Σεισμός στην Τουρκία: Η κυβέρνηση έδωσε εντολή για 113 συλλήψεις

Μετά από μία εβδομάδα προσπαθειών διάσωσης των εγκλωβισμένων και κάτω από την γενική κατακραυγή από τους πολίτες που επλήγησαν από τον φονικό σεισμό στην Τουρκία, η κυβέρνηση ξεκίνησε το κυνήγι των εργολάβων που ευθύνονται για τις κακοτεχνίες που έγιναν στα κτίρια, δίνοντας εντολή για την σύλληψη 113 από τους 131 υπόπτους.

Σύμφωνα με το BBC, o Φουάτ Οκτάι, υποσχέθηκε να διερευνηθεί διεξοδικά όποιος ευθύνεται εμμέσως για τον φονικό σεισμό. Μάλιστα, ανέφερε πως μέχρι στιγμής έχουν αναγνωριστεί 131 ύποπτοι ως υπεύθυνοι για την κατάρρευση ορισμένων από τα χιλιάδες κτίρια που ισοπεδώθηκαν στις 10 επαρχίες που επλήγησαν από τους σεισμούς της προηγούμενης Δευτέρας, και ότι «έχουν εκδοθεί εντάλματα κράτησης για 113 από αυτούς».

Κατέρρευσαν πάνω από 24.000 κτίρια

Ο υπουργός Περιβάλλοντος Μουράτ Κουρούμ δήλωσε ότι 24.921 κτίρια σε όλη την περιοχή κατέρρευσαν ή υπέστησαν σοβαρές ζημιές από τον σεισμό, με βάση τις εκτιμήσεις επί 170.000 κτιρίων.

Από την άλλη, πλέον ο αριθμός των νεκρών έχει ξεπεράσει τις 28.000 και αναμένεται να αυξηθεί ακόμη περαιτέρω, ενώ ο ΟΗΕ εκφράζει φόβους ότι θα είναι διπλάσιος.

Πυρ ομαδόν από την αντιπολίτευση

Τα κόμματα της αντιπολίτευσης κατηγόρησαν την κυβέρνηση Ερντογάν ότι δεν εφαρμόζει τους οικοδομικούς κανονισμούς και ότι δεν διαθέτει στη σωστή κατεύθυνση ειδικούς φόρους που επιβλήθηκαν μετά τον τελευταίο μεγάλο σεισμό το 1999 που είχαν στόχο την αντισεισμική θωράκιση.

Ο Ερντογάν περνώντας στην αντεπίθεση ισχυρίστηκε ότι η αντιπολίτευση ψεύδεται και διαδίδει συκοφαντίες για να δυσφημήσει την κυβέρνηση, εμποδίζοντας τις επενδύσεις αντί να αντιμετωπίζει τη διαφθορά στους δήμους που διοικούνται από την αντιπολίτευση.

Οι συλλήψεις στο πλαίσιο της έρευνας για τα κτίρια

Για την ιστορία, πάντως, όπως επισημαίνει το Reuters, στα 10 χρόνια έως το 2022, η Τουρκία υποχώρησε 47 θέσεις στον Δείκτη Αντίληψης της Διαφθοράς της Διεθνούς Διαφάνειας. Οι εισαγγελείς στα Άδανα διέταξαν τη σύλληψη 62 ατόμων στο πλαίσιο έρευνας για κτίρια που κατέρρευσαν, ενώ οι εισαγγελείς ζήτησαν τη σύλληψη 33 ατόμων στο Ντιγιαρμπακίρ για τον ίδιο λόγο, μετέδωσε το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu.

Ανέφερε ότι οκτώ άτομα συνελήφθησαν στη Σανλιούρφα και τέσσερις στην Οσμάνιγιε σε σχέση με κατεστραμμένα κτίρια που πιστεύεται ότι είχαν κατασκευαστικά ελαττώματα, όπως αφαίρεση κολώνων. Η αστυνομία συνέλαβε τον κατασκευαστή ενός συγκροτήματος κατοικιών που κατέρρευσε στην Αντάκεια στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης καθώς ετοιμαζόταν να επιβιβαστεί σε αεροπλάνο για το Μαυροβούνιο το βράδυ της Παρασκευής και συνελήφθη επίσημα το Σάββατο, σύμφωνα, πάντα, με το Anadolu.

Το πολυτελές συγκρότημα κατοικιών 12 ορόφων ολοκληρώθηκε πριν από μια δεκαετία και στέγαζε 249 διαμερίσματα. Δεν υπάρχουν πληροφορίες για θύματα σε αυτό το κτίριο. Ο συλληφθείς δήλωσε άγνοια για τους λόγους κατάρρευσης του συγκροτήματος και υποστήριξε ότι το ταξίδι που ετοιμαζόταν να κάνει στο Μαυροβούνιο ήταν άσχετο από αυτό.

Ένα μεγάλο «γιατί» αιωρείται πάνω από τα συντρίμμια

Πολλοί Τούρκοι πολίτες αναρωτιούνται για ποιον λόγο τα κτίρια έπεσαν σαν τραπουλόχαρτα. Σύμφωνα με τις σύγχρονες τεχνικές κατασκευής τα κτίρια μπορούν να αντέξουν σεισμούς αυτού του μεγέθους. Και οι κανονισμοί μετά από προηγούμενους καταστροφικούς σεισμούς στην Τουρκία έπρεπε να διασφαλίζουν ότι τα κτίρια δε θα έπεφταν.

