«Στρέλλα» στη Λυρική Σκηνή: Μια ιστορική στιγμή, μια χαμένη ευκαιρία και ένα μεγάλο «γιατί»

Και μόνο η είδηση ότι η Στρέλλα, η θρυλική ταινία του Πάνου Χ. Κούτρα 14 χρόνια μετά την πρώτη προβολή της ανεβαίνει στη θεατρική σκηνή ήταν αρκετή για να με ενθουσιάσει.

Η συγκλονιστική, πολυβραβευμένη Στρέλλα (με την εκπληκτική Μίνα Ορφανού) αποτέλεσε μια ταινία σταθμό στον σύγχρονο ελληνικό κινηματογράφο. Ήταν η πρώτη φορά που στην Ελλάδα μιλήσαμε ανοιχτά για την τρανς κοινότητα.

Τότε ο Πάνος Χ. Κούτρας είχε κάνει κάτι πρωτάκουστο για τα δεδομένα εκείνης της εποχής. Είχε βάλει τρανς άτομα να πρωταγωνιστήσουν σε μια μεγάλη κινηματογραφική παραγωγή. Ήταν αυτός που άνοιξε τον δρόμο για όσα έχουμε καταφέρει σήμερα.

Έτσι, 14 χρόνια μετά, η «Στρέλλα» έρχεται να σπάσει ακόμα ένα στεγανό, με την Λέττα Κάππα να αποτελεί την πρώτη τρανς πρωταγωνίστρια της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, σε μια ιστορική στιγμή.

Δεν ήταν βέβαια εξ αρχής αυτό το σενάριο. Η Στρέλλα πέρασε από χίλια κύματα, αφού (πριν από αρκετούς μήνες) η είδηση πως ο πρωταγωνιστικός ρόλος δεν δόθηκε σε τρανς γυναίκα, ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων, ενώ άνοιξε και μια πολύ μεγάλη συζήτηση για τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα και την τρανς ορατότητα.

Μετά τις αντιδράσεις, η Εθνική Λυρική Σκηνή προχώρησε σε νέες ακροάσεις και ο πρωταγωνιστικός ρόλος δόθηκε στην Λέττα Κάππα, η οποία ασχολείται χρόνια με το τραγούδι, ενώ κάνει drag shows στο Strella’s House.

Το αν έπρεπε ο ρόλος να δοθεί σε τρανς γυναίκα ή αν έπρεπε να διατηρηθεί η επιλογή του Γιώργου Ιατρού (που έχει δημιουργήσει την drag περσόνα Νίνα Νάη, η οποία εμφανίζεται στην παράσταση) είναι μια άλλη συζήτηση, η οποία εκτός από την ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα πρέπει να συμπεριλάβει και την ίδια την τέχνη και το πως αυτή δεν πρέπει να περιορίζεται από τίποτα.

Ωστόσο βρισκόμαστε στο 2023 και το να πρωταγωνιστήσει μια τρανς γυναίκα στην Εθνική Λυρική Σκηνή, ή στο Εθνικό Θέατρο, ή στην Επίδαυρο ήταν κάτι που έπρεπε να συμβεί. Όχι γιατί είναι τρανς, αλλά γιατί όλοι θα έπρεπε να έχουμε τα ίδια ακριβώς δικαιώματα στην τέχνη.

Θα ήταν μεγάλο λάθος να γινόταν απλώς για να γίνει. Έπρεπε να δοθεί η κατάλληλη αφορμή. Κι αυτή δεν ήταν άλλη από το ανέβασμα της «Στρέλλας». Η εμβληματική ταινία λοιπόν μετατράπηκε σε όπερα δωματίου, μετά την ανάθεση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στον συνθέτη Μιχάλη Παρασκάκη.

Κάπως έτσι φτάσαμε στον Φεβρουάριο του 2023, όπου η «Στρέλλα» παρουσιάζεται στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής σε λιμπρέτο της Αλεξάνδρας Κ*, μουσική διεύθυνση Κωνσταντίνου Τερζάκη και σε σκηνοθεσία του Γιώργου Κουτλή.

