Σεισμός: Το δράμα της Συρίας ολοκληρώνεται μετά την καταστροφή που έφερε ο πόλεμος

Λίγα πράγματα μπορεί να είναι χειρότερα από μια φυσική καταστροφή που συμβαίνει σε μια χώρα που έχει ακόμη ανοιχτή εμφύλια πολεμική σύγκρουση στο εσωτερικό της και ταυτόχρονα είναι σε καθεστώς κυρώσεων. Και όμως αυτή ακριβώς είναι η κατάσταση που επικρατεί στη Συρία. Καταρχάς, στη χώρα δεν έχει ακόμη αποκατασταθεί η πολιτική ενότητα και η ειρήνη. Παρότι οι κυβερνητικές δυνάμεις με την υποστήριξη της Ρωσίας και την ενίσχυση του Ιράν σε μεγάλο βαθμό έχουν ανακτήσει τις περιοχές που βρίσκονταν από τον έλεγχο ένοπλων ισλαμιστικών οργανώσεων της αντιπολίτευσης και παρότι έχει ηττηθεί το Ισλαμικό Κράτος, που για ένα διάστημα έλεγχε τμήμα της συριακής επικράτειας, εντούτοις και πυρήνες του Ισλαμικού Κράτους δρουν ακόμα, ενώ ο θύλακας της Ιντλίμπ παραμένει υπό τον έλεγχο οργάνωσης Ταχρίρ Χαγιάτ Αλ-Σαμ, της μετεξέλιξης της Αλ Κάιντα στη Συρία, μια οργάνωση που εξακολουθεί να θεωρείται τρομοκρατική από τη διεθνή κοινότητα. Επιπλέον οι Κούρδοι διατηρούν υπό τον έλεγχό τους περιοχές, στις οποίες υπάρχει και αμερικανική παρουσία. Παράλληλα, η Τουρκία έχει μια ντε φάκτο ζώνη συριακού εδάφους η οποία βρίσκεται υπό τον δικό της έλεγχο ή υπό τον έλεγχο του χρηματοδοτούμενου και εξοπλισμένη από αυτήν «Συριακού Εθνικού Στρατού». Και βέβαια δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι ένας μεγάλος αριθμός Σύριων ζει εκτός συνόρων, οι περισσότεροι ως πρόσφυγες στη Συρία.

Την ίδια ώρα που η χώρα δεν ξεφύγει από τον Εμφύλιο Πόλεμο και μάλιστα παραμένει ανοιχτό το τι θα γίνει με την Ιντλίμπ, η χώρα παραμένει σε καθεστώς κυρώσεων, στοιχείο που εξακολουθεί να δημιουργεί πολύ σοβαρά προβλήματα στην ικανότητα της χώρας να έχει οικονομικές συναλλαγές καθώς δεν μπορεί να εξάγει σε πολλές ούτε όμως να εισάγει από αυτές απαραίτητα προϊόντα. Μάλιστα αυτές οι κυρώσεις σημαίνουν ότι είναι πολύ δύσκολο για τη χώρα να ανοικοδομηθεί πλήρως όταν τελειώσει ο πόλεμος.

Και βέβαια η Συρία παραμένει μια χώρα για την οποία αρκετά μέλη της διεθνούς κοινότητας όχι μόνο δεν αναγνωρίζουν την κυβέρνηση της Δαμασκού αλλά και έχουν θέση ότι πρέπει ανατραπεί. Βεβαίως από την άλλη μεριά, η Ρωσία έχουν προσφέρει ιδιαίτερα κρίσιμη υποστήριξη στην κυβέρνηση της Συρίας, υποστήριξη που ήταν καθοριστική για την διαμόρφωση ευνοϊκού συσχετισμού δύναμης.

Την ίδια ώρα δεν υπήρχαν σημαντικές πολιτικές και διπλωματικές εξελίξεις, καθώς η μόνη πολιτική διαδικασία είναι αυτή της διαδικασίας της Αστάνα, όπου συμμετέχουν η Ρωσία, το Ιράν, και η Τουρκία (η τελευταία χωρίς επισήμως να έχει αλλάξει την αρχική της θέση υπέρ της «αλλαγής καθεστώτος»). Άλλωστε, εντός αυτής της συμφωνίας εξασφάλισε και η Τουρκία ότι δεν θα βρεθούν στο στόχαστρο οι ένοπλες οργανώσεις που υποστηρίζει η ίδια. Ωστόσο την ίδια στιγμή τόσο οι ΗΠΑ όσο και η ΕΕ δεν θέλουν να πάρουν μεγάλες πρωτοβουλίες, ιδίως από τη στιγμή που αντιμετωπίζουν και την κυβέρνηση της Δαμασκού ως βασικό σύμμαχο της Ρωσίας.

