6 ελληνίδες πολιτικοί που έγραψαν ιστορία

Ο δρόμος για την έμφυλη ισότητα παραμένει μακρύς και δύσκολος. Όμως βήματα έχουν γίνει – και μάλιστα σημαντικά – χάρη στις γυναίκες που με τους αγώνες τους άνοιξαν τον δρόμο. Στη χώρα μας, ο αγώνας για την ισότητα πολλές φορές δεν μπόρεσε να αποκτήσει την ταχύτητα και την ορμή που τον διέκρινε στην υπόλοιπη Ευρώπη, εξαιτίας της πολυκύμαντης ιστορίας της σύγχρονης Ελλάδας, που χαρακτηρίστηκε από αλλεπάλληλους πολέμους και δικτατορίες.

Όμως ακόμη και στις πιο σκληρές περιόδους, το γυναικείο κίνημα δεν σταματούσε να προσπαθεί. Οι Ελληνίδες συμμετείχαν στην Αντίσταση στη διάρκεια της Κατοχής – αλλά και στην επταετία της δικτατορίας του Παπαδόπουλου –, και διαρκώς διεκδικούσαν όλο και περισσότερα δικαιώματα, αλλά και την ένταξή τους στη δημόσια σφαίρα.

.

.

Και τα κατάφεραν. Αν και απέκτησαν το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι αργότερα σε σχέση με τις περισσότερες Ευρωπαίες, όταν κέρδισαν την ευκαιρία της συμμετοχής τους στα κοινά, αρκετές ήταν εκείνες που επεδίωξαν και κατάφεραν να αναδειχθούν σε κορυφαία αξιώματα. Ακολουθούν οι Ελληνίδες που έγραψαν πολιτική ιστορία στη χώρα.

Μαρίκα Μπότση – Τσαπαλίρα: Η πρώτη (ανεπίσημη) δήμαρχος

Η δημαρχία της δεν μακροημέρευσε, φτάνοντας στο τέλος της έπειτα από μόλις 101 ημέρες. Εξάλλου, ήταν εξ αρχής ανορθόδοξη.

Τον Σεπτέμβριο του 1944, ο ΕΛΑΣ απελευθερώνει την Ηλεία από τους Γερμανούς. Μετά την αποχώρησή τους, συγκροτείται διά βοής 15μελης εαμική Επιτροπή Λαϊκής Αυτοδιοίκησης, η οποία και επιλέγει ως δήμαρχο τη Μαρίκα Μπότση – Τσαπαλίρα, σημαντική προσωπικότητα της περιοχής με δράση στον Σοσιαλιστικό Όμιλο Γυναικών, σπουδές στη Φαρμακευτική Σχολή Αθηνών και μεγάλο ενδιαφέρον για τις επιστήμες (είχε παρακολουθήσει μαθήματα Αστρονομίας στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και ήταν ιδρυτικό μέλος του Συνδέσμου Ελληνίδων Επιστημόνων). Αξίζει να σημειωθεί ότι ήταν αδελφή του Αργύρη και του Νικολάου Μπότση, εκδοτών των εφημερίδων Ακρόπολις και Απογευματινή αντίστοιχα. Μετά την παραίτησή της από τη θέση της δημάρχου, ανέλαβε ξανά το φαρμακείο της. Πέθανε πλήρης ημερών το 2006, σε ηλικία 102 ετών.

Η πρώτη ελληνίδα δήμαρχος που εκλέχθηκε μέσα από την κάλπη, ήταν η Μαρία Δεσύλλα – Καποδίστρια, δισεγγονή του έλληνα κυβερνήτη. Στη δημαρχία της Κέρκυρας διαδέχθηκε τον σύζυγό της, Σταμάτη Δεσύλλα, μετά τον αιφνίδιο θάνατό του το 1956, κερδίζοντας τις επαναληπτικές εκλογές με 52,11%. Η πρώτη ελληνίδα δήμαρχος ολοκλήρωσε τη θητεία της το 1959 και, παρά τις αντιδράσεις της τοπικής κοινωνίας λόγω του φύλου της, έμεινε στην κερκυραϊκή ιστορία ως φιλάνθρωπος, έχοντας μεταξύ άλλων προσφέρει τη δημαρχιακή της αποζημίωση σε απόρους πολίτες της Κέρκυρας.

