Ελλάδα – Αίγυπτος: Μάχη επιχειρηματικών ομίλων για το υποθαλάσσιο καλώδιο [χάρτης]

Μία μάχη για την μεταφορά φθηνής και καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας από τις πλούσιες σε ήλιο και αέρα ΑΠΕ της Αιγύπτου προς την Ελλάδα και την Ευρώπη, φαίνεται να ανάβει.

Ένας ανταγωνισμός μεταξύ δύο φαραωνικών έργων ηλεκτρικής διασύνδεσης – δύο καλωδίων – που τρέχουν, αντίστοιχα, δύο επιχειρηματικά σχήματα.

Η δίψα της Ευρώπης για πράσινη και χαμηλού κόστους ενέργεια είναι μεγάλη, μετά την κρίση και την απεξάρτηση από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα.

Δύο εταιρείες ελληνικών συμφερόντων διαγκωνίζονται για το ποια θα φέρει την πολυπόθητη φθηνή ηλεκτρική ενέργεια μέσα από τις αντίστοιχες επενδυτικές τους προτάσεις ύψους δισεκατομμυρίων ευρώ και ισχύος πολλών Γιγαβάτ. Το ηλεκτρικό ρεύμα θα παράγεται από φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα της Αιγύπτου. Η αφρικανική χώρα αναπτύσσει ΑΠΕ πάνω από 60 GW.

Οι ποσότητες ρεύματος θα μεταφέρονται με υποθαλάσσια ηλεκτρική διασύνδεση στην Ελλάδα. Στη συνέχεια μέσα από το εθνικό σύστημα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας θα περνά τα σύνορα προς Βαλκάνια και λοιπές χώρες της Ευρώπης.

Η μάχη αυτή αποκτά και γεωπολιτικές διαστάσεις καθώς ένα από τα δύο επιχειρηματικά σχήματα διατείνεται πως έχει εξασφαλίσει και την στήριξη του αμερικανικού παράγοντα. Ταυτόχρονα οι οδεύσεις των καλωδίων εμπλέκονται και με την ευαίσθητη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Αιγύπτου και Λιβυής και Κρήτης.

Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα με τη σειρά.

Η διασύνδεση Ελλάδας – Αιγύπτου

Τον Ιούνιο του 2021 στο Κάιρο ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ ελ Σίσι συμφώνησαν την προώθηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ των δύο χωρών.

Τον Οκτώβριο του 2021 οι δύο αρμόδιοι υπουργοί Κώστας Σκρέκας και Μοχάμεντ Σάκερ υπέγραψαν μνημόνιο συνεργασίας για το έργο, το οποίο έχουν αναλάβει να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν οι δύο αντίστοιχοι διαχειριστές των συστημάτων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας ΑΔΜΗΕ και EETC.

Τον ίδιο μήνα, ο όμιλος Κοπελούζου ανακοίνωσε ότι υπέβαλε αίτημα ένταξης στο δεκαετές πλάνο ανάπτυξης των ευρωπαϊκών ηλεκτρικών δικτύων το έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Αιγύπτου (GREGY). Η διαδικασία αυτή δρομολογεί και την ένταξη του στην 6η λίστα των έργων κοινού ενδιαφέροντος (PCI) της Ε.Ε.

Το project GREGY

Τον Μάρτιο του 2022 ο ιδρυτής του ομίλου Κοπελούζου Δημήτρης Κοπελούζος παρουσιάζει επίσημα όλες τις λεπτομέρειες του GREGY. Έργο το οποίο είχε οραματιστεί από το 2008. Την ίδια περίοδο γίνεται γνωστό από την κυβέρνηση και τον ΑΔΜΗΕ πως αυτός θα είναι και ο φορέας υλοποίησης της ηλεκτρικής διασύνδεσης Αιγύπτου – Ελλάδας.

Το GREGY ισχύος 3 Γιγαβάτ θα μεταφέρει ηλεκτρικό ρεύμα από αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα ισχύος 9,5 Γιγαβάτ που αναπτύσσει ο όμιλος Κοπελούζου στην Αίγυπτο. Η επένδυση ξεπερνά τα 3,5 δις. ευρώ. Η διαδρομή που ακολουθεί είναι 954 χλμ και ξεκινά από το El Sallum και φτάνει στη Ν. Μάκρη Αττικής. Παρακάμπτει δε με αυτήν τη διαδρομή ευαίσθητες γεωπολιτικά θαλάσσιες περιοχές.

