Η αληθινή ιστορία πίσω από την ποτοαπαγόρευση της σειράς «1923» και τα μυστικά μπαρ

Στο επεισόδιο 3 του τηλεοπτικού σήριαλ «1923», η οικογένεια Ντάτον ήρθε στην πόλη για να χαλαρώσει επιτέλους μετά την ένταση των προηγούμενων ημερών. Ενώ ο Τζέικομπ (Χάρισον Φορντ) και η Κάρα (Έλεν Μίρεν) επέλεξαν μια πιο οικιακή διασκέδαση, οι νεότεροι με τον Τζακ (Ντάρεν Μαν) και την Ελίζαμπεθ (Μισέλ Ράντολφ) ανακάλυψαν τις πιο εξωτικές επιλογές που υπήρχαν στην πόλη, καθώς εξερεύνησαν την κρυφή νυχτερινή ζωή του Μπόζμαν σε ένα υπόγειο μπαρ που λειτουργούσε πίσω από έναν μανδύα μυστικότητας και ασφάλειας.

Καθώς το εναρκτήριο επεισόδιο της σειράς παρουσίαζε ένα θορυβώδες πλήθος του Μπόζμαν να κηρύττει την εγκράτεια στο ποτό, είναι λογικό το μπαρ να λειτουργεί στα κρυφά, αλλά το ίδιο το σκηνικό της σειράς τοποθετεί τη λειτουργία σε ένα πολύ ευρύτερο πλαίσιο που έχει να κάνει με μια συναρπαστική περίοδο της αμερικανικής ιστορίας.

Πώς ξεκίνησε η ποτοαπαγόρευση;

Η «Αμερικανική Εταιρεία Εγκράτειας» ιδρύθηκε επίσημα το 1826, εν μέρει εμπνευσμένη από την προτεσταντική θρησκευτική αναγέννηση στις αρχές του 19ου αιώνα, γνωστή ως «Δεύτερη Μεγάλη Αφύπνιση».

Ενώ η κατανάλωση αλκοόλ αποτελούσε από την αρχή βασικό στοιχείο της αμερικανικής κοινωνίας, οι διάφορες διαφορετικές εκφάνσεις του κινήματος της εγκράτειας είχαν επίσης εκπληκτικά ισχυρό έρεισμα, οι οπαδοί του οποίου τάσσονταν κατά του αλκοόλ με βάση τα πάντα, από την «αθεΐα» του μέχρι την καταστροφική επίδραση που είχαν οι αλκοολικοί άνδρες στις γυναίκες, τα παιδιά και την οικογενειακή δομή γενικότερα.

Ενώ το κίνημα της εγκράτειας πέρασε από διάφορα σκαμπανεβάσματα και φάσεις κατά τη διάρκεια ενός και πλέον αιώνα, αναμφισβήτητα η πιο επιτυχημένη επανάληψή του ήρθε στο τέλος του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα, όταν οι ανησυχίες για την επίδραση του αλκοόλ στις οικογένειες, τις εκκλησιαστικές κοινότητες, τους χώρους εργασίας και τα αστικά κέντρα συνδυάστηκαν για να δημιουργήσουν ένα από τα πιο ενδιαφέροντα κυβερνητικά πειράματα στην αμερικανική ιστορία.

Εν μέσω των πολεμικών προσπαθειών των ΗΠΑ το 1917, και σε έναν πρόδρομο του πιο γνωστού δελτίου τροφίμων σε καιρό πολέμου που έγινε δεκαετίες αργότερα στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Γούντροου Γουίλσον θέσπισε μια προσωρινή απαγόρευση του αλκοόλ, προκειμένου να εξοικονομήσει σιτηρά για πιο αναγκαία τρόφιμα.

Αμέσως μετά, ωστόσο, το Κογκρέσο πρότεινε αυτό που θα γινόταν η 18η συνταγματική τροπολογία για τις Πολιτείες. Η τροπολογία αυτή ανέφερε ότι «απαγορεύεται η παρασκευή, η πώληση ή η μεταφορά μεθυστικών ποτών εντός των Ηνωμένων Πολιτειών και όλων των εδαφών που υπάγονται στη δικαιοδοσία τους, η εισαγωγή τους σε αυτές ή η εξαγωγή τους από αυτές για σκοπούς κατανάλωσης ποτών». Η προτεινόμενη τροπολογία πέρασε με επιτυχία από τις Πολιτείες και σύντομα τέθηκε σε ισχύ.

Η ποτοαπαγόρευση έδωσε γρήγορα διέξοδο σε παράνομες μεθόδους πώλησης αλκοόλ

Αν και η εποχή της ποτοαπαγόρευσης άρχισε να ισχύει επίσημα το 1920, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ξαφνικά δεν έκανε όλους να σταματήσουν να πίνουν για πάντα. Λένε ότι η ανάγκη είναι η μητέρα της εφεύρεσης, οπότε με την πώληση και την παρασκευή αλκοόλ να καθίστανται ξαφνικά παράνομες, η κατανάλωση αλκοόλ έγινε γρήγορα πολύ πιο δημιουργική και χρωματισμένη με τα δελεαστικά χρώματα του κινδύνου και της περιπέτειας.

Όσοι ήταν αποφασισμένοι να βρουν ένα καλό ποτό έπρεπε ίσως να δουλέψουν λίγο πιο σκληρά για να το βρουν, αλλά δεν ήταν αδύνατο. Εδώ είναι που μπαίνει στο παιχνίδι το μπαρ που βλέπουμε το 1923.

