Pushbacks και νομιμότητα

Με αφορμή τις εξελίξεις για το παραμύθι σχετικά με τον υποτιθέμενο θάνατο της μικρής Μαρίας σε νησίδα του Εβρου ήρθε και πάλι στο προσκήνιο το ζήτημα των pushbacks πλοιαρίων με παράνομους μετανάστες στο Αιγαίο. Καλό είναι λοιπόν να ξεκαθαρίσουμε κάποια πράγματα για το ζήτημα αυτό, ώστε να κλείσει οριστικά η συζήτηση.

Μιλώντας σχετικά προ καιρού ενώπιον εκπροσώπου της Επιτροπής Προσφύγων του ΟΗΕ είχα θέσει κάποια ερωτήματα, στα οποία και δεν πήρα απάντηση. Η παραβίαση των συνόρων είναι αδίκημα και όποιος το διαπράττει είναι υποχρεωτικό να παραπεμφθεί στη Δικαιοσύνη.

Οι κρατικές υπηρεσίες που είναι επιφορτισμένες με την προστασία των συνόρων με ποια – και ποιανού τη – λογική θεωρείται πως «παρανομούν» παρεμποδίζοντας κάποιους από να τα παραβιάσουν;

Σε μια τέτοια περίπτωση θα πρέπει να θεωρούνται τα σύνορα ανοιχτά και ανύπαρκτα ώστε ο καθένας να μετακινείται όπου και όποτε το επιθυμεί. Είναι δυνατόν να δεχθούν κάτι τέτοιο οι μεγάλες δυνάμεις της Γης (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, ΕΕ κ.ά.);

Δεν είναι μόνο αυτά τα ζητήματα. Από την ώρα που σύνορα αναγνωρίζονται για κράτη αλλά και για την ΕΕ, πρέπει να υπάρχουν και κυρώσεις για την παραβίασή τους. Δεν είναι δυνατόν να εφαρμόζονται δύο μέτρα και δύο σταθμά. Οταν περνούν παράνομα από την Τουρκία δικοί της υπήκοοι, διωκόμενοι από τον Ερντογάν, συλλαμβάνονται και συχνά επαναπατρίζονται.

Γιατί αντίστοιχα πολίτες της Συρίας, της Ερυθραίας, της Νιγηρίας, της Μαυριτανίας ή λ.χ. του Μπανγκλαντές διασώζονται στη θάλασσα, οδηγούνται σε δομές και υποβάλλουν με κρατική προστασία αίτηση για άσυλο; Γιατί δεν επιβάλλεται μια πολιτική απόρριψης όλων των σχετικών αιτήσεων όσων παραβιάζουν παράνομα εθνικά σύνορα; Και να θεσπιστεί υποχρέωση όλων να υποβάλουν σχετικές αιτήσεις στα προξενεία ή σε συγκεκριμένα συνοριακά entry points;

Για να μπει το Μεταναστευτικό σε κάποια τάξη πρέπει να ξεκαθαριστούν απόλυτα κάποιες έννοιες. Ποιος είναι πρόσφυγας και ποιος οικονομικός μετανάστης.

Πρόσφυγες είναι εκείνοι που διαφεύγουν με στόχο να διασώσουν τη ζωή τους που κινδυνεύει.

Δεν είναι πρόσφυγες όσοι μετακινούνται για να εξασφαλίσουν απασχόληση και καλύτερες συνθήκες ζωής. Αυτοί είναι καθαρά οικονομικοί μετανάστες – ανεξάρτητα από τα προσωπικά ή οικογενειακά δράματα που βιώνουν.

Οι πρόσφυγες δεν μπορεί να διασχίζουν τρία ή τέσσερα εθνικά σύνορα για να διαλέξουν χώρα εγκατάστασης. Μόλις βγουν από τη χώρα που κινδυνεύουν, χάνουν την προσφυγική ιδιότητα. Δεν μπορεί να φεύγουν από το Αφγανιστάν λ.χ. και να είναι πρόσφυγες, μετά από τρεις χώρες, στην Ελλάδα λ.χ.

Στην Ελλάδα ουσιαστικά κανείς δεν είναι πρόσφυγας, γιατί η χώρα δεν συνορεύει με κράτη σε κατάσταση εμφυλίων συγκρούσεων ή άλλων εθνοτικών αναταραχών!

Αυτονόητα όσοι φθάνουν στην Ελλάδα δεν έχουν πραγματικά την ιδιότητα του πρόσφυγα. Εκτός ίσως των Τούρκων που διαφεύγουν από τις διώξεις του Ερντογάν. Που εμείς περιέργως σχεδόν πάντα συλλαμβάνουμε και επαναπατρίζουμε!

Καλό είναι λοιπόν κάποια πράγματα να απλοποιηθούν, να κατηγοριοποιηθούν και να τεθούν στα σωστά πλαίσια. Και να αποσαφηνίσουμε σε όλους την πολιτική μας. Οπως έχει κάνει λ.χ. η Αυστραλία («No Way»). Χωρίς κανείς να προσπαθεί να μας νουθετήσει.

*Από τις εκδόσεις Αρμός κυκλοφορεί το τελευταίο βιβλίο του Ανδρέα Ανδριανόπουλου: «Από την Ενταση στον Πόλεμο: τα «Πώς» και τα «Γιατί» της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία», 2022

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΑ ΝΕΑ