Το μεγάλο μυστικό του τζαζίστα Μπίλι Τίπτον –Έκρυψε σε όλη του τη ζωή ότι ήταν τρανς

Το 1989, ο πατέρας του Μπίλι Τίπτον Τζούνιορ πέθανε στην αγκαλιά του. Μέσα σε ένα μήνα, ο Μπίλι Τζούνιορ εμφανιζόταν σε τοκ σόου όπου οι άνθρωποι αναφέρονταν στον πατέρα του ως «αυτή» και αποκαλούσαν τη μητέρα του λεσβία.

Η αποκάλυψη ότι ο ηλικιωμένος Μπίλι Τίπτον -ένας μέτρια δημοφιλής μουσικός της τζαζ- είχε καταχωρισθεί γυναίκα κατά τη γέννησή του, ήταν αρκετά μεγάλη υπόθεση για να χτυπήσει τις εθνικές εφημερίδες, τα ταμπλόιντ και την πρωινή τηλεόραση.

Σε εκπομπές όπως της Όπρα, η πρώην σύζυγος του Billy, η Kitty, και ο γιος Billy Jr. δήλωναν: «Αυτός ο άνδρας ήταν ο σύζυγος/πατέρας μου». Η παρουσιάστρια αναπόφευκτα απαντούσε: «Όχι, δεν ήταν».

Photo: YouTube

Η προκατάληψη που δεν νικιέται

Ενώ ο θάνατος του Τίπτον μετατράπηκε σε παράπλευρο θέαμα στα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης, η ιστορία του αναγνωρίστηκε από τους τρανς ακτιβιστές της εποχής και ενσωματώθηκε στην τρανσέξουαλ ιστορία – αν και τότε δεν μπορούσαν να κάνουν πολλά για να ανατρέψουν τη συγκεχυμένη, τρανσφοβική κάλυψη της ιστορίας. Το No Ordinary Man, ένα ντοκιμαντέρ του 2020 για τον Tipton, δίνει άλλη μια ευκαιρία στο προσκήνιο των μέσων ενημέρωσης – αυτή τη φορά, από μια λιγότερο προκατειλημμένη οπτική γωνία.

«Είναι μια τόσο συνηθισμένη ιστορία, στην πραγματικότητα, για να εντυπωσιάζει τόσο πολύ η αποκάλυψη, ξέρετε» λέει η Σούζαν Στράικερ περίπου στα μισά της ταινίας, αγκομαχώντας μελοδραματικά. «Αυτό το άτομο είχε αυτά τα γεννητικά όργανα, αλλά χρησιμοποιούσε αυτές τις αντωνυμίες – σοκ!» λέει ειρωνικά.

Η Στράικερ είναι μία από τις σημαντικότερες επιστήμονες της χώρας σε θέματα φύλου και σεξουαλικότητας -έχει γράψει το βιβλίο για την ιστορία των τρανς- και το έχει ξανακούσει αυτό το στόρι πολλές φορές.

«Στις ίδιες εφημερίδες, κατά τη διάρκεια πολλών δεκαετιών στα μέσα του εικοστού αιώνα, θα έβλεπες την ίδια ιστορία» προσθέτει, καθισμένη στο μπαρ ενός άδειου τζαζ κλαμπ. «Ήταν η ίδια αφήγηση, οι ίδιες περιστροφές φράσεων… Αν κοιτάξεις οποιαδήποτε μικρή ή μεσαία πόλη, θα υπάρχει κάποιο τρανς άτομο εκεί και κάποιος θα ξέρει ότι είναι τρανς. Είναι ένα συνηθισμένο θέμα. Και όμως τα μέσα ενημέρωσης το παρουσιάζουν ως αυτό το πράγμα που κανείς δεν έχει ακούσει ποτέ, κάθε φορά».

Photo: YouTube

«Να μπουν τα πράγματα στη θέση τους»

Το No Ordinary Man είναι γεμάτο από τρανς-κεντρικό ιστορικό υλικό, όπως αυτή η αφήγηση της Στράικερ. Παραγόμενο από μια ομάδα που περιλαμβάνει σημαντικούς τρανς δημιουργούς όπως ο συν-σκηνοθέτης Chase Joynt και ο συν-συγγραφέας Amos Mac, το ντοκιμαντέρ στοχεύει να «βάλει τα πράγματα στη θέση τους» ή κάτι τέτοιο – αλλά αυτό δεν είναι πραγματικά δυνατό, και δεν είναι πραγματικά το ζητούμενο.

