Όσο με πληγώνεις τόσο με πορώνεις

Υπάρχει μία σκηνή στην ταινία «Μεσοκαλόκαιρο», του 2019, που καταδεικνύει με τον πιο σκληρό και άκαρδο τρόπο την αντιμετώπιση των σύγχρονων κοινωνιών απέναντι στο γήρας. Στο φολκ αυτό φιλμ τρόμου, σε σενάριο και σκηνοθεσία του Άρι Άστερ, με πρωταγωνιστές τη Φλόρενς Πιου και τον Τζακ Ρέινορ, η παραμυθένια γαλήνη της εικόνας κοντράρει εξαιρετικά δυνατά με τον ανηλεή ρεαλισμό των κοινωνικών κλισέ.

Παραδομένο στην επιθυμία της κλειστής ομάδας μιας σέκτας της Σουηδίας, κατά τη διάρκεια μιας παγανιστικής, ηλιόλουστης φιέστας κι ενώ οι νέοι και οι νέες του χωριού χορεύουν κυκλικά με κορδέλες στα μαλλιά, ντυμένοι στα λευκά, ένα ζευγάρι πρεσβύτερων φορώντας σκουρόχρωμους χιτώνες σκαρφαλώνει σιωπηλό σε έναν ψηλό βράχο και αυτοκτονεί, με θάρρος, μπροστά στα μάτια όλων, ακολουθώντας κατά πως φαίνεται, την τοπική παράδοση, αδειάζοντας τους τη γωνιά.

Αυτός ο ξεκάθαρος συμβολισμός, μέσα στην υπερβολή και το δράμα του, μαρτυρά μιαν αλήθεια: Τα γηρατειά τιμωρούνται δεόντως, ακολουθώντας τη μοίρα της διαφορετικότητας και της ελεύθερης βούλησης, της ασυνθηκολόγητης στάσης ζωής.

Κι ενώ η νεότητα κερδίζει έδαφος και έξτρα χρόνια, αφημένη στα θαυματουργά χέρια της πλαστικής χειρουργικής και της εξελιγμένης ιατρικής επιστήμης, μια νέα παραδοξότητα έρχεται να θέσει ευθέως ανάλογους όρους στο παιγνίδι: Να είσαι όσο νέος φαίνεσαι, ούτε παραπάνω, ούτε παρακάτω.

Αυτό επικαλούνται οι ακάματοι κήνσορες του «κανονικού», οι τιμητές της νορμάλ εξέλιξης των πραγμάτων. Δεν αρμόζει, σου λέει, σε κανένα ανθρώπινο ον η παρατεταμένη, ενίοτε παραμορφωμένη, νεότητα, μόνο τα στραπατσαρισμένα γηρατειά είναι αποδεκτά. Μια κατάσταση λίμπο, μεταξύ ηλικιακού ρατσισμού και απόγνωσης, μια σειρά από άγραφους κανόνες που δεν υπάρχει σωστό και λάθος. Ό,τι κι αν κάνει κάποιος την έχει πατήσει.

Παραμένει άπραγος και μαραμένος; Περιθωριοποιείται. Εξακολουθεί να βρίσκεται στις επάλξεις ακονίζοντας τα κότσια του και φωτίζοντας το ατσαλάκωτο κούτελό του; Χλευάζεται και λιθοβολείται, κυρίως στην ψηφιακή αρένα των σόσιαλ μίντια.

Η ευθύβολη λοιδορία στο «μωρουδίσιο πρόσωπο» της Μαντόνα το επιβεβαιώνει. «Δεν τη γλυτώνεις ξάδερφε» όπως έλεγε και ο Κώστας Μουρσελάς στα «Βαμμένα Κόκκινα Μαλλιά».

Είναι τόσο άδικη η μάχη με τον χρόνο που ο άνθρωπος πάντα θα ψάχνει για φταίχτες. Και πάντα θα βρίσκει.

