Η Ιρένα Σεντλέροβα ή Ιρένα Σέντλερ με τον κωδικό Γιολάντα γεννήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου το 1910, στη Βαρσοβία. Σε ηλικία επτά χρόνων έχασε τον πατέρα της ο οποίος ήταν γιατρός και βοηθούσε του εβραίους συντοπίτες τους, που ήταν φτωχοί και ανήμποροι.

Η Ιρένα ξεκίνησε να σπουδάζει πολωνική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας, αλλά ύστερα από 3 χρόνια φοίτησης εκδιώχθηκε, επειδή τόλμησε να διαμαρτυρηθεί για τις διακρίσεις που υφίσταντο οι εβραίοι συμφοιτητές της, οι οποίοι ήταν υποχρεωμένοι να κάθονται σε συγκεκριμένες θέσεις στα αμφιθέατρα και στις αίθουσες. Κατά τη διάρκεια των σπουδών της εντάχθηκε στο Σοσιαλιστικό Κόμμα της Πολωνίας.

Όταν η Ιρένα ανακάλυπτε τρόπους για να σώσει τα παιδιά των Εβραιών

Το 1939, όταν οι Ναζί κατέλαβαν την Πολωνία η Ιρένα εργάζονταν ως κοινωνική λειτουργός στην Κοινωνική Πρόνοια της Βαρσοβίας και οργάνωνε συσσίτια σε όλες τις γειτονιές της πόλης και προσέφερε και άλλες υπηρεσίες σε ορφανά και ηλικιωμένους.

Παράλληλα, με τη γερμανική εισβολή ξεκινούν οι διωγμοί των Εβραίων και χάρη εκείνης πολύ γρήγορα και οργανωμένα στήνονται καντίνες στο δρόμο σε μια έκταση 16 οικοδομικών τετραγώνων. Πρόκειται για το γκέτο της Βαρσοβίας όπου συγκεντρώνονται 400.000 άνθρωποι.
Η κατάσταση γίνεται κάθε μέρα ολοένα και χειρότερη και η Ιρένα αποφασίζει να γίνει μέλος της Zegota του Συμβουλίου Βοήθειας προς τους Εβραίους, που οργάνωσε η Υπόγεια Πολωνική Αντίσταση, η οποία δούλευε στο υπόγειο δίκτυο υπονόμων κάτω από την πόλη.

Εκεί αποκτά τον κωδικό Γιολάντα και αρχίζει το μεγάλο έργο διάσωσης των Εβραιόπουλων. Μπαινοβγαίνει στο γκέτο με την ιδιότητα της κοινωνικής λειτουργού και προμηθεύει τρόφιμα. Δεν μένει μόνο όμως σε αυτό, αφού βλέπει να πεθαίνει καθημερινά κόσμος αποφασίζει να τους φυγαδεύσει. Τα παιδιά πριν τη φυγή μαθαίνουν να κάνουν το σταυρό τους και έτσι δεν θα κινήσουν υποψίες. Η Ιρένα βρίσκει διάφορους τρόπους να τα φυγαδέψει, καθώς έπρεπε να την εμπιστευτούν οι γονείς τους που αναγκάζονταν να τα αποχωρίζονται.

Τα κρύβει σε ασθενοφόρα, σε σακιά πατάτες, κουτιά, φέρετρα ως νεκρά για να μην κινήσει υποψίες. Άλλα δραπετεύουν σε υπονόμους. Πλαστογραφεί υπογραφές, εκδίδει ψεύτικες ταυτότητες και στέλνει τα παιδιά σε πολωνικές οικογένειες. Και έτσι σώζονται 2500 παιδιά.

Η σύλληψη της, τα βασανιστήρια και η εκτέλεση που γλίτωσε

Το 1943, οι Γερμανοί συλλαμβάνουν έναν συνεργάτη της που μετά από βασανιστήρια και εκείνος αναγκάζεται να αποκαλύψει το όνομα της. Την συλλαμβάνουν και τη βασανίζουν άγρια. Εκείνη δε λυγίζει και δεν αποκαλύπτει κανένα όνομα, ούτε τις οικογένειες που φιλοξενούσαν τα παιδιά. Της σπάνε τα πόδια για να μαρτυρήσει και εκείνη αντιστέκεται.

«Προτιμούσα να πεθάνω παρά να αποκαλύψω». Λίγο πριν την εκτέλεση της καταφέρνει να δραπετεύσει. Από τότε μέχρι το τέλος του πολέμου αναγκάζεται να κρύβεται γιατί έχει δηλωθεί ως εκτελεσμένη. Δεν μπόρεσε να πάει ούτε στην κηδεία της μητέρας της.

H καταδιώξη μέχρι το τέλος της ζωής της

Μετά την απελευθέρωση της Πολωνίας νέες περιπέτειες ανέμεναν τη θαρραλέα γυναίκα. Οι κομμουνιστικές αρχές της Πολωνίας τη συνέλαβαν και την ανέκριναν, επειδή στην κατοχή είχε συνεργαστεί με την εξόριστη πολωνική κυβέρνηση. Ως αποτέλεσμα ήταν να μην αναγνωριστεί η αντιστασιακή της δράση και να μη της επιτραπεί να μεταβεί στο Ισραήλ για να τιμηθεί ως «Δικαία των Εθνών».

Τη δεκαετία του ‘80, όταν το κομμουνιστικό καθεστώς της Πολωνίας έπνεε τα λοίσθια, η Ιρένα Σεντλέροβα εντάχθηκε στο ανεξάρτητο συνδικάτο «Αλληλεγγύη» που είχε ιδρύσει ο ηλεκτρολόγος Λεχ Βαλέσα.

Η Ιρένα Σεντλέροβα πέθανε με δόξες και τιμές στις 12 Μαΐου 2008, σε ηλικία 98 ετών.

Headlines