Ποιος έχει περισσότερα μέλη: η Μπάγερν Μονάχου ή οι Σοσιαλδημοκράτες του καγκελάριου της Γερμανίας, Όλαφ Σολτς;

Με αυτό το ερώτημα-κουίζ, το δίκτυο IPPEN.MEDIA -από τους μεγαλύτερους ομίλους διαδικτυακών ΜΜΕ στη Γερμανία- παρουσιάζει νέα, αποκαλυπτική έρευνα για τα πολιτικά κόμματα στην χώρα που θεωρείται η «ατμομηχανή» της Ευρώπης.

Η απάντηση που δίνει είναι αρκούντως ενδεικτική.

Η ποδοσφαιρική ομάδα με τα περισσότερα μέλη στον κόσμο έχει 295.000 μέλη. Το κυβερνών κόμμα της Γερμανίας 380.000.

Όμως αυτό θα μπορούσε σύντομα να αλλάξει. Κι όχι επειδή ο σύλλογος του Μονάχου αυξάνει θεαματικά τις συνδρομές…

Τα στοιχεία που έδωσαν για τις ανάγκες της έρευνας τα κόμματα που εκπροσωπούνται στη σημερινή Ομοσπονδιακή Βουλή (Μπούντεσταγκ) μιλούν από μόνα τους.

Οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD) παραμένουν το κόμμα με τα περισσότερα εγγεγραμμένα μέλη στη Γερμανία: 379.861, σύμφωνα με τα τελευταία επικαιροποιημένα στοιχεία, στα τέλη Δεκεμβρίου.

Είναι ωστόσο λιγότερα κατά 13.866 άτομα συγκριτικά με τα τέλη του 2021, επιβεβαιώνοντας μια χρόνια φθίνουσα τάση ενεργούς συμμετοχής και στήριξης στο νυν κυβερνών κόμμα.

Ενδεικτικά, το 1990 τα μέλη του SPD ήταν 943.000, σχεδόν τα μισά το 2005 (590.000) και μόλις προ πενταετίας 443.000.

Η κατάσταση δεν είναι καλύτερη στο έτερο παραδοσιακό κόμμα εξουσίας: τους Χριστιανοδημοκράτες (CDU).

Αφού μεσουράνησαν στην γερμανική πολιτική σκηνή κατά τη 16χρονη ηγεμονία της Άνγκελα Μέρκελ, σήμερα βρίσκονται στην αξιωματική αντιπολίτευση μετρώντας όλο και λιγότερα μέλη.

Από 790.000 που αριθμούσαν το 1990, μειώθηκαν στα 570.000 το 2005, στα 437.000 το 2017 και σήμερα στα 371.986.

Για ένα διάστημα ήταν μάλιστα το κόμμα με τον μεγαλύτερο αριθμό μελών. Όχι όμως λόγω αύξησης της απήχησης του CDU, αλλά επειδή η συρρίκνωση του SPD ήταν μεγαλύτερη.

«Τι έχουν τα… έρμα»;

Για τα δύο μεγάλα κόμματα της πολιτικής σκηνής της Γερμανίας, το φαινόμενο εξελίσσεται σε μια εν δυνάμει υπαρξιακή κρίση και απειλή.

Οι λόγοι θεωρούνται ποικίλοι και πολλοί.

Κατά κύριο λόγο, έχει να κάνει με τη συρρίκνωση της αμιγούς εκλογικής τους βάσης.

Στις τελευταίες ομοσπονδιακές εκλογές, το 2021, οι Χριστιανοδημοκράτες σημείωσαν το χειρότερο αποτέλεσμα στην ιστορία τους.

Οι δε Σοσιαλδημοκράτες, αν και βγήκαν ενισχυμένοι από την κάλπη, το κατάφεραν μέσα σε κλίμα αβεβαιότητας και πόλωσης με διαρροές ψήφων κυρίως από το Κόμμα της Αριστεράς (Die Linke).

Ουδόλως τυχαία, δε, παραμένουν αμφότερα τα πλέον δημοφιλή κόμματα τις τάξεις των ηλικιωμένων ψηφοφόρων.

