Σατγιαζίτ Ρέι: Αφιέρωμα στην Ταινιοθήκη της Θεσσαλονίκης
Στις ταινίες του, που κινούνται ανάμεσα στην παράδοση και στον μοντερνισμό συνυπάρχουν με αρμονία και απαράμιλλο στυλ, οι ινδουιστικές θρησκευτικές παραδόσεις και η πλούσια ινδική μυθολογία με τον κοινωνικό προβληματισμό.
Το αφιέρωμα «Πέρασμα στην Ινδία: Με τη ματιά του Σατγιαζίτ Ρέι», πραγματοποιείται σε συνεργασία με την Ταινιοθήκη της Ελλάδος, στην αίθουσα Σταύρος Τορνές, από την Πέμπτη 16 έως τη Δευτέρα 20 Φεβρουαρίου 2023.
Στο πλαίσιο του αφιερώματος θα προβληθούν εννέα ταινίες του σκηνοθέτη, ανάμεσα στις οποίες και η τριλογία του Άπου [Το τραγούδι του δρόμου (1955), Ο ανίκητος (1956), και Ο κόσμος του Άπου (1959)]. Επίσης θα προβληθούν τα φιλμ Η μεγάλη πόλη (1963), Η μοναχική σύζυγος (1964), Ο Άγιος (1965), Ο δειλός (1965), Ο ήρωας (1966) και Ο Θεός ελέφαντας (1978).
Ο σπουδαίος Ινδός καλλιτέχνης
Ο Σατγιαζίτ Ρέι (1921- 1992), γέννημα θρέμμα της Καλκούτας, γόνος οικογένειας ποιητών και συγγραφέων, καθώς και μαθητής του μεγάλου στοχαστή, συγγραφέα και φιλοσόφου Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ, που υπήρξε στενός φίλος του πατέρα του, πριν ασχοληθεί με το σινεμά υπήρξε εξαιρετικά επιτυχημένος γραφίστας, σχεδιαστής και εικονογράφος βιβλίων (κυρίως παιδικών). Το 1947 ιδρύει την Κινηματογραφική Λέσχη της Καλκούτας, όπου προβάλλονται για πρώτη φορά στην Ινδία πολλά αριστουργηματικά έργα του παγκόσμιου κινηματογράφου.
Το 1949 η γνωριμία και η συνεργασία του με τον Ζαν Ρενουάρ, ο οποίος ταξιδεύει στην Ινδία για τα γυρίσματα της ταινίας του Το ποτάμι, επηρεάζει σημαντικά τον Ρέι και τον ωθεί να ασχοληθεί με τον κινηματογράφο. Όταν δύο χρόνια αργότερα, το 1951, σε ένα ταξίδι του στην Αγγλία βλέπει τον Κλέφτη των ποδηλάτων του Βιτόριο Ντε Σίκα, η απόφασή του να κάνει σινεμά οριστικοποιείται. Οι τρεις πρώτες ταινίες του, γυρισμένες από το 1955 έως το 1959, συναποτελούν την περίφημη «Τριλογία του Άπου», τρία επεισόδια μιας μεγάλης οικογενειακής saga και παράλληλα μιας μνημειώδους τριλογίας στην ιστορία του κινηματογράφου.
Με τις ταινίες αυτής της τριλογίας να βραβεύονται στα Φεστιβάλ Καννών και Βενετίας, ο Ρέι καθιερώνεται ως κινηματογραφικό όνομα πρώτης γραμμής σε παγκόσμιο επίπεδο. Στη διάρκεια της καριέρας του θα γυρίσει 37 ταινίες μεσαίου και μεγάλου μήκους, καθώς και ντοκιμαντέρ, εκ των οποίων και ένα εξαιρετικό φιλμ για τον μέντορά του, Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ. Στο πολυποίκιλο και ετερόμορφο έργο του Ρέι υπάρχει πάντα διακριτή μια βαθύτατη ουμανιστική φλέβα, σταθερή επιρροή του ιταλικού νεορεαλισμού.
