«Το λάθος ενός γιατρού συνήθως το βρίσκουμε στη νεκροψία. Αντίθετα, το λάθος ενός πιλότου δύσκολα θα το εντοπίσουμε διότι ο πιλότος θα το έχει πληρώσει με την ίδια του τη ζωή». Η παραπάνω φράση χρησιμοποιείται ως black humor μεταξύ των αεροπόρων. Φανερώνει όμως το πόσο απαιτητικό είναι να χειρίζεται κανείς ένα πολεμικό αεροσκάφος και πόσο ελάχιστα περιθώρια αντίδρασης έχει αν κάτι πάει στραβά.

Ουδείς μπορεί να απαντήσει με σιγουριά τι συνέβη την περασμένη Δευτέρα και οδήγησε στη συντριβή του αεροσκάφους Phantom F-4 και στον χαμό των δύο χειριστών της Πολεμικής Αεροπορίας, του 29χρονου Μάριου-Μιχαήλ Τουρούτσικα και του 31χρονου Ευστάθιου Τσιτλακίδη.

Είναι γνωστό όμως ότι το αεροσκάφος των δύο πιλότων συμμετείχε σε ένα ιδιαίτερα απαιτητικό σενάριο, σε πτήση χαμηλής ναυτιλίας. Πετούσαν δηλαδή σε πολύ χαμηλό ύψος, περίπου 100 μέτρα πάνω από τη θάλασσα και με ταχύτητα 600-700 χλμ.

Δύσκολα και σύνθετα σενάρια

Οπως επισημαίνει στα «ΝΕΑ» ο αντιπτέραρχος ε.α. Κωνσταντίνος Ιατρίδης, η εκπαίδευση των ικάρων της Πολεμικής Αεροπορίας είναι σκληρή και απαιτητική και περιλαμβάνει πολύ δύσκολα και σύνθετα σενάρια. Τονίζει όμως πως «όταν πετάς πολύ χαμηλά – όπως συνέβη με το συγκεκριμένο αεροσκάφος στην Ανδραβίδα – σε ύψος μόλις 100 μέτρων και με πολύ υψηλές ταχύτητες περίπου 700 χλμ. ο χρόνος αντίδρασης, τα περιθώρια αντίδρασης σε περίπτωση που κάτι δεν πάει καλά, είναι πραγματικά ελάχιστος. Μόλις μερικά δευτερόλεπτα».

Αυτό σημαίνει, εξηγεί ο έμπειρος πιλότος – που διαθέτει πάνω από 4.000 ώρες πτητικής εμπειρίας σε μαχητικά αεροσκάφη F-4 Φάντομ και σε εκπαιδευτικά αεροσκάφη -, πως «ουσιαστικά δεν προλαβαίνεις να αντιδράσεις» αν παρουσιαστεί ο αστάθμητος παράγοντας, μία απρόβλεπτη μηχανική βλάβη, ένα στιγμιαίο ανθρώπινο λάθος. Ακόμη κι αν οι χειριστές αντιληφθούν ότι κάτι δεν πάει καλά, αν βρίσκονται σε τόσο χαμηλά ύψη και πετούν με τόσο μεγάλες ταχύτητες και προλάβουν να ξεκινήσουν τη διαδικασία για εκτόξευση, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι αυτή θα ολοκληρωθεί με επιτυχία. Μπορεί να μην τους φτάσουν δηλαδή τα κρίσιμα δευτερόλεπτα που χρειάζονται για να ανοίξει το αλεξίπτωτο.

Σκληρές εκπαιδεύσεις

Σχολιάζοντας το γεγονός ότι οι Ενοπλες Δυνάμεις έχουν βαρύ φόρο αίματος από τα δυστυχήματα με πολεμικά αεροσκάφη και ελικόπτερα τα τελευταία 30 χρόνια, και μάλιστα κυρίως σε εκπαιδευτικές δραστηριότητες, ο αντιπτέραρχος ε.α. Κ. Ιατρίδης υπογραμμίζει πως οι πιλότοι «εκπαιδεύονται, όπως θα πολεμήσουν. Ουσιαστικά πολεμούν στην… ειρήνη για να αποτρέψουν έναν πόλεμο. Αγγίζουν τα όριά τους». Οταν αποφοιτούν από τη Σχολή Ικάρων γνωρίζουν πως ένα ποσοστό απ’ αυτούς δεν θα τα καταφέρουν. «Η ζωή του πιλότου είναι δύσκολη. Αν δεν αγαπάς την πατρίδα δεν μπορείς να πετάξεις».