Αυτοψία που έκανε το BBC σε κτίρια που κατέρρευσαν μετά το χτύπημα του Εγκέλαδου, κατέδειξε ένα μεγάλο πρόβλημα στις κατασκευές στην Τουρκία. Τα διαμερίσματα κατασκευάστηκαν πέρυσι. Μάλιστα υπάρχουν βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που τα διαφημίζουν ως κτίρια που «ολοκληρώθηκαν σύμφωνα με τους τελευταίους αντισεισμικούς κανονισμούς».

Η «πρόσφατη κατασκευή» σημαίνει ότι θα έπρεπε να είχαν κατασκευαστεί σύμφωνα με τα τελευταία πρότυπα, που επικαιροποιήθηκαν το 2018, τα οποία απαιτούν από τις κατασκευές σε σεισμογενείς περιοχές να χρησιμοποιούν υψηλής ποιότητας σκυρόδεμα ενισχυμένο με χαλύβδινες ράβδους. Οι κολώνες και οι δοκοί πρέπει να κατανέμονται για να απορροφούν αποτελεσματικά τις επιπτώσεις των σεισμών.

Γιατί δεν τηρούνται οι κανονισμοί;

Στην Τουρκία, ωστόσο, η κυβέρνηση έχει παράσχει περιοδικές «κατασκευαστικές αμνηστίες» – ουσιαστικά νομικές εξαιρέσεις για την καταβολή τέλους, για κατασκευές που πραγματοποιούνται χωρίς τα απαιτούμενα πιστοποιητικά ασφαλείας. Αυτά έχουν ψηφιστεί από τη δεκαετία του 1960 (με τελευταία το 2018). Οι επικριτές προειδοποιούν εδώ και καιρό, ότι τέτοιες αμνηστίες κινδυνεύουν με καταστροφή σε περίπτωση μεγάλου σεισμού.

Έως και 75.000 κτίρια σε όλη την πληγείσα σεισμική ζώνη στη νότια Τουρκία έχουν λάβει «κατασκευαστικη αμνηστεια», σύμφωνα με τον Πελίν Πινάρ Γκιριτίογλου, επικεφαλής της Ένωσης Επιμελητηρίων Τουρκικών Μηχανικών και Αρχιτεκτόνων του Επιμελητηρίου Πολεοδόμων στην Κωνσταντινούπολη. Λίγες ημέρες πριν από την τελευταία καταστροφή, τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι αναμένεται νέα νομοσχέδια για την έγκριση του κοινοβουλίου, το οποίο θα χορηγήσει περαιτέρω αμνηστία για τις πρόσφατες κατασκευαστικές εργασίες.

Ο γεωλόγος Σελάρ Σένγκορ δήλωσε νωρίτερα φέτος ότι η έγκριση τέτοιων αμνηστιών κατασκευής σε μια χώρα που μαστίζεται από ρήγματα ισοδυναμεί με «έγκλημα». Μετά από έναν φονικό σεισμό που έπληξε τη δυτική επαρχία της Σμύρνης το 2020, μια έκθεση διαπίστωσε ότι 672.000 κτίρια στη Σμύρνη είχαν επωφεληθεί από την πιο πρόσφατη αμνηστία.

Η ίδια έκθεση ανέφερε ότι το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Αστικοποίησης είπε ότι το 2018 περισσότερο από το 50% των κτιρίων στην Τουρκία – που ισοδυναμούν με σχεδόν 13 εκατομμύρια κτίρια – κατασκευάστηκαν κατά παράβαση των κανονισμών. Ερωτηθείς για τα πρότυπα κατασκευής μετά τους πιο πρόσφατους σεισμούς, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Αστικοποίησης ανέφερε: «Κανένα κτίριο που κατασκευάστηκε από τη διοίκησή μας δεν έχει καταρρεύσει. Οι μελέτες εκτίμησης ζημιών συνεχίζονται με ταχείς ρυθμούς στο πεδίο».

Εφιαλτική πρόβλεψη αξιωματούχου του ΟΗΕ

Από την πλευρά του ο Μάρτιν Γκρίφιθς, αρμόδιος για τις ανθρωπιστικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ, χαρακτήρισε τον σεισμό αυτό το χειρότερο γεγονός που έχει συμβεί στην περιοχή εδώ και έναν αιώνα, ενώ προέβλεψε ότι ο αριθμός των νεκρών «τουλάχιστον θα διπλασιαστεί».

«Νομίζω ότι είναι δύσκολο να εκτιμήσουμε με ακρίβεια (τον απολογισμό των θυμάτων)», πάντως «είμαι σίγουρος ότι θα διπλασιαστεί, αν δεν αυξηθεί ακόμη περισσότερο», είπε ο Γκρίφιθς στο τηλεοπτικό δίκτυο Sky News. Ο σεισμός αυτός είναι η έβδομη πιο φονική καταστροφή που έχει καταγραφεί αυτό τον αιώνα, με τον απολογισμό των νεκρών να πλησιάζει αυτόν του σεισμού του 2003 στο Ιράν, όπου σκοτώθηκαν 31.000 άνθρωποι.

Μέχρι στιγμής οι επίσημοι απολογισμοί κάνουν λόγο για 24.617 νεκρούς στην Τουρκία και περισσότερους από 3.500 νεκρούς στη Συρία, όπου όμως τα στοιχεία δεν έχουν ενημερωθεί από την Παρασκευή. Ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγεσούς επισκέφθηκε το Χαλέπι στη Συρία και χαρακτήρισε την καταστροφή «σπαραξικάρδια».