Οι επιπτώσεις του σεισμού στο φόντο των κυρώσεων

Ήδη πριν από το σεισμό, τα Ηνωμένα Έθνη επέμεναν ότι ο αριθμός των ανθρώπων που είχαν ανάγκη ανθρωπιστικής βοήθειας έφτανε το 70% του πληθυσμού. Το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Διατροφής προειδοποιούσε ότι 2,9 εκατομμύρια άνθρωποι στη Συρία αντιμετώπιζαν το φάσμα της πείνας ενώ 12 εκατομμύρια δεν ήξεραν από πού θα έρθει το επόμενο γεύμα τους. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ το 90%  των 18 εκατομμυρίων ανθρώπων που ζουν στη Συρία είναι σε συνθήκη φτώχειας. Ούτως ή άλλως ο ΟΗΕ δυσκολεύεται να λάβει από τους δωρητές το σύνολο της βοήθειας που χρειάζεται και έχει λάβει για το 2022 λιγότερα από το μισό ποσό των 4,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων που ήταν αναγκαία.

Οι δύο διαδοχικοί πολύ μεγάλης έντασης σεισμοί έπληξαν τόσο περιοχές της Συρίας που ελέγχονται από την κυβέρνηση της Δαμασκού όσο και περιοχές που βρίσκονται υπό τον έλεγχο της αντιπολίτευσης.

Έχει σημασία ότι ο σεισμός χτύπησε περιοχές όπου είχαν υπάρξει μεγάλες πολεμικές συγκρούσεις και όπου τα κτίρια είχαν υποστεί μεγάλες ζημιές, χωρίς έκτοτε να έχουν πλήρως επισκευαστεί. Αυτό είναι πολύ έντονο π.χ. στο Χαλέπι.

Αντίστοιχα, στην περιοχή της Ιντλίμπ, που είναι η μεγαλύτερη περιοχή που παραμένει υπό τον έλεγχο ένοπλης οργάνωσης, πέραν των κατοίκων βρίσκονται ουσιαστικά και άνθρωποι που ήταν σε άλλες περιοχές αλλά στις σταδιακές εκκαθαρίσεις από τις κυβερνητικές δυνάμεις επέλεξαν να πάνε στην Ιντλίμπ, που ήταν ο τελευταίος θύλακας. Η περιοχή έχει μεγάλες ζημιές στις υποδομές και στους δρόμους.

Βοήθεια στη Συρία φτάνει από τη Ρωσία, το Ιράν, την Αλγερία άλλες χώρες της περιοχής όπως η Αίγυπτος, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Σαουδική Αραβία, το Κουβέιτ και η Ιορδανία, αλλά και από ανθρωπιστικές οργανώσεις. Δεν πάει βοήθεια προς την κυβέρνηση της Συρίας από την ΕΕ, τις ΗΠΑ. Η κυβέρνηση της Δαμασκού έχει την ευθύνη για τις περιοχές που επλήγησαν υπό τον έλεγχό της. Ως προς τις περιοχές στην Ιντλίμπ που είναι υπό τον έλεγχο ανταρτών, η κυβέρνηση της Συρίας επιτρέπει την είσοδο βοήθειας μόνο από ένα συνοριακό πέρασμα, καθώς ούτως ή άλλως θεωρούσε ότι το βασικό είναι αποκτήσει ξανά την κυριαρχία της πάνω σε αυτές τις περιοχές.

Υπάρχουν τώρα και περιοχές που είναι υπό τον έλεγχο των ένοπλων οργανώσεων που στηρίζει η Τουρκία που επίσης επλήγησαν βαριά από το σεισμό. Εκεί, η βοήθεια θα φτάσει κυρίως μέσα από την ίδια την Τουρκία, άλλωστε αυτές οι περιοχές ούτως ή άλλως εξαρτιόνταν από την Τουρκία, μόνο που ακριβώς από την άλλη πλευρά των συνόρων είναι οι περιοχές στην Τουρκία που έχουν πληγεί περισσότερο.

Και βέβαια στο ευρύτερο δράμα των λαών της Συρίας εξαιτίας των σεισμών ας προσθέσουμε ότι στις τουρκικές περιοχές που χτυπήθηκαν βρίσκεται και μεγάλος αριθμός Σύρων προσφύγων.

Όμως, όλα αυτά σημαίνουν ότι η όποια βοήθεια φτάνει σε περιοχές με προβλήματα, σε περιοχές που έχουν ήδη μεγάλες ζημιές από τον πόλεμο και όπου σε ορισμένες περιπτώσεις δεν υπάρχει μια πλήρης και αποτελεσματική κρατική λειτουργία. Ουσιαστικά μια περιοχή με ανοιχτές πληγές από έναν μακρόχρονο, αιματηρό και καταστροφικό πόλεμο, αντιμετωπίζει τώρα μια πολύ μεγάλης κλίμακας φυσική καταστροφή.

Το βάρος των κυρώσεων

Σε αυτό το φόντο μπορεί να γίνει αντιληπτό το αίτημα που υπάρχει από διάφορες πλευρές για την άρση των κυρώσεων σε βάρος της Συρίας, σε μια στιγμή που η χώρα χρειάζεται επειγόντως ανοικοδόμηση. Όμως, δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι αυτό θα γίνει, εάν σκεφτούμε ότι μιλάμε για μια σύγκρουση με τα βασικά μέτωπα «παγωμένα», χωρίς ταυτόχρονα μεγάλη διάθεση να υπάρξει συνεννόηση για μια πολιτική λύση, ιδίως από τη στιγμή όπου όλα διαβάζονται πλέον υπό το φώς των διαιρέσεων σε παγκόσμιο επίπεδο που έφερε ο πόλεμος στην Ουκρανία.