Στις 15 Δεκεμβρίου ο όμιλος Κοπελούζου κατέθεσε αίτημα ένταξης του έργου στην 6η λίστα των έργων PCI, συνοδευόμενο από επιστολές στήριξη των υπουργείων Ενέργειας Ελλάδας και Βουλγαρίας και του ΑΔΜΗΕ.

To project GAP

Τις περασμένες δύο εβδομάδες ο ελληνικός όμιλος Eunice που αναπτύσσει τεχνολογίες πράσινης ενέργειας προχώρησε σε ένα μπαράζ ανακοινώσεων που γνωστοποιούν την απόφαση του να προχωρήσει το έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Αφρικής (GAP).

Τον φορέα υλοποίησης του αναλαμβάνει να διοικεί ο Ελληνοαμερικανός Andreas Borgeas, πρώην μέλος της Γερουσίας στην πολιτεία της Καλιφόρνια των ΗΠΑ. Από τη νέα του θέση, ο  Borgeas, τονίζεται στην ανακοίνωση της Eunice, θα ηγηθεί των πρωτοβουλιών για την προώθηση της διεθνούς κοινοπραξίας, σε συνεργασία με τις ηγεσίες από Ελλάδα, Αίγυπτο και Ευρωπαϊκή Ένωση ώστε να επιταχυνθεί η ολοκλήρωση του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ των δύο ηπείρων, Ευρώπης και Αφρικής.

Το έργο προβλέπει την ανάπτυξη διπλού καλωδίου συνολικής ισχύος 2 Γιγαβάτ από τη βόρεια Ακτή της Αιγύπτου μέχρι τον Αθερινόλακκο της Νοτιοανατολική Κρήτης. Διασχίζει δε, την ΑΟΖ Ελλάδας – Αιγύπτου. Έχει ενταχθεί στο δεκαετές πλάνο των ευρωπαϊκών δικτύων και είναι υποψήφιο προς ένταξη στην 5η λίστα των έργων κοινού ενδιαφέροντος (PCI).

H Eunice, στην οποία απευθύνθηκε ο ΟΤ για περισσότερες λεπτομέρειες του project αλλά η εταιρεία παρέπεμψε για απαντήσεις σε μεταγενέστερο χρονικό διάστημα, ανακοίνωσε επίσης τη συνεργασία με τη μεγάλη αμερικανική κατασκευαστική εταιρεία σε ενεργειακά έργα, McDermott.

Στη σχετική ανακοίνωση της, υπογραμμίζεται: «Η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ  είναι ευθυγραμμισμένη με τους στρατηγικούς ενεργειακούς στόχους της Ελλάδας και ο GAP αντιπροσωπεύει ένα έργο εθνικής σημασίας και για τις δύο χώρες».

Τεχνικά εμπόδια

Αρμόδιες πηγές με τις οποίες συνομίλησε ο ΟΤ υποστηρίζουν αναφορικά με τα δύο projects πως η προσαιγιάλωση καλωδίου τέτοιου μεγέθους στην Κρήτη συναντά τεχνικά ζητήματα.

Κι αυτό καθώς το νησί έχει εξαντλήσει σε συνδυασμό και με το καλώδιο Κύπρου – Κρήτης τα τεχνικά όρια.

Άλλες πηγές εξηγούσαν ότι η Κρήτη δεν έχει ανάγκη από περισσότερες ποσότητες πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας με δεδομένο το ό,τι στο νησί θα αναπτυχθούν έως το 2030 ΑΠΕ συνολικής ισχύος 1,8 Γιγαβατ. Η μεταφορά δε, ηλεκτρικής ενέργειας στην ηπειρωτική Ελλάδα και την Ευρώπη, μέσα από τη διασύνδεση που κατασκευάζεται Αττικής – Κρήτης έχει συγκεκριμένη χωρητικότητα.

Και αυτή δεν αρκεί για περισσότερες ποσότητες ισχύος.