίσχυση των κρατών αλλά και τον συντονισμό στην αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης. Η Ευρώπη πλέον κινείται σε άλλη κατεύθυνση. Δημιουργεί νέα εργαλεία για την αλληλοστήριξη των χωρών ενώ έχει εγκαταλειφθεί η λογική της λιτότητας ως μονόδρομος.

«Ξεχνάει τι παραλάβαμε και τι παραδώσαμε»

Από όλα τα παραπάνω είναι προφανές ότι ο κ. Σταϊκούρας ξεχνάει ότι το κόμμα του μας έβαλε στα μνημόνια, και ταυτόχρονα προσποιείται ότι δεν ξέρει τι θα πει να είσαι μέσα σε αυτά και κάποιος να σε έχει βγάλει. Ξεχνάει τι παραλάβαμε και τι παραδώσαμε. Ξεχνάει τι παρέδωσε αυτός και τι παρέλαβε. Γιατί θέλει να ξεχάσει ότι εμείς έχουμε αποδείξει ότι μπορούμε στα δύσκολα.

Κάθε σύγκριση που δεν λαμβάνει υπόψιν την αφετηρία είναι παραπλανητική. Θυμίζει εκείνον τον κύριο στα οικογενειακά τραπέζια που λέει ότι θα καθίσει με τη νεολαία και περηφανεύεται ότι όταν αυτός ήταν νέος αγόρασε σπίτι, εξοχικό και αυτοκίνητο και η νέα γενιά που διαμαρτύρεται ότι δεν μπορεί να κάνει όλα αυτά φταίει, είναι τεμπέληδες. Λες και ξεκίνησαν από την ίδια αφετηρία και το πλαίσιο δεν έχει αλλάξει.

Βέβαια, αν κάποιος από αυτούς έχει κάνει οικονομικά 3ης Λυκείου μπορεί να του απαντήσει για όλα τα παραπάνω ότι στο βιβλίο των Αρχών Οικονομικής Θεωρίας γράφει ότι για να κάνεις συγκρίσεις πρέπει να λάβεις υπόψιν σου το «Ceteris Paribus»: Ότι δηλαδή οι άλλοι παράγοντες οι οποίοι μπορούν να επηρεάσουν τα μεγέθη πρέπει να παραμένουν σταθεροί.

Ψιλά γράμματα για τον κ. Σταϊκούρα.»