Είναι αδύνατο να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους σχετικά με τη ζωή του Μπίλι Τρίπτον, επειδή ο Τρίπτον άφησε πίσω του ελάχιστα στοιχεία για την εσωτερική του ζωή. Γνωρίζουμε ότι ο Τίπτον γεννήθηκε στην Οκλαχόμα Σίτι το 1914 και ότι κατά τη γέννησή του ήταν γένους θηλυκού.

Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1930, παρουσιάζονταν ως Μπίλι τον περισσότερο χρόνο, εργαζόταν ως μουσικός της τζαζ -ως πιανίστας, σαξοφωνίστας και τραγουδιστής- και ζούσε με την πρώτη από τις πέντε μακροχρόνιες φίλες και συζύγους με τις οποίες θα συνεργαζόταν καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του, μια χορεύτρια με το εκπληκτικό όνομα Non Earl Harrell.

Πέρασε το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1930 ως επικεφαλής συγκροτήματος με τακτικές ζωντανές εμφανίσεις στο ραδιόφωνο της Οκλαχόμα Σίτι και σε τοπικά κλαμπ. Δεδομένου ότι η Οκλαχόμα Σίτι ήταν η γενέτειρά του, όμως, δεν φαίνεται να ήταν εφικτό να είναι ο Μπίλι εκεί, με πλήρη απασχόληση, και στις αρχές της δεκαετίας του 1940 ο Τίπτον ξεκίνησε τη σχεδόν δύο δεκαετιών καριέρα του ως περιοδεύων μουσικός της τζαζ.

Δείτε το βίντεο

Το ψεύτικο αυτοκινητιστικό ατύχημα

Από τότε και μέχρι λίγο μετά το θάνατό του, ο Μπίλι ήταν γνωστός σε όλους ως Μπίλι. Όσο ζούσε, απέφυγε τις επιθετικές δημόσιες εμφανίσεις ή τα σκάνδαλα στα μέσα ενημέρωσης που υπέστησαν άλλες τρανς φιγούρες των αρχών και των μέσων του 20ού αιώνα, όπως ο Jack Bee Garland και η Christine Jorgensen. Σύμφωνα με φίλους και αγαπημένους του, ο Τίπτον κατασκεύασε ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα ως έναν τρόπο για να εξηγήσει τυχόν σωματικές ανωμαλίες.

Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1950, ο Τίπτον ήταν αρκετά επιτυχημένος ώστε το συγκρότημά του, The Billy Tipton Trio, ηχογράφησε δύο άλμπουμ για την Tops Records. Η καριέρα τους κορυφώθηκε το 1958, όταν στο τρίο προσφέρθηκε η ευκαιρία να ηχογραφήσει άλλα τέσσερα άλμπουμ και η ευκαιρία να σταματήσουν επιτέλους τις περιοδείες, και αντ’ αυτού να γίνουν η house band σε ένα νέο ξενοδοχείο-θέρετρο στο Ρίνο της Νεβάδα.

Αυτή ήταν η ευκαιρία τους. Ως house band, το Billy Tipton Trio θα άνοιγε συναυλίες για ονόματα όπως ο Λιμπεράτσε, ο οποίος έπαιξε στο ξενοδοχείο τον ίδιο μήνα που τους προσφέρθηκε η συναυλία. Ήταν μια ευκαιρία, αν όχι για απόλυτη δόξα, σίγουρα για περισσότερη φήμη, σταθερότητα και χρήματα από ό,τι είχαν πετύχει ο ίδιος και οι σύντροφοί του στην μέχρι τώρα καριέρα τους – και ο Τίπτον την απέρριψε. Οι Trio είχαν μια άλλη, πιο μετριοπαθή προσφορά στο Σποκέιν της Ουάσινγκτον. Εκεί ήθελε να πάει ο Τίπτον.