Πρόγραμμα προβολών
Πέμπτη 16 Φεβρουαρίου 20:30 Η μεγάλη πόλη
Σκηνοθεσία: Satyajit Ray. Σενάριο: Satyajit Ray, Narendranath Mitra (βασισμένο στην ιστορία Abataranika). Με τους: Anil Chatterjee, Madhabi Mukherjee, Jaya Bhaduri, Haren Chatterjee, Sefalika Devi, Prasenjit Sarkar, Haradhan Banerjee, Vicky Redwood. Γλώσσες: Μπενγκάλι, Αγγλικά. Ασπρόμαυρη, 129΄
Στη δεκαετία του ’50, μια μικροαστική οικογένεια αδυνατεί να ανταπεξέλθει στις όλο και αυξανόμενες ανάγκες της καθημερινότητας.
Παρασκευή 17 Φεβρουαρίου 19:00 Η μοναχική σύζυγος
Σκηνοθεσία: Satyajit Ray. Σενάριο: Satyajit Ray, Rabindranath Tagore (βασισμένο στη νουβέλα του, Nastanirh). Με τους: Soumitra Chatterjee, Madhabi Mukherjee, Sailen Mukherjee, Syamal Ghosal, Gitali Roy, Bholanath Koyal, Suku Mukherjee, Dilip Bose, Subrata Sen, Joydeb, Bankim Ghosh. Γλώσσες: Μπενγκάλι, Αγγλικά. Ασπρόμαυρη, 117΄
Η ταινία είναι βασισμένη σε διήγημα του Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ, του πρώτου μη Ευρωπαίου συγγραφέα που τιμήθηκε με Νόμπελ λογοτεχνίας.
21:30 Το τραγούδι του δρόμου
Σκηνοθεσία: Satyajit Ray. Σενάριο: Satyajit Ray, Bibhutibhusan Banerjee (βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο του). Με τους: Kanu Banerjee, Karuna Banerjee, Subir Banerjee, Uma Das Gupta, Chunibala Devi, Runki Banerjee, Reba Devi, Aparna Devi, Tulsi Chakravarti, Binoy Mukherjee, Haren Banerjee, Harimohan Nag, Haridhan Nag, Nibhanoni Devi, Ksirod Roy, Rama Ganguli. Γλώσσα: Μπενγκάλι. Ασπρόμαυρη, 125΄
Στο ντεμπούτο του, o Σατγιατζίτ Ρέι διασκεύασε το ομώνυμο βιβλίο του Μπιμπχουτιμπχουσάν Μπαντοπανχιάι, του οποίου το εξώφυλλο είχε σχεδιάσει παλιότερα.
Σάββατο 18 Φεβρουαρίου 19:00 Ο ανίκητος
Σκηνοθεσία: Satyajit Ray. Σενάριο: Satyajit Ray, Bibhutibhusan Banerjee (βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο του). Με τους: Kanu Banerjee, Karuna Banerjee, Pinaki Sen Gupta, Smaran Ghosal, Santi Gupta, Ramani Sen Gupta, Ranibala, Sudipta Roy, Ajay Mitra, Charuprakash Ghosh, Subodh Ganguli, Moni Srimani, Hemanta Chatterjee, Kali Banerjee, Kalicharan Roy, Kamala Adhikari, Lalchand Banerjee, Pande, Meenaksi Devi, Anil Mukherjee, Harendrakumar Chakravarti, Bhaganu Palwan. Γλώσσα: Μπενγκάλι. Ασπρόμαυρη, 110΄
Ο Ρέι δε σκόπευε να ολοκληρώσει την τριλογία, αλλά μετά τη διεθνή επιτυχία της πρώτης ταινίας αποφάσισε να συνεχίσει την ιστορία με ήρωα τον Απού.
