«Ο σύζυγος της Φρίντα Κάλο μπορεί να τη βοήθησε να πεθάνει»

Η αγάπη του κόσμου για τη ζωντανή τέχνη της Φρίντα Κάλο συνδυάζεται με τη γοητεία που ασκεί η πολύχρωμη, ιδιωτική της ζωή. Πέρα από το ταλέντο της, πέρα και πάνω από την εξαιρετική, οδυνηρή προσωπική της ιστορία, ένα νέο πιθανό χτύπημα έρχεται να προστεθεί στην τραγική αλλά τόσο πλουμιστή και –τελικά- γοητευτική ιστορία της.

Ένα νέο ντοκιμαντέρ για τη Μεξικανή καλλιτέχνιδα πρόκειται να αποκαλύψει μια κρυφή καχυποψία που ψιθυρίζεται στην οικογένεια του συζύγου και μεγάλου της έρωτα, του διάσημου τοιχογράφου Ντιέγκο Ριβέρα.

Το τέλος των εικασιών

Στις αρχές του επόμενου μήνα, μια τριμερής σειρά του BBC2, με τίτλο «Becoming Frida Kahlo», θα περιλαμβάνει μια συνέντευξη με τον εγγονό του Ριβέρ, τον Χουάν Ραφαέλ Κορονέλ Ριβέρα, στην οποία δηλώνει την πεποίθησή του ότι ο παππούς του «πιθανώς» έβαλε τέλος στη ζωή της Κάλο σε μια ένδειξη έσχατης πράξης αγάπης. Πρόκειται για μαρτυρία που έχει σκοπό να σταματήσει τις εικασίες για τις «μυστηριώδεις» τελευταίες ώρες της καλλιτέχνιδας, αλλά θα ανάψει νέες φλόγες ανάμεσα στα εκατομμύρια των θαυμαστών της.

Ο Κορονέλ Ριβέρα, ένας Μεξικανός δημοσιογράφος και φωτογράφος τέχνης που κατάγεται από την οικογένεια του Ριβέρα και της πρώτης του συζύγου, θα υποστηρίξει ότι ο Ριβέρα «τη βοήθησε» και ότι δεν «αισθάνεται ότι έγινε κάτι λάθος».

Στο τελευταίο μέρος του ντοκιμαντέρ του BBC2, υποστηρίζει: «Αν ο σύντροφος της ζωής σου λέει: «Είμαι κουρασμένος, θέλω πραγματικά να φύγω τώρα, βοήθησέ με» – λοιπόν, ίσως να προσπαθήσεις».

Photo: Public Domain

Μια ζωή με υψηλά συναισθήματα και αβάσταχτους πόνους

Η Κάλο, που γεννήθηκε το 1907, ταλαιπωρήθηκε από προβλήματα υγείας καθ’ όλη τη διάρκεια της σύντομης ζωής της. Επιζήσασα από πολιομυελίτιδα, τραυματίστηκε επίσης σοβαρά σε τροχαίο ατύχημα και αντιμετώπιζε όλο και μεγαλύτερη δυσκολία να κινηθεί. Υπέφερε επίσης από αποβολές, τις οποίες απεικόνισε περιβόητα σε μια σειρά από πρωτοποριακούς και δυνατούς πίνακες.

Εξίσου σκληρή, ωστόσο, ήταν και η ταραγμένη συναισθηματική της τύχη. Η παθιασμένη σχέση της με τον Ριβέρα, τον οποίο είχε γνωρίσει πριν τα φώτα της αμφιλεγόμενης διασημότητας πέσουν πάνω του ως κομμουνιστή αγωνιστή για την κοινωνική αλλαγή στις Ηνωμένες Πολιτείες, ήταν από την πρώτη στιγμή ασταθής.

Οι πολλές σχέσεις του, μεταξύ άλλων με την ίδια της την αδελφή, την Κριστίνα, και με τη σταρ του Χόλιγουντ, την Πολέτ Γκόνταρ, έθεταν συνεχώς σε κίνδυνο τον γάμο τους.

«Συμφωνώ 100% με τον Χουάν» δήλωσε ο ειδικός σε θέματα για τη ζωή της Φρίντα Κάλο, Λουίζ Μαρτίν Λοζάνο, μιλώντας από το Μεξικό. «Η οικογένεια της Φρίντα είχε πάντα αυτή την ιδέα ότι θα μπορούσε να παραμείνει ζωντανή για μερικά χρόνια. Είναι λυπηρό να το λέμε, αλλά η αυτοκτονία ήταν πάντα επίσης μια πιθανότητα. Η Κάλο το έγραψε στο ημερολόγιό της, αλλά η αγάπη της για τον Ντιέγκο την απέτρεψε. Δεν ήθελε να τον αφήσει. Αλλά το θέμα πρέπει να προέκυψε μεταξύ τους».

Δείτε το βίντεο

Η πλούσια ερωτική της ζωή, τόσο με γυναίκες όσο και με άντρες

Το ντοκιμαντέρ, σε παραγωγή της Νάνσυ Μπορνά, εξετάζει τις βασικές δημιουργικές στιγμές της καριέρας της Κάλο υπό το πρίσμα νέων στοιχείων σχετικά με την ψυχική και σωματική της υγεία. Σε μια σειρά συνεντεύξεων που γυρίστηκαν στο Μεξικό, όπου το περίφημο Μπλε Σπίτι της αποτελεί σήμερα κορυφαίο τουριστικό αξιοθέατο, το ντοκιμαντέρ απεικονίζει μια πλήρη εικόνα του έργου της και της ερωτικής της ζωής, η οποία περιελάμβανε σχέσεις με τον Λεόν Τρότσκι, τον εξόριστο Ρώσο κομμουνιστή ηγέτη, και με τη Ζακλίν Λαμπά, τη νεαρή σύζυγο του επιδραστικού Γάλλου υπερρεαλιστή καλλιτέχνη Αντρέ Μπρέτον.