Δεν υπήρχε λόγος να γίνει όπερα…

Από τα πρώτα λεπτά της παράστασης μου ήταν ξεκάθαρο. Δεν υπήρχε κανένας απολύτως λόγος η «Στρέλλα» να γίνει όπερα. Θα μπορούσε κάλλιστα να γίνει μια μουσικοθεατρική παράσταση, ακόμα και ένα drag show, αλλά όχι όπερα.

Ο λόγος είναι απλός. Δεν γίνεται να κάνεις όπερα χωρίς να έχεις λυρικούς πρωταγωνιστές. Κι αυτό είναι κάτι που «κλοτσάει» από το πρώτο λεπτό της παράστασης, ακόμα και σε μη γνώστες. Εμφανή είναι επίσης και τα σκηνοθετικά τεχνάσματα προκειμένου να καλυφθεί η εν λόγω απουσία.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να βλέπουμε μια Στρέλλα… μουγκή, η οποία προσπαθούσε με νοηματική γλώσσα να περάσει στο κοινό το συναίσθημα μιας τρανς γυναίκας, η οποία έχει περάσει πολύ δύσκολα στη ζωή της και τώρα βρίσκεται μπροστά σε έναν ακόμα γολγοθά.

Το περισσότερα λόγια της, αλλά και τα τραγούδια τα ερμήνευε η καταπληκτική ερμηνεύτρια της Λυρικής, η Αναστασία Κότσαλη, η οποία ήταν διαρκώς δίπλα της ενσαρκώνοντας τη Μαρία Κάλλας, που τόσο λάτρευε η Στρέλλα.

Την Λέττα Κάππα την ακούσαμε μόνο στην πρόζα, η οποία για κάποιον αδιευκρίνιστο λόγο ήταν ελάχιστη. Λιγότερο από 24 ώρες μετά το τέλος της παράστασης και δεν μπορώ να φέρω στο μυαλό μου τη φωνή της Λέττας Κάππα. Τόσο λίγο την ακούσαμε.

Δεν ήταν λίγες οι σκηνές που ένιωθα ότι η Λέττα Κάππα ήταν πάνω στη σκηνή γιατί πολύ απλά… έπρεπε.

Παρ’ όλα αυτά αξίζει να σημειωθεί ότι στα κομμάτια που της επέτρεπε η σκηνοθεσία, η Λέττα Κάππα ήταν εξαιρετική και θα μπορούσε να λάμψει αν δεν είχε… δευτερεύοντα ρόλο.

Εξαιρετικές ήταν και οι διεμφυλικές ηθοποιοί, η Ιωάννα Ζαμ-Πέτρου ως Μαίρη και Βικτωρία Τσιτουρίδου-Μάγια ως Βίλμα, ενώ κάθε ηθοποιός από το καστ έβαλε τα δυνατά του.

Και φτάνουμε στη σκηνοθεσία. Ο ταλαντούχος Γιώργος Κουτλής κάπου… χάθηκε στη διαδρομή. Το συναίσθημα που βίωνα βλέποντας την παράσταση ήταν αμηχανία. Δεν έφτασα σε κανένα σημείο να νιώσω την απελπισία, την οργή και τη ματαιότητα που ένιωθα βλέποντας την ταινία, μέχρι να φτάσουμε στο λυτρωτικό φινάλε (το οποίο ήταν και το καλύτερο κομμάτι της παράστασης).

Οι σκηνές που επιλέχθηκαν από την ταινία ήταν ελάχιστες και η εναλλαγή τους γινόταν με τέτοιον χαοτικό τρόπο, που ακόμα κι αν είχες δει την ταινία, κάποιες φορές χανόσουν.