Η παλαιότητα του αεροσκάφους με το οποίο πετούσαν οι άτυχοι πιλότοι, Phantom F-4, ηλικίας 40 και πλέον ετών δεν παίζει ρόλο, τονίζουν έμπειροι χειριστές. Ακόμη και ένα παλιό αεροσκάφος αν περνάει από τους απαιτούμενους ελέγχους είναι ασφαλές.

Τα δυστυχήματα

Από το 1990 έως σήμερα έχουν καταγραφεί δεκάδες πτώσεις ή άλλου είδους ατυχήματα αεροσκαφών της Πολεμικής Αεροπορίας, της Αεροπορίας Στρατού και του Πολεμικού Ναυτικού με αποτέλεσμα να έχουν χάσει τη ζωή τους 162 άνθρωποι.

Τα περισσότερα απ’ αυτά έχουν σημειωθεί σε εκπαιδευτικές δραστηριότητες και ελάχιστα, δύο-τρία, σε αποστολές αναχαίτισης τουρκικών αεροσκαφών. Σημειώνεται ότι το πιο πολύνεκρο δυστύχημα με πολεμικό αεροσκάφος ήταν αυτό που είχε συμβεί στις 5 Φεβρουαρίου 1990 όταν κατέπεσε αεροσκάφος C130H στο όρος Οθρυς της Φθιώτιδας. Είχε 63 νεκρούς.

Το παιχνίδι της μοίρας για τον Α/ΓΕΑ Θεμιστοκλή Μπουρολιά

Είναι από εκείνα τα περίεργα παιχνίδια που επιφυλάσσει η μοίρα σε κάποιους ανθρώπους. Εδώ σ’ αυτή τη ζωή και όχι στη σφαίρα της φαντασίας. Οταν προ ημερών ο αρχηγός ΓΕΑ αντιπτέραρχος Θεμιστοκλής Μπουρολιάς επισκέφτηκε την οικογένεια του αδικοχαμένου 29χρονου υποσμηναγού Μάριου-Μιχαήλ Τουρούτσικα στην Τρίπολη μαζί με τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ στρατηγό Κωνσταντίνο Φλώρο για να εκφράσει τα συλλυπητήριά του, είναι απίθανο να μην ανακάλεσε στη μνήμη του τα συλλυπητήρια που απευθύνονταν σ’ εκείνον και την οικογένειά του πριν από 44 χρόνια.

Ο Θεμιστοκλής Μπουρολιάς σε ηλικία 17 ετών – μαθητής της Γ’ Λυκείου ήταν τότε – μάθαινε στις 29 Μαΐου 1979 ότι το αεροσκάφος τύπου Τ-33 του 367 Σμήνους Εφηρμοσμένης Εκπαιδεύσεως, στο οποίο επέβαινε ως χειριστής ο πατέρας του αντισμήναρχος Αθανάσιος Μπουρολιάς, είχε καταπέσει στη θαλάσσια περιοχή του αεροδρομίου της Σούδας (115 Πτέρυγα Μάχης) με τραγικές συνέπειες.

Στην ίδια πτήση είχε σκοτωθεί και ο συνεπιβάτης του, ο ανθυπασπιστής, μηχανικός Αντώνιος Συφάκης. Σ’ εκείνη την ηλικία ο Θεμιστοκλής Μπουρολιάς έπρεπε να διαχειριστεί την απώλεια του πατέρα του.

Εναν χρόνο αργότερα εισήλθε στη Σχολή Ικάρων. Και ξεκινούσε τη μακρά πορεία του στην Πολεμική Αεροπορία και τις Ενοπλες Δυνάμεις μέχρι τις ανώτατες βαθμίδες της ιεραρχίας.

Έντυπη έκδοση «ΤΑ ΝΕΑ»

Headlines