Παρ’ όλα αυτά, ο Ριβέρα ήταν εκείνος που πρώτος εντόπισε τα καλλιτεχνικά χαρίσματα της Κάλο και κράτησε με ασφάλεια τα αισθήματά της μέχρι το θάνατό της το 1954, στα 47 της χρόνια.

«Ο Ριβέρα ήταν προσεκτικός. Ποτέ δεν της είπε πώς να ζωγραφίζει, είχε πολύ μεγάλο σεβασμό» δήλωσε ο Λοζάνο, ο οποίος εμφανίζεται στη σειρά. «Ήταν ο πρώτος θαυμαστής της και της έλεγε να είναι ο εαυτός της. Συνειδητοποίησε ότι είχε δυνατότητες και την ενθάρρυνε να συνεχίσει. Ταυτόχρονα ήταν μεγάλος τροφοδότης της και δεν μπορείς να αρνηθείς ότι δεν θα είχε ανθίσει τόσο δημιουργικά χωρίς αυτόν. Ο Ριβέρα παρείχε σταθερότητα, αλλά οι πίνακές της είναι δικοί της».

Photo: Public Domain

Δεμένοι συναισθηματικά αλλά σε χωριστά σπίτια

Η τελική φάση της ζωής της Κάλο, αφού είχε αποθεωθεί στο εξωτερικό με εκθέσεις στη Νέα Υόρκη και το Παρίσι, ξεκίνησε μετά από ένα ταξίδι στο Σαν Φρανσίσκο, όπου ο Ριβέρα είχε μετακομίσει με την Γκοντάρ μετά το διαζύγιό τους. Στεναχωρημένη και φουλ απογοητευμένη στο Μεξικό, η Κάλο τον ακολούθησε και το ζευγάρι, επανενωμένο πλέον, αποφάσισε να ξαναπαντρευτεί το 1940 με την προϋπόθεση ότι, ενώ κανένας από τους δύο δεν θα δεσμευόταν, θα μπορούσαν να είναι και χώρια.

Επιστρέφοντας στην Πόλη του Μεξικού ζούσαν δεμένοι συναισθηματικά, αλλά χωριστά, σε γειτονικά σπίτια. Οι πιο σκοτεινοί μήνες ήρθαν με τον ακρωτηριασμό του ποδιού της Κάλο και την αυξανόμενη εξάρτησή της από τα ναρκωτικά και το αλκοόλ για να αντιμετωπίσει τη δυσφορία της και τις αμφιβολίες της για την καλλιτεχνική της αξία.

Εκείνη την εποχή έγραψε στον Ριβέρα: «Θέλουν να πληγώσουν την υπερηφάνεια μου κόβοντας ένα πόδι. Όταν μου είπαν ότι θα ήταν απαραίτητο να ακρωτηριαστεί, η είδηση δεν με επηρέασε όπως όλοι περίμεναν. Όχι, ήμουν ήδη μια ακρωτηριασμένη γυναίκα όταν σε έχασα, ξανά, για πολλοστή φορά ίσως, και παρόλα αυτά επέζησα… Δεν φοβάμαι τον πόνο και το ξέρεις.

»Είναι σχεδόν εγγενής στην ύπαρξή μου, αν και ομολογώ ότι υπέφερα, και μάλιστα πολύ, όταν με απατούσες, κάθε φορά που το έκανες, όχι μόνο με την αδελφή μου αλλά και με τόσες άλλες γυναίκες».

Δείτε το βίντεο

Μια πραγματική πρωτοπόρος

Ο Λοζάνο εξηγεί ότι ο Ριβέρα την απέφευγε κατά τη διάρκεια της ημέρας, επειδή του ήταν δύσκολο να βλέπει τον πόνο της: «Δεν θα μάθουμε ποτέ αν έβαλε τέλος στη ζωή της, αλλά αν του το ζητούσε, δεν τον βλέπω να λέει «όχι»».

«Η οικογένεια της Κάλο έχει επίσης μιλήσει για την πιθανότητα να τη βοήθησε να πεθάνει. Η ανιψιά της είπε λίγα πράγματα για αυτό, αν και μπορεί να είναι ταμπού στην οικογένεια του Ριβέρα».

Η Κάλο κηδεύτηκε κρατικά στο Παλάτι Καλών Τεχνών της Πόλης του Μεξικού. Μια από τις διάσημες αυτοπροσωπογραφίες της, με μια μικρή εικόνα του Ριβέρα εμφυτευμένη στο μέτωπό της, πωλήθηκε πρόσφατα σε δημοπρασία έναντι 35 εκατομμυρίων δολαρίων.

«Η Κάλο δεν πρέπει να θυματοποιηθεί, αν και υπάρχει προφανώς πολύς πόνος στην εικονογραφία. Μπορείτε να θαυμάσετε την ποιότητα και τη δεξιοτεχνία και το έργο της ταυτόχρονα. Δεν νομίζω ότι πρέπει να τη βλέπουμε ως μάρτυρα» καταλήγει ο Λοζάνο. «Η ζωγραφική της δεν έχει να κάνει μόνο με τον πόνο. Έχει να κάνει με μια γυναίκα που γίνεται καλλιτέχνις. Ήταν μια πραγματική πρωτοπόρος».

*Με στοιχεία από theguardian.com