Από την άλλη ο Γιώργος Κουτλής χειρίστηκε ωραία ολόκληρη τη Εναλλακτική Σκηνή της Λυρικής, με τη δράση να διαδραματίζεται τόσο μπροστά στη σκηνή, καθώς και στον εξώστη.

Πολύ καλή ήταν και η δουλειά του Μιχάλη Παρασκάκη, ο οποίος έγραψε μια μουσική αιχμηρή, καταφέρνοντας να διατηρήσει σε πολύ μεγάλο βαθμό τη δραματικότητα του κινηματογραφικού έργου. Ενώ εξαιρετικός ήταν και ο μαέστρος Κωνσταντίνος Τερζάκης.

Τέλος, ειδική αναφορά θέλω να κάνω στο «σκιουράκι», το οποίο ενσαρκώνει ο Αλέξανδρος Σταυρόπουλος. Αποτελεί μακράν ένα από τα καλύτερα κομμάτια της παράστασης, ενώ και η εμφάνιση από την Νίνα Νάη μαγνητίζει τα βλέμματα.

Μετά τα «Φθηνά Τσιγάρα» και τη «Στρέλλα» ανυπομονώ να δω ποια είναι η επόμενη εμβληματική ελληνική ταινία που θα επιλέξει η ΕΛΣ να ανεβάσει στη θεατρική σκηνή. Δυστυχώς όμως θα μείνω για πάντα με την απορία πως θα ήταν η «Στρέλλα» ως μια κανονική θεατρική παράσταση και όχι σαν μια όπερα…

Η Στρέλλα θα παίζεται στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τέσσερις ακόμα παραστάσεις: Στις 8, 10, 11 και 12 Φεβρουαρίου 2023.

Τα εισιτήρια για όλες τις παραστάσεις έχουν εξαντληθεί.

Συντελεστές

• Λιμπρέτο: Αλεξάνδρα Κ*, βασισμένο στην ομώνυμη κινηματογραφική ταινία του Πάνου Χ. Κούτρα
• Μουσική διεύθυνση: Κωνσταντίνος Τερζάκης
• Σκηνοθεσία: Γιώργος Κουτλής
• Σκηνικό: Εύα Μανιδάκη
• Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη
• Επιμέλεια κίνησης, χορογραφία: Φένια Αποστόλου
• Σχεδιασμός φωτισμών:
• Νίκος Βλασόπουλος
• Μουσική προετοιμασία:Φρίξος Μόρτζος, Μαρία Νεοφυτίδου

Ηθοποιοί

• Στρέλλα: Λέττα Κάππα
• Κάλλας: Αναστασία Κότσαλη
• Γιώργος: Διονύσης Τσαντίνης
• Μαίρη: Ιωάννα Ζαμ-Πέτρου
• Άλεξ: Νίκος Σπανάτης
• Βίλμα: Βικτωρία Τσιτουρίδου-Μάγια
• Αντώνης, Γιούρι: Γιάννης Φίλιας
• Νίκος, Αστυνομικός: Νικόλας Μαραζιώτης
• Ντραγκ περφόρμερ: Νίνα Νάη
• Κουλουκούσης: Γιώργος Ρούπας
• Σκίουρος: Αλέξανδρος Σταυρόπουλος
• Παιδί: Χριστίνα Κυριάκη / Διδώ Παπανικολάου

Μουσικοί

• Άνα Κίφου (φλάουτο),
• Αντώνης Τσαχτάνης (κλαρινέτο),
• Γκουίντο ντε Φλάβιις (σαξόφωνο),
• Γιώργος Κρίμπερης (τρομπόνι),
• Καζούγιο Τσουνεχίρο (κρουστά),
• Μίσλαβ Ρέζιτς (ηλεκτρική κιθάρα),
• Κατερίνα Κωνσταντούρου (πιάνο),
• Κώστας Ράπτης (ακορντεόν),
• Φανή Βοβώνη (βιολί),
• Χάρης Παζαρούλας (κοντραμπάσο)