Ο Ρέι, πριν ολοκληρώσει την τριλογία, είχε σκηνοθετήσει τις ταινίες Το μουσικό δωμάτιο (1958) και Φιλοσοφική λίθος (1958). Ο Απού, ενήλικας πλέον, φιλοδοξεί να γίνει συγγραφέας και παντρεύεται τη γυναίκα των ονείρων του, της οποίας ο θάνατος τον συντρίβει.
Κυριακή 19 Φεβρουαρίου 20:00 Ο Άγιος
Σκηνοθεσία: Satyajit Ray. Σενάριο: Satyajit Ray, Parasuram (βασισμένο στην ιστορία του, Birinchi Baba). Με τους: Charuprakash Ghosh, Rabi Ghosh, Prasad Mukherjee, Gitali Roy, Satindra Bhattacharya, Somen Bose, Santosh Dutta, Renuka Roy. Γλώσσες: Μπενγκάλι, Αγγλικά. Ασπρόμαυρη, 65΄.
Σε μία Ινδία που αναζητεί την ταυτότητά της, μεταξύ παράδοσης και νεωτερικότητας, ο Μπιρίντσι Μπάμπα ισχυρίζεται πως εδώ και πολλά χρόνια, έχει κοντινή σχέση με τον Ιησού Χριστό και τον Βούδα, αλλά και πως ήταν εκείνος που δίδαξε στον Αϊνστάιν την εξίσωση E=mc2.
21:30 Ο δειλός
Σκηνοθεσία: Satyajit Ray. Σενάριο: Satyajit Ray, Premendra Mitra (βασισμένο στην ιστορία του «Janaiko Kapuruser Kahini»). Με τους: Soumitra Chatterjee, Madhabi Mukherjee, Haradhan Banerjee ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ Soumendu Roy. Γλώσσες: Μπενγκάλι, Αγγλικά. Ασπρόμαυρη, 74΄.
Ο συγγραφέας Αμιτάμπα Ρέι ταξιδεύει σε ένα μικρό χωριό για τις ανάγκες του νέου του σεναρίου. Όταν το αυτοκίνητό του χαλάσει, ένας καλλιεργητής τσαγιού, ο Γκούπτα, προσφέρεται να τον φιλοξενήσει στο σπίτι του για ένα βράδυ.
Δευτέρα 20 Φεβρουαρίου 19:00 Ο ήρωας 21:30 Ο Θεός ελέφαντας
Συγκεκριμένη εταιρεία καταγγέλλεται πως δηλητηρίασε τουλάχιστον 60 παιδιά. Το δημοτικό συμβούλιο, στη Λαμία, δεσμεύτηκε ότι θα συνταχθεί με την απόφαση των γονέων του σχολείου, κάτι που δεν έπραξε
Ο νέος Αμερικανός πρόεδρος έχει σχέδιο λύσης, το οποίο όμως δεν αποκαλύπτει για να μη χάσει το πλεονέκτημα που ισχυρίζεται πως διαθέτει και προς τις δύο πλευρές, σημειώνει το Πρώτο Θέμα, αναφερόμενο στη συνομιλία του Όλαφ Σολτς με τον Βλαντίμιρ Πούτιν που κατά τον Ζελένσκι άνοιξε το “κουτί της Πανδώρας” υπονομεύοντας τις προσπάθειες απομόνωσης του Ρώσου ηγέτη.
Στα 8 στρέμματα οι κατοικίες στα 30 και 40 τα ξενοδοχεία. Η κυβέρνηση θέτει περιορισμούς και αναστέλλει επενδύσεις σε Μύκονο και Σαντορίνη με στόχο τη θωράκιση του νησιωτικού περιβάλλοντος από την ένταση της τουριστικής και οικιστικής δραστηριότητας, όπως αναφέρει το Πρώτο Θέμα.
Ο «Γυάλινος Κόσμος» είναι η πρώτη του σκηνοθεσία του Antonio Latella στην Ελλάδα, που πραγματοποιείται χάρη στη συνάντησή του με την εξαιρετική ηθοποιό Μαρία Καλλιμάνη.
