Ενέργεια: Πώς απέτυχαν τα σχέδια του Πούτιν να εκβιάσει την Ευρώπη για την προμήθεια φυσικού αερίου

Τα χειρότερα σενάρια άρχισαν ήδη πλέκονται έντονα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας προειδοποίησε για «καταστροφικές» διακοπές λειτουργίας εργοστασίων, διάλυση των αλυσίδων εφοδιασμού και μαζική ανεργία. Ο πρόεδρος της Γαλλίας προέτρεψε τους πολίτες να κλείσουν τη θέρμανση.

Η Ισπανία ρώτησε γιατί οι χώρες που δεν εξαρτώνται από το ρωσικό φυσικό αέριο θα έπρεπε να σώσουν τους γείτονες, που τους είχαν κάνει κηρύγματα σχετικά με τη δημοσιονομική πειθαρχία στο παρελθόν.

Ο πρώην πρόεδρος της Ρωσίας Ντμίτρι Μεντβέντεφ, εν τω μεταξύ, προέβλεψε με χαρά ότι οι Ευρωπαίοι θα «παγώσουν στα σπίτια τους» επειδή δεν είχαν σκεφτεί τις συνέπειες του να ρίξουν την υποστήριξή τους στην Ουκρανία. «Το κρύο έρχεται σύντομα», είπε, απειλητικά, τον περασμένο Ιούνιο.

Αλλά καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση εισέρχεται στον τελευταίο μήνα του μετεωρολογικού χειμώνα το 2023, τα σημάδια γίνονται όλο και πιο ξεκάθαρα ότι τα μέλη της έχουν ξεπεράσει μια ιστορική κρίση – και όχι μόνο επειδή ο «στρατηγός Ψύχος» αποδείχθηκε πιο ήπιος αντίπαλος από ό,τι είχε προβλέψει ο Μεντβέντεφ.

Μέσα σε οκτώ μήνες από τη στιγμή που τα ρωσικά στρατεύματα πάτησαν το πόδι τους στο ουκρανικό έδαφος, το μπλοκ των 27 ευρωπαϊκών κρατών αντικατέστησε περίπου το 80% του φυσικού αερίου που χρησιμοποιούσε για να αντλήσει μέσω αγωγών με τη Ρωσία , δημιουργώντας γρήγορα νέες υποδομές για υγρό φυσικό αέριο, βρίσκοντας δημιουργικούς τρόπους για να βοήσουν ο ένας τον άλλον εν μέσω ελλείψεων και ακολουθώντας με επιτυχία πολιτικές εξοικονόμησης ενέργειας, σύμφωνα με τον βρετανικό Guardian.

Το ολλανδικό μοντέλο

Η Ολλανδία , για παράδειγμα, ο μεγαλύτερος παραγωγός φυσικού αερίου της ΕΕ, βασιζόταν στο ρωσικό φυσικό αέριο για το 15-20% των προμηθειών της καθώς κατέρριψε το τεράστιο κοίτασμα του στο Γκρόνινγκεν, αλλά διπλασίασε την ικανότητα εισαγωγής LNG με μονάδες αποθήκευσης και επαναεριοποίησης στο Ρότερνταμ και στο Eemshaven .

Χρησιμοποίησε την επιπλέον χωρητικότητα για να καλύψει την εγχώρια ζήτηση –την οποία κατάφερε να μειώσει κατά 22% σε σύγκριση με τους μέσους όρους των προηγούμενων ετών– και προμήθευσε το πλεόνασμα φυσικού αερίου στην Τσεχική Δημοκρατία, τη Γερμανία και τη Γαλλία . Όπως και αλλού, οι τιμές της καταναλωτικής ενέργειας εκτινάχθηκαν στα ύψη, αλλά επιδοτήθηκαν και περιορίστηκαν.

«Υπήρξε ένα σημείο το περασμένο φθινόπωρο που ανησυχούσα ότι ορισμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα ανταποκρινόταν στην κρίση δίνοντας προτεραιότητα στα δικά τους ενεργειακά εφόδια και θα σταματήσουν να μοιράζονται με τους γείτονές τους, κάτι που θα ήταν οικονομικά και πολιτικά καταστροφικό», δήλωσε η Simone Tagliapietra, ειδικός στον τομέα της ενέργειας στο το thinktank Bruegel με έδρα τις Βρυξέλλες.

Η Γερμανία, που ήταν πάντα προορισμένη να φέρει το βάρος των εκβιασμών του Πούτιν για το φυσικό αέριο λόγω της μεγάλης εξάρτησής της από τις εξαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία, κατάφερε να χρησιμοποιήσει 14% λιγότερο φυσικό αέριο το 2022 από ό,τι κατά μέσο όρο τα έτη 2018 έως 2021. Μπαίνει στον Φεβρουάριο με τις δεξαμενές αποθήκευσης αερίου κατά 80% γεμάτες, σε σύγκριση με 36% σε αυτό το σημείο πέρυσι.

Παρόλο που οι υψηλές τιμές του φυσικού αερίου έχουν επηρεάσει τη γερμανική βιομηχανία, η ζημιά δεν ήταν μέχρι στιγμής καταστροφική. Ενώ το ΑΕΠ στη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης μειώθηκε κατά 0,2% από τον Οκτώβριο έως τον Δεκέμβριο, η κυβέρνηση βελτίωσε την περασμένη εβδομάδα τις προβλέψεις της για το επόμενο έτος, προβλέποντας ότι η ύφεση θα είναι «μικρότερη και πιο ήπια» από την αναμενόμενη.

Οι σκανδιναβικές χώρες ήταν ακόμη πιο επιτυχημένες στη μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου, με τη Δανία να μειώνει τη συνολική ζήτηση – για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, βιομηχανία και οικιακή θέρμανση – κατά 24%, τη Σουηδία κατά 36% και τη Φινλανδία κατά 47% (αν και το φυσικό αέριο αντιπροσώπευε μόνο 5 % των συνολικών ενεργειακών αναγκών του).

Σύμφωνα με ανάλυση του thinktank Ember Climate, η Ευρωπαϊκή Ένωση το 2022 αντλούσε το 22% της ηλεκτρικής της ενέργειας από ηλιακή και αιολική ενέργεια, με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας να ξεπερνούν το φυσικό αέριο για πρώτη φορά.

Τελικά, η απόφαση του Βλαντιμίρ Πούτιν για τον ενεργειακό πόλεμο θα έχει βοηθήσει τη Σουηδία να παράγει το 65% της ενέργειάς της από ανανεώσιμες πηγές μέχρι το τέλος της δεκαετίας, τη Φινλανδία το 51% και τη Δανία το 55%, καταλήγει ο βρετανικός Guardian.