Τα στοιχεία του CDU, για παράδειγμα, δείχνουν ότι ο μέσος όρος ηλικίας των μελών του είναι τα 61,1 έτη.

Πάνω από τα μισά είναι άνω των 60 (53%). Ένας στους έξι (16,6%) είναι άνω των 80 ετών. Μόλις το 5,3% είναι κάτω των 30.

Η κατάσταση είναι παρόμοια στο SPD.

Μια πιο προσεκτική ματιά μάλιστα μεταξύ «εισερχομένων» και «εξερχομένων» στους κομματικούς καταλόγους αποκαλύπτει ότι ένας από τους λόγους μείωσης του αριθμού των μελών είναι το… μοιραίο.

Δεν προκαλεί έκπληξη «το γεγονός ότι το CDU και το SPD καταγράφουν περισσότερους θανάτους μελών», υπογραμμίζεται στην έρευνα.

Ενδεικτικά, το 2021 τα ποσοστά αυτά ήταν 1,9% και 1,8% αντίστοιχα στα δύο παραδοσιακά κόμματα εξουσίας, την ώρα που στους Φιλελεύθερους (FDP) και στους Πράσινους -αμφότεροι νυν συγκυβερνώντες- οι θάνατοι μελών τους μετά βίας άγγιξαν το 0,5% και το 0,3% αντιστοίχως.

Αν και ενδεικτικός, αυτός δεν είναι προφανώς ο πρωταρχικός λόγος της καταγραφόμενης παρακμής των μέχρι στιγμής κραταιών κομμάτων.

«Το CDU και το SPD πλήττονται από το γεγονός ότι παραδοσιακά κοινωνικά περιβάλλοντα, όπως των καθολικών ή της εργατικής τάξης, διαλύονται όλο και περισσότερο εδώ και δεκαετίες», παρατηρεί ο Δρ. Μάριους Μίνας, ερευνητής στο Ινστιτούτο Έρευνας για τη Δημοκρατία και τα Πολιτικά Κόμματα στο Πανεπιστήμιο του Τρίερ.

Κερδισμένοι και χαμένοι

Κερδισμένοι από αυτές τις αναδιατάξεις εκτιμάται ότι βγαίνουν, αντίθετα, οι δύο μικρότεροι κυβερνητικοί εταίροι του καγκελάριου Σολτς.

«Οι Πράσινοι και οι Φιλελεύθεροι έχουν αντίκτυπο στην κοινωνία ως νέα και σύγχρονα κόμματα», επισημαίνει ο Δρ. Μίνας.

Στη μάχη πάντως για το τρίτο «βάθρο» στην πολιτική σκηνή της Γερμανίας δείχνει να κερδίζει σταθερά -τουλάχιστον προσώρας- το «αδελφό» κόμμα των Χριστιανοδημοκρατών στη λεγόμενη «Χριστιανική Ένωση»: οι Χριστιανοκοινωνιστές του CSU.

Στην εκπνοή του 2022 είχαν «περίπου 132.000 μέλη», όπως ανέφερε εκπρόσωπός τους. Είναι πάντως κατά 4.000 λιγότερα συγκριτικά με τα τέλη του 2021…

Οι –πολιτικά μεταλλαγμένοι– Πράσινοι από την άλλη παρουσιάζουν αυξητικές τάσεις.

Προ έτους είχαν 125.737 εγγεγραμμένα μέλη, έναντι 107.307 το 2021. Συνολικά ο αριθμός τους έχει διπλασιαστεί από το 2016.

Αναμένονται ωστόσο με ενδιαφέρον τα νέα στοιχεία, εντός του μήνα, καθώς οι Πράσινοι απομακρύνονται από το πάλαι ποτέ πασιφιστικό προφίλ τους και έχουν βάλει αρκετό «νερό» στο οικολογικό «κρασί» τους εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία και της ενεργειακής κρίσης.

Το FDP από την πλευρά του προτιμά να βλέπει… μισογεμάτο το «ποτήρι».

Αξιολογεί θετικά τα επίπεδα συμμετοχής -αν και η φθορά της εξουσίας του στοίχισε πέρυσι 900 εγγεγραμμένα μέλη. Σήμερα φτάνει συνολικά τα 77.000. Δεν είναι ωστόσο ούτε τα μισά από τα 168.000 που αριθμούσε το 1990.

