Τουρκικές εκλογές: Μέχρι πότε μπορεί να τις αναβάλλει ο Ερντογάν – Τι προβλέπει το Σύνταγμα και το ιστορικό προηγούμενο

Ο σεισμός στην Τουρκία αφήνει πίσω του περισσότερους από 31.000 νεκρούς, χιλιάδες αγνοούμενους και χιλιάδες τραυματίες να δίνουν μάχη για να κρατηθούν στη ζωή. Ξεσκεπάζει λάθη και ρουσφέτια της κυβέρνησης Ερντογάν, αποκαλύπτει την έκταση της διαφθοράς που σε ό,τι αφορά τον κατασκευαστικό κλάδο ήταν εγκληματική, γονατίζει την ήδη ρημαγμένη οικονομία, προβάλει την αδήριτη ανάγκη για άμεσες λύσεις ώστε να εξασφαλιστεί η επιβίωση των ανθρώπων που η ζωή τους μαζί με τους δικούς τους θάφτηκε στα συντρίμμια.

Ο φονικός σεισμός βρήκε την Τουρκία σε προεκλογική περίοδο και ίσως η πρώτη σκέψη του Ερντογάν -που προσπαθώντας να σταματήσει τη φθορά του είχε ανακοινώσει την επίσπευση των εκλογών στις 14 Μαΐου- να ήταν ότι μπορεί να «εκμεταλλευτεί» τις συνθήκες για να εξασφαλίσει την επανεκλογή του ευκολότερα τάζοντας ταχεία ανοικοδόμηση και στήριξη στους πληγέντες.

Ιδέα όμως που μάλλον εγκαταλείπεται μπροστά και στις οργισμένες αντιδράσεις των ανθρώπων για ανυπαρξία του κράτους και εγκατάλειψή τους. Ήδη ο Ερντογάν και οι συνεργάτες του φαίνεται πως αναζητούν τρόπο να αναβάλουν τις εκλογές και καταρτίζουν στρατηγικές για την επικοινωνιακή διαχείριση της απόφασης αυτής.

Διαμορφώνοντας κλίμα για αναβολή εκλογών, αλλά και αποποίηση ευθυνών σε ό,τι αφορά το μέγεθος της καταστροφής, ο Ερντογάν μιλά ήδη για «τη μεγαλύτερη καταστροφή στον κόσμο» και πλέον φέρεται να αναζητά κάθε πιθανό τρόπο αναβολής τους για τουλάχιστον έξι μήνες, χωρίς να αποκλείεται και η αναβολή τους για διπλάσιο διάστημα.

Σημειώνεται ότι στις 10 επαρχίες που επλήγησαν από τον σεισμό και οι οποίες έχουν τεθεί σε τρίμηνη κατάσταση εκτάκτου ανάγκης ζουν περίπου 13 εκατομμύρια άνθρωποι με εκατοντάδες χιλιάδες να αναζητούν πλέον στέγη καθώς τα σπίτια τους λόγω σεισμού ή ισοπεδώθηκαν ή κρίνονται πλέον ακατάλληλα για κατοίκηση.

Πώς μπορούν να αναβληθούν εκλογές

Στο Σύνταγμα της Τουρκίας οι εκλογές μπορούν να αναβληθούν μόνο για έναν λόγο εξαιτίας πολέμου και εφόσον κάτι τέτοιο επικυρωθεί και από το Κοινοβούλιο.

Ειδικότερα σύμφωνα με το άρθρο 5 του Προεδρικού Διατάγματος νο. 6.271 και σύμφωνα με το άρθρο 78 του Συντάγματος και στην παράγραφο με τίτλο «Αναβολή των εκλογών» αναφέρεται πως «εφόσον η Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας αποφασίσει ότι δεν μπορούν να διεξαχθούν εκλογές λόγω πολέμου, τότε οι προεδρικές εκλογές αναβάλλονται για έναν χρόνο».

Εν ολίγοις αυτό σημαίνει πως οι εκλογές δεν μπορούν να αναβληθούν λόγο της κατάστασης έκτακτης ανάγκης.

Τι σκέφτεται να κάνει ο Ερντογάν

Σύμφωνα με τον αρθρογράφο του «Habertürk», Φατίχ Αλταϊλί, ο οποίος επικαλείται πηγές του κυβερνώντος κόμματος AKP (Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης), το ενδεχόμενο αναβολής των εκλογών έχει μπει στην ατζέντα της συζήτησης λόγω και του αρνητικού αντίκτυπου που έχει προκαλέσει ο καταστροφικός σεισμός για την κυβέρνηση.