«Κατά τη διάρκεια της ιστορίας, πολλές αισθητικές παρεμβάσεις προορίζονταν να είναι διακριτικές, αόρατες, ιδιωτικές, είτε ήταν η Κλεοπάτρα που γλίστρησε για να κάνει μπάνιο σε γάλα γαϊδούρας, είτε η βασίλισσα Ελισάβετ Α’ που χτυπούσε στο πρόσωπό της ένα τοξικό μείγμα από ξύδι και μόλυβδο, είτε μια νοικοκυρά της δεκαετίας του 1950 που άγγιζε διακριτικά τα γκρίζα μαλλιά της. Το κάνει ή δεν το κάνει; Μόνο ο κομμωτής της ξέρει σίγουρα» γράφει η Jennifer Weiner στους New York Times σε ένα άρθρο με τίτλο «Το νέο πρόσωπο της Μαντόνα είναι μια λαμπρή πρόκληση».

«Στον απόηχο των Grammy, ο κόσμος παραπονιέται ότι δεν μοιάζει πια με τη Μαντόνα, αλλά ποια από όλες τις Μαντόνες έρχεται στο μυαλό; Έχει υπάρξει ξανθιά και μελαχρινή, butch και high femme. Έχει φορέσει street ρούχα και κομμάτια υψηλής ραπτικής. Έχει υιοθετήσει και εγκαταλείψει την αγγλική προφορά. Μας έχει δείξει τις άβαφες ρίζες των μαλλιών της και τα εσώρουχά της, εκθέτοντας επίτηδες τα κρυφά μέρη. Κάθε νέα εκδοχή της Μαντόνα ήταν ταυτόχρονα μια εμφάνιση και ένα σχόλιο για την τρέχουσα αισθητική, μια δήλωση για την επιτήδευση της ομορφιάς και για το δικαίωμά της να θέτει η ίδια τους όρους με τους οποίους την έβλεπαν» συνεχίζει η Jennifer Weiner κάνοντας λιανά ότι η Μαντόνα ορίζει την εκάστοτε φάση (της).

«Για άλλη μια φορά βρέθηκα στη λάμψη του ηλικιακού ρατσισμού και μισογυνισμού που διαπερνά τον κόσμο στον οποίο ζούμε. Ένας κόσμος που αρνείται να γιορτάσει τη γυναίκα μετά τα 45 και αισθάνεται την ανάγκη να την τιμωρήσει αν συνεχίσει να είναι ισχυρογνώμων, εργατική και περιπετειώδης» απαντά ή ίδια η Μαντόνα μέσα από τον λογαριασμό της στο ίνσταγραμ και γίνεται πιο σαφής:

«Δεν έχω απολογηθεί ποτέ για καμία από τις δημιουργικές επιλογές που έχω κάνει ούτε για τον τρόπο που δείχνω ή ντύνομαι και δεν πρόκειται να ξεκινήσω τώρα. Έχω υποβαθμιστεί από τα μέσα ενημέρωσης από την αρχή της καριέρας μου, αλλά καταλαβαίνω ότι όλα αυτά είναι μια δοκιμασία και χαίρομαι που θα κάνω την πρωτοπορία ώστε όλες οι γυναίκες που βρίσκονται πίσω μου να περάσουν ευκολότερα τα επόμενα χρόνια.

Και όπως λέει και η Beyonce “Δεν μπορείς να τσακίσεις την ψυχή μου”.

Ανυπομονώ για πολλά ακόμη χρόνια ανατρεπτικής συμπεριφοράς -που σπρώχνει τα όρια, που αντιστέκεται στην πατριαρχία -και κυρίως που απολαμβάνει τη ζωή».

Την επομένη κιόλας μέρα, σε ένα νέο ποστ της γράφει μονοφραστικά: «Σας έχω ήδη συγχωρέσει» ρίχνοντας έναν από τους τρελούς, γνώριμους χορούς της, αφήνοντας την επιγραφή «αγνώριστη», δηλαδή μη γνώριμη, να αναβοσβήνει νοητά πάνω από το κεφάλι της.

Γιατί όπως έλεγε και ο Βέλγος σουρεαλιστής και αναρχικός του περασμένου αιώνα, Λουί Σκυτεναίρ, διατηρώντας μέχρι τέλους την σαρκαστική καχυποψία του απέναντι σε κάθε εξουσία και αυθεντία, «δεν είμαι αυτός εκεί πέρα που γερνάει μαζί μου».