Διττή είναι η ανάγνωση των στοιχείων και για την ακροδεξιά ευρωσκεπτικιστική Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD).

Στα τέλη του 2022 είχε 29.409 μέλη: περίπου 600 λιγότερα συγκριτικά με το 2021, σαφώς μειωμένα σε σχέση με τον αριθμό ρεκόρ του 2019 (34.923 μέλη), πλην όμως διπλάσια από την ίδρυση του κόμματος, προ 10ετιας.

Για το Κόμμα της Αριστεράς, τα επόμενα επικαιροποιημένα στοιχεία αναμένονται τον Μάρτιο.

Στα τέλη του 2021 είχε 60.681 μέλη. Τον Ιούνιο του 2022 είχαν μειωθεί σε 57.320.

Τώρα λέγεται ότι θα είναι ακόμη λιγότερα, εν μέσω φημών ακόμη και για πιθανή διάσπασή του.

Η επόμενη ημέρα

Στις κάλπες των τελευταίων ομοσπονδιακών εκλογών κλήθηκαν περίπου 5,1 εκατομμύρια νέοι ψηφοφόροι, ηλικίας 18 έως 25 ετών.

Για πάνω από τους μισούς (2,8 εκατομμύρια) ήταν η πρώτη φορά που μπορούσαν να ασκήσουν το εκλογικό δικαίωμα.

Αυτό πάντως ουδόλως έδειξε να ενθουσιάζει τα παραδοσιακά κόμματα εξουσίας της Γερμανίας.

Οι κάτω των 30 ετών αντιστοιχούν άλλωστε σε λιγότερο από το 9% του εκλογικού σώματος. Τη «μερίδα του λέοντος» παραδοσιακά πλέον κατέχουν οι 60 ετών και άνω.

Στις εκλογές του 2021, αποτέλεσαν το 39% όσων προσήλθαν τελικά στις κάλπες -ποσοστό μάλιστα αυξημένο κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες συγκριτικά με τις προηγούμενες εκλογές του 2017.

Το SPD, το CDU και το CSU συγκέντρωσαν τα υψηλότερα ποσοστά σε αυτή την ηλικιακή κατηγορία ψηφοφόρων.

Το FDP και οι Πράσινοι είχαν αντίθετα μεγάλη απήχηση στους νέους 18 έως 24 ετών.

Οι μεν εν μέρει επειδή έχουν πλασαριστεί ως το κόμμα της ψηφιοποίησης και είναι ιδιαίτερα ενεργοί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Οι δε χάρη στο οικολογικό προφίλ τους και στο γεγονός ότι η προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί καταγεγραμμένα την Νο1 προτεραιότητα για τις νεότερες γενιές.

Για τα παραδοσιακά κόμματα εξουσίας, που εστιάζουν τα προγράμματά τους κυρίως στους ηλικιωμένους ψηφοφόρους -την κατεξοχήν εκλογική βάση τους, τουτέστιν- όλα τα παραπάνω συνθέτουν ένα νέο σκηνικό διλημμάτων για την επόμενη ημέρα.

Ο δρόμος που έχουν να διανύσουν φαντάζει ήδη μακρύς.

Διάφορες μελέτες, αλλά και οι ίδιες οι κάλπες έχουν καταδείξει ότι οι νέοι έχουν μικρή εμπιστοσύνη στα μεγάλα, καθιερωμένα κόμματα.

«Παρά αυτή την απόσταση από το πολιτικό σύστημα, οι νέοι δεν είναι μη πολιτικοποιημένοι», ανέφερε σε παλαιότερη μελέτη https://www.dji.de/themen/jugend/jugend-und-politik.html του το

Γερμανικό Ινστιτούτο Νεολαίας. «Αντίθετα», επεσήμανε, «θέλουν να συμμετέχουν στη διαμόρφωσή του».

Για πολλούς «τα πολιτικά ζητήματα είναι σημαντικά, όμως μόνο λίγοι συμμετέχουν πιστά στα κόμματα».

«Αυτό επηρεάζει τη δημοκρατία», υπογράμμισε, «και θέτει νέες προκλήσεις».

Headlines