Τα μουσεία δεν είναι εκθετήρια

Συνηθίζουμε να πιστεύουμε ότι τα αρχαιολογικά μουσεία στη χώρα μας είναι απλώς εκθετήρια. Ξεχνούμε ότι είναι ταυτόχρονα φορείς επιστημονικής έρευνας και μελέτης, συντήρησης, προστασίας, ανάδειξης και διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς. Ενα αρχαιολογικό εύρημα δεν είναι ποτέ απλώς ένα «έκθεμα». Είναι ένα υλικό χνάρι του παρελθόντος που διαρκώς μας προκαλεί να το αποκρυπτογραφήσουμε. Από το σκάμμα της ανασκαφής, στη συντήρηση, στη μελέτη, στην ερμηνεία, στη δημοσίευση και τελικά στην έκθεση, η διαδικασία έρευνας είναι αδιάκοπη και το κυριότερο αποτελεί μια συνέχεια.

να μουσείο δεν είναι απλώς κάποιες προθήκες. Είναι οι αρχαιολόγοι, οι συντηρητές, οι μουσειολόγοι, οι φύλακες, είναι οι αποθήκες του, οι συλλογές του, η διαρκής συνεργασία και επικοινωνία με τους ιστορικούς και τους αρχαιολόγους στο πεδίο. Γι’ αυτό τα μουσεία αποτελούν οργανικό τμήμα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Δεν είναι απλώς μια διοικητική υπηρεσία του Δημοσίου, παρότι έχει διοικητικά καθήκοντα. Είναι μια δημόσια ερευνητική υπηρεσία επιφορτισμένη με την προστασία, τη μελέτη και ανάδειξη των υλικών ιχνών του παρελθόντος.

Και πρέπει να υπογραμμίσουμε το τεράστιο έργο που έχουν προσφέρει τα δημόσια μουσεία. Αρκεί να αναλογιστούμε ότι το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο είναι το σημαντικότερο μουσείο παγκοσμίως για την ελληνική αρχαιότητα. Το Μουσείο Ηρακλείου, ανακαινισμένο πρόσφατα, είναι ένα εκπληκτικό πανόραμα της κρητικής αρχαιότητας και του μινωικού πολιτισμού. Το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο είναι πρωτοπόρο στην ανανέωση της ίδιας της μουσειακής πολιτικής και πρακτικής. Και αυτά είναι μερικά μόνο παραδείγματα έργου των δημόσιων μουσείων με το σημερινό καθεστώς τους.

Η Αρχαιολογική Υπηρεσία είναι ο κλάδος του Δημοσίου με σχεδόν μηδαμινό ποσοστό κρουσμάτων διαφθοράς, στοιχείο ενδεικτικό μιας υπηρεσίας που καλλιέργησε στη μακρά διαδρομή της ένα συγκεκριμένο ήθος. Αλλωστε οι παραδοσιακές «ενστάσεις» για την «Αρχαιολογία», που ενίοτε διατυπώνονται και από χείλη πολιτικών, αποδεικνύουν ότι μάλλον η Αρχαιολογική Υπηρεσία «κάνει τη δουλειά της», δηλαδή προστατεύει την πολιτιστική κληρονομιά απέναντι στην αυθαιρεσία και την ασυδοσία. Ποιος ο λόγος να αποδυναμωθεί;