Ελένη Σκούρα: Η πρώτη ελληνίδα βουλεύτρια

Ένας αιφνίδιος θάνατος ευθύνεται και για την εκλογή της πρώτης ελληνίδας βουλεύτριας, στις 18 Ιανουαρίου 1953. ‘Ηταν εκείνος του Βασίλειου Μπακονίκα, βουλευτή Θεσσαλονίκης του κόμματος «Ελληνικός Συναγερμός». Ελλείψει επιλαχόντων βουλευτών, οι Θεσσαλονικείς οδηγήθηκαν ξανά στις κάλπεις και εξέλεξαν την Ελένη Σκούρα, μια (Βολιώτισσα στην καταγωγή) δικηγόρο. Στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου είχε αναπτύξει δράση ως πρόεδρος της Στέγης της Φαλαγγίτισσας και της Φανέλας του Σττρατιώτη, ενώ το καλοκαίρι του 1942 συνελήφθη από τους Γερμανούς και φυλακίστηκε μαζί με τον σύζυγό της και τον αδελφό της, Απόστολο Παπαχρήστου.

Τον Μάρτιο του 1987, μιλώντας στο περιοδικό «ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ» είχε δηλώσει για την εκλογή της«Ήμουν η μόνη γυναίκα…Δυστυχώς δεν έχω φωτογραφίες, που με υποδέχεται και με συγχαίρει ο Κανελλόπουλος κι όλοι οι βουλευτές όρθιοι με χειροκροτούσαν…

»Και πραγματικά, και οι βενιζελικοί και οι δίκοι μας, με είχαν όπα-όπα στη Βουλή. Με πολλή αγάπη…

»Όταν πρωτοκάθησα δίπλα στους βουλευτές, σεμνά, μ’ ένα ολόμαυρο ταγιεράκι, γράφτηκε στις εφημερίδες τότε: “Μια σοβαρή κυρία, χαριτωμένη, εμφανίστηκε στη Βουλή”»

Όσα της είπαν οι άνδρες συνάδερφοί της, αποτυπώνουν πλήρως την τότε επικρατούσα νοοτροπία.

«“Νομίσαμε”, μου είπαν αργότερα, “ότι θα έρθει καμιά αρσενική, με τίποτα αρβύλες!!! Θα σε στέλναμε στο διάολο τότε”… “Καπνίζεις;” Με ρωτάνε. Όχι, λέω, γιατί έχω φωνή και δεν θέλω να τη χάσω. “Πάμε να σου προσφέρουμε ένα ούζο;” Έναν καφέ τον πίνω είπα. Είχαν λοιπόν να κάνουν με άνθρωπο νοικοκύρη κι όχι, όπως τον φαντάζονταν, αντρογυναίκα!…».

Άννα Ψαρούδα – Μπενάκη: Η πρώτη γυναίκα στην προεδρία της Βουλής

Από τα βουλευτικά έδρανα στην προεδρία της Βουλής, ο δρόμος για τις γυναίκες υπήρξε μακρύτερος από ό,τι ενδεχομένως θα φανταζόταν η Ελένη Σκούρα. Η Άννα Ψαρούδα – Μπενάκη έγινε η πρώτη γυναίκα που ανέλαβε αυτή τη θέση, στη διάρκεια της κυβέρνησης του Κώστα Καραμανλή και συγκεκριμένα στις 19 Μαρτίου 2004. Ήδη είχε θητεύσει ως υπουργός δικαιοσύνης και πολιτισμού, επί κυβερνήσεων Κωνσταντίνου Μητσοτάκη και Τζαννή Τζαννετάκη αντιστοίχως, ενώ εκλεγόταν βολεύτρια από το 1981 έως και το 2009.

Λίνα Τσαλδάρη: Η υπουργός… Τσαλδάραινα

Η πρώτη γυναίκα υπουργός δεν βρέθηκε καθόλου τυχαία στη συγκεκριμένη θέση. Κόρη και χήρα πρώην πρωθυπουργών (του Σπυρίδωνα Λάμπρου και του Παναγή Τσαλδάρη αντιστοίχως), εξελέγη με την τότε νεοϊδρυθείσα ΕΡΕ του Κωνσταντίνου Καραμανλή το 1956 και το 1958, ενώ στη δεύτερη θητεία της της ανατέθηκε το υπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας.