Δείτε το βίντεο

Τρελές, υπόγειες και μεθυσμένες ιστορίες

Υπάρχουν μεγάλες, πολύχρωμες και διασκεδαστικές συλλογές ιστοριών για το πώς η αμερικανική κοινωνία αντιμετώπισε την εποχή της ποτοαπαγόρευσης. Με το αλκοόλ ξαφνικά παράνομο, η Ποτοαπαγόρευση έδωσε λαβή σε οργανωμένα συνδικάτα εγκλήματος που δομήθηκαν γύρω από τη διανομή παράνομων ποτών, μεταξύ των οποίων η οργάνωση του Αλ Καπόνε στο Σικάγο.

Σε μεγάλο βαθμό, όμως, οι απλοί Αμερικανοί δεν κατέφευγαν απαραίτητα στο οργανωμένο έγκλημα για να πάρουν τη δόση τους. Κάποιοι απλώς παρασκεύαζαν αλκοόλ στο σπίτι και το έκρυβαν έξυπνα μέσα σε βάσεις λαμπτήρων, ενώ μια κερδοφόρα υπόγεια βιομηχανία δημιουργήθηκε με τη λειτουργία των λεγόμενων κλαμπ «Speakeasies».

Αυτά τα κλαμπ συχνά έμοιαζαν πολύ με το μέρος που είδαμε στο «1923»: Με την πρόσβαση να παρέχεται με ένα μυστικό χτύπημα ή μια λέξη στην πόρτα, οι πελάτες μπορούσαν να βρουν το δρόμο τους σε ένα άνετο μπαρ που προσέφερε κοκτέιλ, ζωντανή μουσική, πίστες χορού, ακόμη και ορεκτικά.

Κάποιοι έχουν πιστώσει ακόμη και την αύξηση της ιδέας του «finger food» σε μπαρ και εστιατόρια στα Speakeasies της δεκαετίας του 1920. Όπως φαίνεται στη σειρά, τα Speakeasies μπορούσαν να είναι αρκετά περίτεχνα, και ενώ δεν θα ήταν όλα τόσο εξωφρενικά όσο αυτό του επεισοδίου 3, πολλά σίγουρα ήταν.

Το περίφημο «21 Club» στη Νέα Υόρκη, για παράδειγμα, είχε μυστικά κελάρια κρασιού πίσω από κρυφές πόρτες και έναν περίτεχνο μηχανισμό που μπορούσε να αδειάσει όλα τα μπουκάλια αλκοόλ στους υπονόμους της πόλης σε περίπτωση αστυνομικής εφόδου.

Η ποτοαπαγόρευση ήταν καταδικασμένη να αποτύχει

Ενώ οι Αμερικανοί έβρισκαν όλο και πιο δημιουργικούς τρόπους για να βρίσκουν και να καταναλώνουν αλκοόλ, ωστόσο, η εποχή της ποτοαπαγόρευσης προκάλεσε τόσο μεγάλες απρόβλεπτες συνέπειες που ήταν καταδικασμένη να αποτύχει τελικά. Καθώς το αλκοόλ δεν ήταν απρόσιτο αλλά παράνομο, έγινε πιο ακριβό, επιβαρύνοντας μαζικά τους φτωχότερους Αμερικανούς- η αύξηση των φυλακίσεων για εγκλήματα που αφορούσαν το αλκοόλ επιβάρυνε επίσης σε μεγάλο βαθμό το σωφρονιστικό σύστημα.

Οι θάνατοι από ατυχήματα που οφείλονταν σε μολυσμένο σπιτικό ποτό αυξήθηκαν δραματικά, και πολλές πολιτείες στερήθηκαν φορολογικά έσοδα από τις πωλήσεις αλκοόλ, τα οποία αποτελούσαν πολύτιμο κεφάλαιο για τις κρατικές υποδομές.

Η έλευση της Μεγάλης Ύφεσης επιδείνωσε τα πράγματα και η εκλογή του Ρούσβελτ το 1932 ήρθε μαζί με την υπόσχεση να καταργήσει την ποτοαπαγόρευση.

Εκτός από τα λάθη και τις παράπλευρες απώλειες που προκάλεσε η ποτοαπαγόρευση γενικά, η επανανομιμοποίηση του αλκοόλ είχε τη δυνατότητα να δημιουργήσει περισσότερες θέσεις εργασίας και εισόδημα στην απελπισμένη αμερικανική οικονομία. Ως εκ τούτου, σχεδόν αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του Ρούσβελτ, μια προτεινόμενη 21η τροπολογία που καταργούσε την 18η υποβλήθηκε στις Πολιτείες και τελικά επικυρώθηκε πριν από το τέλος του 1933.

Το Speakeasy που βλέπουμε στο σήριαλ «1923» είναι ένα ακόμη παράθυρο σε μια περίεργη εποχή της αμερικανικής ιστορίας, και μιλάει για τη γοητεία των ιστορικών παραστάσεων και ταινιών γενικότερα.

Ενώ η ανθρώπινη φύση μπορεί να μην αλλάζει τόσο πολύ, οι επιμέρους ιδιορρυθμίες ιστορικών περιόδων και γεγονότων έχουν οδηγήσει σε μερικές από τις πιο ενδιαφέρουσες ατασθαλίες που διαμορφώνουν μερικές από τις πιο συναρπαστικές εποχές της ιστορίας στο σύνολό της.

*Το 1923 επιστρέφει με νέα επεισόδια από τις 5 Φεβρουαρίου στο Paramount+.