Νοσοκομειακές λοιμώξεις: Μόνο το 7% των υγειονομικών πλένει σωστά τα χέρια του

Σε αναμόρφωση των οδηγιών για την υγιεινή των χεριών και την προστασία υγειονομικών και ασθενών στα νοσοκομεία από λοιμώξεις παραγόντων που ζουν σε περιβάλλον νοσοκομείου, προχώρησαν πέντε επιστημονικοί ιατρικοί φορείς τονίζοντας τη σημασία της υγείας του δέρματος και των νυχιών και την εύκολη πρόσβαση σε απολυμαντικά χεριών με βάση το αλκοόλ.

Οι σχετικές οδηγίες δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Infection Control & Hospital Epidemiology ως ενημέρωση στην Επιτομή που έχει δημιουργηθεί για την στρατηγική πρόληψης ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων μέσω της υγιεινής των χεριών. Η Επιτομή, που δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 2008, προωθείται από την Εταιρεία Επιδημιολογίας Υγείας. Για την κατάρτισή της όμως συνεργάζονται παράλληλα η Αμερικανική Εταιρεία Λοιμώξεων, η Ένωση Λοιμωξιολόγων και Επιδημιολογίας, η Αμερικανική Ένωση Νοσοκομείων και την Κοινή Επιτροπή εκπροσώπων φορέων που εξειδικεύονται σε ειδικά πεδία. Συνολικά, έχουν συμβάλλει για την κατάρτισή της πάνω από 100 ειδικοί από ολόκληρο τον κόσμο.

Η επικεφαλής συγγραφέας Τζάνετ Γκλόουιτζ από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ δήλωσε πως «Η υγιεινή των χεριών αποτελεί βασική διαδικασία για την ασφάλεια σε δομές υγειονομικής περίθαλψης. Με τη συμμετοχή του συνόλου των υγειονομικών στην εφαρμογή αξιόπιστων διαδικασιών που περιλαμβάνονται στην Επιτομή, μπορούμε να επιτύχουμε αποτελεσματική και διαρκή υγιεινή των χεριών. Η δέσμευση από τους επικεφαλής των δομών υγείας είναι επίσης απαραίτητη για τη δημιουργία μιας κουλτούρας ασφάλειας».

Το έγγραφο αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο οι υγειονομικές δομές μπορούν να εκπαιδεύουν το προσωπικό στη σωστή τεχνική, να παρακολουθούν τη συμμόρφωσή τους, να το εμπλέκουν στην επιλογή προϊόντων για να διατηρήσουν το δέρμα τους υγιές και να χρησιμοποιούν σωστά τα γάντια. Αναφέρει επίσης πού και πώς πρέπει να τοποθετούνται τα απολυμαντικά οινοπνεύματος και οι νεροχύτες στις δομές περίθαλψης.

Το μόνιμο μανικιούρ

Η οδηγία εξετάζει το μανικιούρ, σε ότι αφορά το βερνίκι νυχιών, το τζελ και το σέλακ, και καταλήγει ότι τα κοντά, φυσικά νύχια με ή χωρίς βερνίκι καθαρίζονται πιο εύκολα. Οι συγγραφείς δεν βρήκαν νέα στοιχεία ειδικά για το «ψημένο» βερνίκι νυχιών ή τα τεχνητά νύχια, αλλά αναφέρονται σε προηγούμενα ευρήματα που έχουν δείξει ότι αυτά μπορούν να κρύβουν μικρόβια. Η οδηγία αφήνει στη διακριτική ευχέρεια της κάθε υγειονομικής δομής την πολιτική νυχιών που θα εφαρμοστεί στο χώρο της, με μοναδική εξαίρεση το προσωπικό χειρουργείου και μονάδων υψηλού κινδύνου, από γιατρούς και νοσηλευτές, μέχρι κάθε άλλης ειδικότητας προσωπικό.

Αυτό το προσωπικό θα πρέπει να διατηρεί κοντά, φυσικά νύχια χωρίς βερνίκια ή τεχνητά νύχια.

