Χαμένα διδάγματα μιας τραγωδίας

Ανείπωτη είναι η φρίκη που άφησαν πίσω τους οι φοβεροί σεισμοί στην Τουρκία και τη Συρία, των οποίων η επίδραση μετρήθηκε μέχρι τη Νορβηγία: πολλές χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, ενώ οι πιο τυχεροί έχασαν σπίτια και περιουσίες. Οι πληγές που άνοιξαν θα κάνουν πολλά χρόνια να κλείσουν: η έκτασή τους προσομοιάζει εκείνης που θα είχε ένας σύντομος πόλεμος.

Ορθότατα η Ελλάδα, όπως και πολλές άλλες χώρες με τις οποίες η Τουρκία βρίσκεται σε κακές σχέσεις, έσπευσε να προσφέρει από την πρώτη στιγμή όση βοήθεια μπορούσε. Και μακάρι αυτή η βοήθεια να ήταν σε θέση να συμπληρώσει με επάρκεια τις τεράστιες προσπάθειες που καταβάλλουν ήδη οι τουρκικές αρχές για τη διάσωση ανθρώπων κάτω από τους σωρούς των ερειπίων. Ωστόσο το μέγεθος του κακού υπερβαίνει κάτι που μπορεί να παρατάξει αποτελεσματικά στον αναγκαίο χρόνο οποιαδήποτε κοινωνία και οποιαδήποτε διεθνής στήριξη.

Ολα αυτά θα έπρεπε να αρκούσαν να επαναπροσδιορίσουν ριζικά τη λογική όχι μόνο της Τουρκίας και της Συρίας, που υπήρξαν, αυτή τη φορά, τα τραγικά θύματα της ακραίας φυσικής καταστροφής, αλλά κάθε κράτους που θα ζούσε κάτι σαν αυτό. Σε πιο ώριμους κόσμους, κάθε κράτους χωρίς καν να χρειαστεί να ζήσει κάτι τέτοιο. Ωστόσο, δυστυχώς, είναι βέβαιο ότι αυτό δεν πρόκειται να συμβεί: οι μεγάλες πολιτικές επιλογές, ιδίως εκείνες με επιθετικό αναθεωρητικό περιεχόμενο, δεν πρόκειται να επηρεαστούν από όλα αυτά, ακόμα και αν στιγμιαία υποχωρήσουν υπό το βάρος της φοβερής καταστροφής. Το έδειξε άλλωστε και η άρνηση της Τουρκίας να δεχθεί τη βοήθεια που προσέφερε η Κύπρος. Ο,τι κι αν συμβεί, η Τουρκία δεν διδάσκεται και δεν αλλάζει.

Δυστυχώς, οι εμμονές των κρατών, ιδίως όταν σχετίζονται με ιδέες επεκτατισμού, δεν υποχωρούν ό,τι κι αν συμβεί. Και τελικά τα διδάγματα τραγωδιών σαν αυτή πάνε χαμένα: οι χώρες που έχουν θέσει ως στόχο την αλλαγή συνόρων δεν μετακινούνται από αυτόν, ούτε όταν ματώνουν από υπέρτερα φαινόμενα που θα έπρεπε αμέσως να τους δείξουν τη ματαιότητα κάθε τέτοιας αντίληψης του κόσμου. Ούτε ασφαλώς η αλληλεγγύη διαδραματίζει κανέναν ρόλο προς αυτή την κατεύθυνση – άλλωστε, δεν προσφέρεται με κάποιο τέτοιο είδος σκέψης, αλλά για να βοηθήσει πραγματικά και χωρίς άλλες ατζέντες. Ουδείς είναι αφελής να περιμένει οτιδήποτε από εκεί.

Αν παρατηρήσει κανείς από απόσταση τη συμπεριφορά του αναθεωρητισμού, αντιλαμβάνεται αμέσως τη ματαιότητά του. Ταυτόχρονα, βλέπει και την αμετακίνητη επιμονή του ό,τι κι αν συμβεί. Η ίδια επιμονή αναμένεται και σε κάτι φαινομενικά εντελώς διαφορετικό, που όμως κατά βάθος έχει να κάνει με το ίδιο φαινόμενο: την ισχύ. Που το όραμά της δεν το κλονίζει τίποτα. Εν προκειμένω, το πρώτο που θα έπρεπε να τεθεί εκ νέου σε άμεση αμφισβήτηση θα ήταν η ολοκλήρωση του πυρηνικού σταθμού στο Ακουγιού, που βρίσκεται κοντά στο επίκεντρο της καταστροφής, στη Μερσίνα. Σε μια περιοχή που ταλαιπωρείται και από άλλα ρήγματα που προκαλούν σεισμούς. Και μόνον όμως από τη βιασύνη των αρμοδίων να δηλώσουν ότι το ημιτελές μέχρι σήμερα έργο δεν έχει παρουσιάσει ζημιές μετά τους σεισμούς, όπως ανέφεραν ελάχιστες ώρες μετά το διπλό χτύπημα, δείχνει καθαρά ότι κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί, όπως άλλωστε ήταν επίσης αναμενόμενο.

Ασφαλώς, οι εξελίξεις αυτές θα επηρεάσουν την πορεία των επικείμενων τουρκικών εκλογών. Το πώς δεν είναι ακόμα σαφές: αν δηλαδή η αντίδραση του κρατικού μηχανισμού θα «ανταμείψει» εκλογικά τον νυν πρόεδρο ή όχι. Και παράλληλα, λογικά, θα μεταθέσουν κάπως την ατζέντα τους. Ωστόσο αυτά είναι περιστασιακά. Η ουσία δεν αλλάζει: τα προφανή διδάγματα που θα έπρεπε να συνοδεύσουν αυτή τη φρικτή εκατόμβη, παρά μάλιστα το συγκινητικό κύμα αισθημάτων ευγνωμοσύνης και αντίδρασης στην τουρκική επιθετικότητα από πολλούς τούρκους πολίτες, πολιτικά, δυστυχώς θα πέσουν στο κενό.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΝΕΑ