Σεισμός Τουρκία: Δυσβάσταχτο το κόστος για το κράτος

Δύο σεισμοί τέτοιου βεληνεκούς στην Τουρκία ήταν αρκετοί για να γονατίσουν, μία ήδη ταλαιπωρημένη χώρα, σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο. Σε αυτό το σημείο, αξίζει να σημειωθεί, πως ο τραγικός απολογισμός των θυμάτων έχουν ξεπεράσει τις 36.000. Την ίδια ώρα στο εσωτερικό, οι επιζήσαντες είναι εξοργισμένοι με την κυβέρνηση για τις «κατασκευαστικές αμνηστίες» που δίνει στους εργολάβους, αλλά και γιατί δεν κατάφεραν να κινητοποιήσουν γρήγορα τον μηχανισμό τους.

Ως προς το οικονομικό επίπεδο, με βάση την Τουρκική Συνομοσπονδία Επιχειρήσεων (Turkonfed), το κόστος για την οικονομία υπολογίζεται, με τα υπάρχοντα στοιχεία, σε 84 δισεκατομμύρια δολάρια, ή περίπου το 10% του ΑΕΠ της τουρκικής οικονομίας.

Ο οικονομικός αντίκτυπος των σεισμών

Οι δύο σεισμοί και οι δεκάδες μετασεισμοί εκτιμάται να έχουν προκαλέσει ζημιές ύψους περίπου 70,8 δισ. δολαρίων σε κτίρια κατοικιών και επιπλέον απώλειες ύψους 10,4 δισ. δολαρίων σε εθνικό εισόδημα. Σύμφωνα με την Turkonfed, οι απώλειες στο εργατικό δυναμικό θα κοστίσουν στην οικονομία της Τουρκίας 2,9 δισ. δολάρια.

Για να γίνουν αυτοί οι υπολογισμοί, η Turkonfed αξιοποίησε τα δεδομένα των σεισμών του 1999 κοντά στην Κωνσταντινούπολη που σκότωσαν 18.000 ανθρώπους. Οι νεκροί από το τελευταίο χτύπημα του σεισμού έχουν ξεπεράσει κατά πολύ τις απώλειες του σεισμού του 1999, ενώ παράλληλα χιλιάδες εξακολουθούν να αγνοούνται. Η εκτίμηση της Turkonfed ανεβάζει επίσης πιο ψηλά τις οικονομικές απώλειες συγκριτικά με τις εκτιμήσεις άλλων οικονομολόγων που έχουν τονίσει ότι είναι πολύ νωρίς για να εκτιμηθεί ο πλήρης αντίκτυπος.

Ως προς τις υποδομές, η ζημιά στις υποδομές της Τουρκίας (δρόμοι, δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, νοσοκομεία και σχολεία) μπορεί να οδηγήσει το έλλειμμα του προϋπολογισμού της χώρας σε πάνω από το 5,4% του ΑΕΠ φέτος, έναντι της επίσημης πρόβλεψης για 3,5%, σημειώνει η Turkonfed. Από την άλλη, οι αρχικοί υπολογισμοί του Bloomberg Economics έδειξαν ότι το κόστος που σχετίζεται με τις  καταστροφές, συμπεριλαμβανομένων των προσπαθειών ανοικοδόμησης, μπορεί να αποτελεί περίπου το 5,5% του ΑΕΠ.

Τι λένε οι αναλυτές

Σύμφωνα με την Daily Sabah, ο Mahmoud Mohieldin, εκτελεστικός ειευθυντής του ΔΝΤ, ανέφερε ότι ο αντίκτυπος των μεγάλων σεισμών της περασμένης εβδομάδας αναμένεται να είναι μεγαλύτερος από αυτόν του σεισμού του 1999. Οι φονικοί σεισμοί της προηγούμενης Δευτέρας (06.02) προκάλεσαν ζημιές σε δρόμους, αγωγούς και άλλες υποδομές σε μία περιοχή, όπου ζουν περίπου 13,5 εκατομμύρια άνθρωποι.

Οι σεισμοί θα προσθέσουν δαπάνες δισεκατομμυρίων δολαρίων στον προϋπολογισμό της Άγκυρας και αναμένεται να μειώσουν την οικονομική ανάπτυξη κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες φέτος, δήλωσαν αξιωματούχοι και οικονομολόγοι. Η Τουρκία αντιμετωπίζει τον αυξανόμενο πληθωρισμό και την υποτίμηση της τουρκικής λίρας.

Ως αποτέλεσμα, η κυβέρνηση ενέκρινε ένα νέο οικονομικό μοντέλο με στόχο τη μετατόπιση από τα χρόνια ελλείμματα σε ένα πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών. Στοχεύει επίσης στη μείωση του πληθωρισμού, ο οποίος μειώθηκε στο 58% τον Ιανουάριο, μέσω ισχυρότερων εξαγωγών, παραγωγής, επενδύσεων και χαμηλών επιτοκίων. Ο πληθωρισμός είχε φτάσει στο 85,5% τον Οκτώβριο, υψηλό 24 ετών.

Πλήγμα στην οικονομική ανάπτυξη

Η Τουρκία έχει πολύ χαμηλότερα επίπεδα χρέους από τις περισσότερες χώρες. Ωστόσο, οι ζημιές από τον σεισμό αναμένεται να πλήξουν την παραγωγή στην πληγείσα περιοχή, η οποία εκτιμάται ότι αντιπροσωπεύει το 9,3% του ΑΕΠ της χώρας, προκαλώντας  πλήγμα στην οικονομική ανάπτυξη.