Μεγαλωμένη σε μεγαλοαστική οικογένεια – ο πατέρας της, εκτός των άλλων, ήταν καθηγητής ιστορίας και πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών – ανήκε στις πιο μορφωμένες γυναίκες στην εποχής της και ήταν μια από τις ελάχιστες Ελληνίδες που μιλούσαν ξένες γλώσσες.

Ένθερμη υποστηρίκτρια του βασιλιά, όπως και ολόκληρη η οικογένειά της, η Λίνα Τσαλδάρη ήταν ένας συντηρητικός άνθρωπος (και πολιτικός). Μεταξύ άλλων, πριν εκλεγεί είχε διατελέσει πρόεδρος του ΠΙΚΠΑ, ενώ στη διάρκεια του εμφυλίου ήταν «Εντεταλμένη Κυρία» του εράνου «Πρόνοια Βορείων Επαρχιών της Ελλάδος», που πραγματοποιούνταν υπό την αιγίδα της βασίλισσας Φρειδερίκης. Με τα έσοδά του δημιουργήθηκαν οι αμφιλεγόμενες παιδουπόλεις, όπου στεγάστηκαν παιδιά οικογενειών που είχαν εκτοπιστεί κατά τη διάρκεια του εμφυλίου, απόρων οικογενειών και ορισμένα ορφανά.

Οι φιλοβασιλικές της πεποιθήσεις την είχαν καταστήσει persona non grata για την βενιζελική Πηνελόπη Δέλτα, η οποία την αποκαλούσε υποτιμητικά «Τσαλδάραινα» και την κατηγορούσε πως είχε οργανώσει την απόπειρα κατά της ζωής του Ελευθερίου Βενιζέλου στις 6 Ιουνίου του 1933 – ισχυρισμός που παρέμεινε, φυσικά, αναπόδεικτος.

Βασιλική Θάνου: Η πρώτη ελληνίδα πρωθυπουργός… για ένα μήνα

Σύντομη και ταραχώδης, η θητεία της Βασιλικής Θάνου μπορεί να μην μείνει στην ιστορία για κάποια τομή που πραγματοποιήθηκε στη διάρκειά της – άλλωστε, διήρκεσε κάτι λιγότερο από ένα μήνα – ήταν, όμως, ιστορικό γεγονός από μόνη της. Η τότε Πρόεδρος του Αρείου Πάγου, ανέλαβε καθήκοντα υπηρεσιακής πρωθυπουργού μετά την παραίτηση της πρώτης κυβέρνησης Τσίπρα, στις 27 Αυγούστου του 2015, για να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές στις 21 Σεπτεμβρίου της ίδιας χρονιάς, κι έτσι έγινε η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της Ελλάδας.

Πριν αναλάβει την πρωθυπουργία της χώρας – αλλά και έπειτα από την επανεκλογή του ΣΥΡΙΖΑ – διέγραψε μια μακρά πορεία στο δικαστικό σώμα, αναπτύσσοντας ταυτόχρονα και έντονη συνδικαλιστική δράση, ως μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της «Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων» (ΕΔΕ) από το 2000.

Κατερίνα Σακελλαροπούλου: Η πρώτη γυναίκα ΠτΔ

Κάπως έτσι, και με μια ακόμη δικαστικό, φτάνουμε στο σήμερα. Μόλις το 2020, η Ελλάδα αποκτά την πρώτη γυναίκα Πρόεδρο της Δημοκρατίας, στο πρόσωπο της Κατερίνας Σακελλαροπούλου, που έως τότε διατελούσε πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Στις 15 Ιανουαρίου 2020, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης την πρότεινε για τη θέση της Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας. Ήταν η μοναδική υποψήφια και δεν δυσκολεύτηκε να εκλεγεί, μιας και την υπερψήφισαν 261 βουλευτές. Ορκίστηκε ΠτΔ την Παρασκευή 13 Μαρτίου 2020, ενώ έκτοτε έχει παρασημοφορηθεί από την Ελλάδα, την Κύπρο, την Αίγυπτο, την Ιταλία, τη Σλοβενία, την Πορτογαλία, το Βέλγιο, τη Σλοβακία και την Ολλανδία.