Photo: YouTube

Ανάγκη για οικογενειακή ζωή

Αυτή η απόφαση -το να επιλέξει την οικογενειακή ζωή και τη σχετική αφάνεια στο Σποκέιν αντί για τα λαμπερά φώτα του Ρίνο- αναφέρεται μερικές φορές ως η κομβική στιγμή στη ζωή του Τίπτον. Η Diane Middlebrook, συγγραφέας της μοναδικής (μέχρι την κυκλοφορία του No Ordinary Man, τουλάχιστον) βιογραφίας του Τίπτον του 1998 «Suits Me: The Double Life of Billy Tipton», υποστηρίζει ότι ο Τίπτον απέρριψε την ευκαιρία στο Ρίνο επειδή φοβόταν ότι η προσοχή που θα έφερνε η δουλειά του θα μπορούσε να οδηγήσει στην ανακάλυψη της «αληθινής»  ταυτότητάς του.

Αλλά ο συν-σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ No Ordinary Man, Chase Joynt, δεν είναι πεπεισμένος ότι το σκεπτικό του Τίπτον επικεντρώθηκε στην τρανσέξουαλ φύση του. «Νομίζω ότι, κατά κάποιο τρόπο, είναι μια βολική ιστορία, ότι κατέφυγε στην ετεροκανονική κανονικότητα» εξήγησε ο Joynt. «Αλλά υπάρχει επίσης γραφή για το γεγονός ότι είχε αρθρίτιδα στα χέρια του και ότι ήταν κουρασμένος και ότι υπήρχαν πολλοί λόγοι για να μην κάνει στην πραγματικότητα αυτή την επιλογή».

Ο Τίπτον μετακόμισε στο Σποκέιν με την τότε σύζυγό του, μια πρώην χορεύτρια ονόματι Kitty Kelly. Εκεί, αποσύρθηκε τελικά από τη ζωντανή μουσική και εργάστηκε ως ατζέντης ταλέντων. Αυτός και η Kelly υιοθέτησαν τρεις γιους, ο νεότερος εκ των οποίων, ο Μπίλι Τζούνιορ ζούσε με τον Τίπτον και τον φρόντιζε από το 1989, καθώς η υγεία του επιδεινωνόταν. Ο τζαζίστας όπως πολλοί τρανς άνθρωποι, απέφευγε επιμελώς να επισκέπτεται τους γιατρούς, ακόμη και όταν ένα έλκος τον κατέστησε σχεδόν ανίκανο. Ο Τίπτον κατέρρευσε στο σπίτι του στις 21 Ιανουαρίου 1989, νεκρός σε ηλικία 74 ετών.

Photo: YouTube

Η άδοξη αποκάλυψη

Ο γιος του κάλεσε τους νοσοκόμους, οι οποίοι έφτασαν στο σπίτι και έσκισαν το πουκάμισο του Τίπτον για να προσπαθήσουν να τον επαναφέρουν. Τότε, ακολούθησε το σοκ. Αυτός ο καλλιτέχνης της δισκογραφίας, επιτυχημένος μουσικός και πατέρας τριών παιδιών είχε διαφορετικά δευτερεύοντα χαρακτηριστικά φύλου από αυτά που περίμεναν.

Σε μια από τις τελευταίες σκηνές του ντοκιμαντέρ ακούγεται ο επικήδειος που έγραψε ο αείμνηστος Λου Σάλιβαν, ο Αμερικανός συγγραφέας και ακτιβιστής γνωστός για το έργο του για λογαριασμό τρανς ανδρών:

«Ο Τίπτον έζησε σε μια εποχή που δεν υπήρχαν σύμβουλοι φύλου, γιατροί για να συνταγογραφήσουν ορμόνες, χειρουργοί για να κάνουν χειρουργικές επεμβάσεις στο στήθος ή στα γεννητικά όργανα. Αν ήθελες να ζήσεις ως άντρας, έπρεπε να τα βγάλεις πέρα με ό,τι είχες. Ο Τίπτον το έκανε μόνος του. Σε ηλικία 74 ετών πέθανε ως ένας από τους παππούδες μας. Άνδρες όπως ο Μπίλι αποδεικνύουν ότι εμείς οι FTM δεν είμαστε ένα παράξενο πρόσφατο φαινόμενο. Ότι σε όλη την ιστορία υπήρξαν γυναίκες που γνώριζαν βαθιά μέσα τους ότι ήταν άντρες και έκαναν ό,τι έπρεπε να κάνουν για να ζήσουν τη ζωή τους με ειλικρίνεια. Βγάζουμε το καπέλο στον Μπίλι Τίπτον».

Photo: YouTube

Photo: YouTube

*Με στοιχεία από vice.com