Η νοτιοανατολική περιοχή που επλήγη από τον σεισμό αντιπροσωπεύει το 8,5% των εξαγωγών της Τουρκίας και το 6,7% των εισαγωγών. Ωστόσο, οι οικονομολόγοι λένε ότι οι σεισμοί είναι απίθανο να επηρεάσουν το εμπορικό ισοζύγιο της Τουρκίας, καθώς οι εξαγωγές και οι εισαγωγές αναμένεται να μειωθούν.

Τρεις οικονομολόγοι υπολόγισαν ότι η αύξηση του ΑΕΠ θα μπορούσε να μειωθεί κατά 0,6 έως 2 ποσοστιαίες μονάδες σε ένα σενάριο όπου η παραγωγή στην περιοχή πέφτει κατά 50%, το οποίο είπαν ότι θα χρειαστούν έξι έως 12 μήνες για να ανακάμψει.

Ανώτερος αξιωματούχος, είπε στο Reuters, την περασμένη εβδομάδα, ότι η ανάπτυξη θα μπορούσε να είναι 1 ή 2 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από τον στόχο του 5%, λέγοντας ότι ορισμένοι από τους επενδυτικούς πόρους που προβλέπονται στον προϋπολογισμό θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για αυτούς τους τομείς.

Τι υποσχέθηκε ο Ερντογάν στους σεισμόπληκτους

Βλέποντας την οργή των πολιτών κατά του ιδίου και της Κυβέρνησης του, ο Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε ότι το κράτος θα παράσχει ενοίκιο στους σεισμόπληκτους για ένα χρόνο, σε περίπτωση που δεν επιθυμούν να μείνουν σε σκηνές. Παράλληλα, η Κυβέρνηση θα ανοικοδομήσει τα κτίρια που κατέρρευσαν μέσα σε ένα χρόνο.

«Θα προσφέρουμε 10.000 τουρκικές λίρες (494 ευρώ) στους πολίτες μας. Επιπλέον, για τους πολίτες που δεν μένουν σε σκηνές και που δεν θέλουν να μείνουν σε σκηνές, θα διασφαλίσουμε ότι θα μπορούν να μετακομίσουν σε κατοικίες και θα καλύψουμε το ενοίκιο τους», είπε.  Ανέφερε επίσης ότι εάν οι σεισμόπληκτοι προτιμούν να μείνουν σε ξενοδοχεία, «μπορούμε να τους προσφέρουμε και αυτό το κατάλυμα».

Βέβαια, το ερώτημα παραμένει. Πώς μπορεί ο Ερντογάν να υλοποιήσει όσα λέει, όταν η οικονομία του βρίσκεται σε αυτήν την κατάσταση.

Το κυνήγι των εργολάβων που ευθύνονται για τις κακοτεχνίες

Μετά από μία εβδομάδα προσπαθειών διάσωσης των εγκλωβισμένων και κάτω από την γενική κατακραυγή από τους πολίτες που επλήγησαν από τον φονικό σεισμό στην Τουρκία, η κυβέρνηση ξεκίνησε το κυνήγι των εργολάβων που ευθύνονται για τις κακοτεχνίες που έγιναν στα κτίρια, δίνοντας εντολή για την σύλληψη 113 από τους 131 υπόπτους.

Σύμφωνα με το BBC, o Φουάτ Οκτάι, υποσχέθηκε να διερευνηθεί διεξοδικά όποιος ευθύνεται εμμέσως για τον φονικό σεισμό. Μάλιστα, ανέφερε πως μέχρι στιγμής έχουν αναγνωριστεί 131 ύποπτοι ως υπεύθυνοι για την κατάρρευση ορισμένων από τα χιλιάδες κτίρια που ισοπεδώθηκαν στις 10 επαρχίες που επλήγησαν από τους σεισμούς της προηγούμενης Δευτέρας, και ότι «έχουν εκδοθεί εντάλματα κράτησης για 113 από αυτούς».

Οι συλλήψεις στο πλαίσιο της έρευνας για τα κτίρια

Για την ιστορία, πάντως, όπως επισημαίνει το Reuters, στα 10 χρόνια έως το 2022, η Τουρκία υποχώρησε 47 θέσεις στον Δείκτη Αντίληψης της Διαφθοράς της Διεθνούς Διαφάνειας. Οι εισαγγελείς στα Άδανα διέταξαν τη σύλληψη 62 ατόμων στο πλαίσιο έρευνας για κτίρια που κατέρρευσαν, ενώ οι εισαγγελείς ζήτησαν τη σύλληψη 33 ατόμων στο Ντιγιαρμπακίρ για τον ίδιο λόγο, μετέδωσε το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu.

Ανέφερε ότι οκτώ άτομα συνελήφθησαν στη Σανλιούρφα και τέσσερις στην Οσμάνιγιε σε σχέση με κατεστραμμένα κτίρια που πιστεύεται ότι είχαν κατασκευαστικά ελαττώματα, όπως αφαίρεση κολώνων. Η αστυνομία συνέλαβε τον κατασκευαστή ενός συγκροτήματος κατοικιών που κατέρρευσε στην Αντάκεια στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης καθώς ετοιμαζόταν να επιβιβαστεί σε αεροπλάνο για το Μαυροβούνιο το βράδυ της Παρασκευής και συνελήφθη επίσημα το Σάββατο, σύμφωνα, πάντα, με το Anadolu.

Το πολυτελές συγκρότημα κατοικιών 12 ορόφων ολοκληρώθηκε πριν από μια δεκαετία και στέγαζε 249 διαμερίσματα. Δεν υπάρχουν πληροφορίες για θύματα σε αυτό το κτίριο. Ο συλληφθείς δήλωσε άγνοια για τους λόγους κατάρρευσης του συγκροτήματος και υποστήριξε ότι το ταξίδι που ετοιμαζόταν να κάνει στο Μαυροβούνιο ήταν άσχετο από αυτό.