Όπως αναφέρει στη στήλη του ο αρθρογράφος οι εκλογές θα μπορούσαν να αναβληθούν με ένα Προεδρικό Διάταγμα, το οποίο το Συνταγματικό Δικαστήριο δεν θα ελέγξει όσο η κατάσταση έκτακτης ανάγκης συνεχίζεται, σημειώνοντας πως η τελική απόφαση θα ανήκει στο Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο (YSK).

Το άλλο σενάριο που αναφέρει ο Φατίχ Αλταϊλί, είναι να οριστεί κανονικά η ημερομηνία των εκλογών και στη συνέχεια το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο να δηλώσει ότι δεν είναι δυνατή η διεξαγωγή τους σε τέσσερις επαρχίες και στις άλλες έξι μπορεί να διεξαχθεί εν μέρει, ζητώντας έτσι την αναβολή τους.

Τι κάνει το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο

Οι αρμοδιότητες του Ανώτατου Εκλογικού Συμβουλίου, σύμφωνα με το τουρκικό Euronews αφορούν όλες τις διατάξεις που βεβαιώνουν ότι η διαχείριση και διεξαγωγή των εκλογών θα πραγματοποιηθεί με έναν δίκαιο και διαφανή τρόπο.

Είναι ένα Συνταγματικό Συμβούλιο που εξετάζει όλα τα παράπονα και τις αντιρρήσεις περί νοθείας στις εκλογές και παίρνει την τελική απόφαση, ανακοινώνοντας τα αποτελέσματα στο κοινό γρήγορα και με ασφάλεια.

Έτσι υπάρχει το ερώτημα εάν το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο μπορεί να αποφασίσει για την αναβολή των εκλογών.

Σύμφωνα με το τουρκικό Deutsche Welle, τα μέλη του Ανώτατου Εκλογικού Συμβουλίου προς το παρόν κρατούν σιγή ιχθύος για το ζήτημα, ωστόσο ο νόμος δεν τους επιτρέπει να αναβάλλουν τις εκλογές.

Σε μια τέτοια περίπτωση το Συμβούλιο θα ενημερώσει το Κοινοβούλιο ότι δεν μπορούν να διεξαχθούν οι εκλογές και αυτό θα λάβει τις τελικές αποφάσεις.

Πότε είχαν αναβληθεί οι εκλογές

Επίσης όπως αναφέρει το τουρκικό Deutsche Welle το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο είχε αναβάλλει τις εκλογές μετά τον σεισμό στο Βάρτο το 1966 με την απόφαση «1966/194».

«Οι εκλογές για τους κοινοτάρχες και τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου οι οποίες ήταν να διεξαχθούν στις 18/9/1966, δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν λόγο της καταστροφής από τον σεισμό  και θα πραγματοποιηθούν το 1967 μαζί με τις τοπικές εκλογές», ανέφερε η απόφαση.

Η πιο πιθανή ημερομηνία

Σε επικοινωνία του τουρκικού Deutsche Welle με ανώτερες κυβερνητικές πηγές από το AKP, «αυτή τη στιγμή είναι δύσκολο να διεξαχθούν οι εκλογές στις 14 Μαΐου».

«Είναι πολύ νωρίς να μιλήσουμε για τις εκλογές όσο συνεχίζονται οι έρευνες αναζήτησης και διάσωσης, αλλά η ιδέα να διεξαχθούν στις 14 Μαΐου ήταν υπό συζήτηση. Είναι δύσκολο να πούμε πότε θα συμβούν, αλλά είναι σίγουρο πως μοιάζει δύσκολο να διεξαχθούν νωρίτερα».

Οι ιθύνοντες του βασικού κόμματος της αντιπολίτευσης Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), θεωρούν πως ο Τούρκος πρόεδρος θα προσπαθήσει να αναβάλει τις εκλογές για τουλάχιστον έναν χρόνο.

Από την άλλη η ηγέτης του «Καλού Κόμματος» (IYI Party), Μερέλ Ακσενέρ εκτίμησε πως οι εκλογές θα γίνουν στις 18 Ιουνίου, ωστόσο κάποιοι θεωρούν ότι μπορεί ο Ερντογάν να βρει τον τρόπο ώστε οι εκλογές να διεξαχθούν ακόμα και το 2024.

Πάντως για την ώρα ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κρατάει κλειστά τα χαρτιά του για το τι θα γίνει θα συμβεί και τα πάντα είναι ρευστά και υπό συζήτηση.