Ελάχιστοι οι υγειονομικοί που πλένουν τα χέρια σωστά

Επικαλούμενη έρευνα που δείχνει ότι μόνο το 7% του υγειονομικού προσωπικού καθαρίζει σωστά και πλήρως τα χέρια του, η οδηγία συνιστά συνεχή εκπαίδευση στο πλύσιμο των χεριών και τη σωστή χρήση του απολυμαντικού.

Οι αντίχειρες και τα άκρα των δακτύλων παραλείπονταν πιο συχνά.

Οι συγγραφείς συνιστούν να μην δίνονται στους υγειονομικούς μικρά, ατομικά απολυμαντικά χεριών σε μέγεθος τσέπης αντί για τα επιτοίχια απολυμαντικά, και τονίζουν ότι τα απολυμαντικά στους τοίχους των νοσοκομείων είναι πάντα διαθέσιμα και ποτέ δεν απαγορεύονται, ακόμη και σε περιπτώσεις όπου ενδείκνυται πλύσιμο με σαπούνι και νερό . Όταν το υγειονομικό προσωπικό υποπτεύεται μικρόβια ή άλλους λοιμογόνους παράγοντες που είναι δύσκολο να απομακρυνθούν, όπως ο C. difficile και οι νοροϊοί, το υγειονομικό προσωπικό θα πρέπει να φορά γάντια και να ακολουθεί συγκεκριμένες τεχνικές για το πλύσιμο των χεριών και την απολύμανση των χεριών. Επιπλέον, τα νοσοκομεία δεν θα πρέπει να γεμίζουν τα μπουκάλια των απολυμαντικών μίας χρήσης ή ακόμη κι αν το κάνουν, θα πρέπει να παρέχουν αντιμικροβιακά σαπούνια που περιέχουν Triclosan. Τα νοσοκομεία θα πρέπει επίσης να αποθαρρύνουν τη χρήση διπλών γαντιών, εκτός από ορισμένες περιπτώσεις.

Ειδικές συνθήκες καθαρισμού

Για καλύτερη συμμόρφωση ώστε να διασφαλιστούν τα καθαρά χέρια και νύχια, οι υγειονομικές δομές  θα πρέπει να διαθέτουν στο προσωπικό απολυμαντικά χεριών και ενυδατικές ουσίες κατάλληλες για άμεση χρήση με γάντια, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι τα προϊόντα είναι συμβατά με αντισηπτικά και γάντια που χρησιμοποιούνται επί τόπου. Ο λόγος είναι ότι η διατήρηση του δέρματος υγιούς είναι ένα κρίσιμο στοιχείο της υγιεινής των χεριών.

Τα χειρουργεία απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή, αλλά η υγιεινή των χεριών χωρίς νερό – με ειδικά εμποτισμένες χειρουργικές χειροπετσέτες είναι αποδεκτή, ιδίως επειδή βελτιώνει τη συμμόρφωση. Το βούρτσισμα των χεριών θα πρέπει να αποφεύγεται κατά την προετοιμασία της χειρουργικής επέμβασης λόγω της αρνητικής του επίδρασης στην υγεία του δέρματος.

Νέες οδηγίες προσεχώς

Οι επερχόμενες ενημερώσεις της Επιτομής θα περιλαμβάνουν στρατηγικές για την πρόληψη των νοσοκομειακών λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος από καθετήρα, των λοιμώξεων από Clostridium difficile, των λοιμώξεων από Staphylococcus aureus που είναι ανθεκτικές στη μεθικιλλίνη και των λοιμώξεων του χειρουργικού σημείου.

Οι στρατηγικές για την πρόληψη των λοιμώξεων του αίματος και της πνευμονίας που σχετίζονται με την κεντρική γραμμή ενημερώθηκαν πέρυσι.

Κάθε άρθρο της Επιτομής περιέχει στρατηγικές πρόληψης λοιμώξεων, μέτρα απόδοσης και παραδείγματα εφαρμογής.

Οι συστάσεις της Επιτομής προκύπτουν από τη σύνθεση της συστηματικής βιβλιογραφικής ανασκόπησης και αξιολόγησης των δεδομένων από πρακτικές που έχουν εφαρμοστεί και διατηρούν τη σύμφωνη γνώμη των ειδικών.