Πόλεμος στην Ουκρανία: Τι συνέβη μετά το Φιδονήσι;

Όπως και πολλές ακόμα ιστορίες που κυκλοφορούν εν καιρώ πολέμου, ο θρύλος των υπερασπιστών του Φιδονησίου κόντευε να κάνει τον γύρο του κόσμου όταν άρχισε να γίνεται αντιληπτό ότι ήταν πολύ καλός για να είναι 100% αληθινός. Παραμένει κατά το ήμισυ αληθινός, όμως και αυτό, δήλωσε στους βρετανικούς «Times» ο 21χρονος Γιούρι Κουζμίνσκι, ο νεότερος πεζοναύτης που βρισκόταν πάνω στο Φιδονήσι στις 24 Φεβρουαρίου του 2021, είναι κάτι.

Η εκδοχή που κυκλοφόρησε εκείνη την ημέρα, ενώ ξεκινούσε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, είχε ως εξής: Υπήρχαν 13 ουκρανοί μεθοριοφύλακες στο Φιδονήσι, ένα βραχώδες νησί με έκταση μόλις 0,17 τετραγωνικό χιλιόμετρο στον Εύξεινο Πόντο, κοντά στα χωρικά ύδατα της Ρουμανίας και της Μολδαβίας.

Το ρωσικό καταδρομικό «Moskva» πλησίασε το νησί και απαίτησε να παραδοθούν. Τα ουκρανικά Μέσα έπαιζαν σε λούπα την απάντησή τους – είχε εντοπιστεί στο κανάλι ραδιοσυχνότητας 16 της διεθνούς ναυσιπλοΐας. «Φιδονήσι – εγώ, ένα ρωσικό πολεμικό πλοίο, επαναλαμβάνουμε την προσφορά μας – αφήστε τα όπλα και παραδοθείτε, ειδάλλως θα βομβαρδιστείτε» ακούγεται στην καταγραφή. «Με καταλάβατε; Λαμβάνετε;».

Η (πληρωμένη) απάντηση

«Αυτό ήταν λοιπόν» ακούγεται να λέει ένας ουκρανός μεθοριοφύλακας σε έναν άλλο. «Ή μήπως να τους απαντήσουμε να πάνε να γ***;». «Θα μπορούσαμε» απαντάει ο δεύτερος και ο πρώτος δίνει τότε τη διάσημη απάντησή του: «Αντε γ***, ρωσικό πολεμικό πλοίο!».

Λίγο μετά, τα ραδιοκύματα νεκρώνουν. Οι Ρώσοι βομβάρδιζαν ήδη το νησί, και ο κόσμος υπέθεσε πως οι 13 είχαν όλοι σκοτωθεί, είχαν πέσει σαν τους Σπαρτιάτες του Λεωνίδα στις Θερμοπύλες. Αλλά οι μεθοριοφύλακες δεν ήταν νεκροί. Ούτε ήταν μόνο 13.

Στην πραγματικότητα, υπήρχαν 80 άνδρες πάνω στο Φιδονήσι: 28 μεθοριοφύλακες («δεν ξέρουμε από πού προέκυψε ο αριθμός 13» λέει ο Κουζμίνσκι), καθώς και 44 πεζοναύτες, έξι μέλη της ουκρανικής αεράμυνας που παρακολουθούσαν τις οθόνες των ραντάρ και δύο πολίτες, ένας φαροφύλακας και ένας πλοηγός λιμανιού.

«Προσευχόμουν και περίμενα»

Οταν διημείφθη ό,τι διημείφθη μέσω ασυρμάτου, ο Γιούρι Κουζμίνσκι κρυβόταν μαζί με τρεις ακόμα πεζοναύτες πίσω από έναν στρατώνα, 200-300 μέτρα απόσταση από τη μοναδική προβλήτα του νησιού. Μόλις 20 χρόνων, καταλάβαινε μόνο ότι ρώσοι αλεξιπτωτιστές έκαναν απόβαση με σκάφη στην προβλήτα.

Ρωσικά μαχητικά πετούσαν από πάνω, ρίχνοντας βόμβες. Υπήρχε ήδη ένα ρωσικό πολεμικό πλοίο ανοιχτά των ακτών, που έβαλλε εναντίον τους, το «Vasily Bykov». Και μπορούσαν να διακρίνουν το «Moskva», τη ναυαρχίδα του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας, να πλησιάζει.

«Προσευχόμουν» λέει ο Κουζμίνσκι. «Απλώς έκλεισα τα μάτια και περίμενα».

Αλλά οι πεζοναύτες δεν πολέμησαν μέχρι εσχάτων. Ενώ μηχανοκίνητα σκάφη με ρώσους πεζοναύτες πλεύριζαν την προβλήτα, ήρθε μέσα από τα ακουστικά του νεαρού πεζοναύτη εντολή υποχώρησης.

«Ο διοικητής μας αποφάσισε ότι προκειμένου να σώσει ζωές θα παραδιδόταν» λέει. Οι υπερασπιστές του νησιού ήταν οπλισμένοι μόνο με τυφέκια και εκτοξευτήρες οπλοβομβίδων.

«Οι Ρώσοι είπαν πως θα μετέτρεπαν το νησί σε σκόνη» θυμάται ο Κουζμίνσκι, προσθέτοντας πως σκεφτόταν πόσο λίγα είχε καταφέρει στα 20 χρόνια της ζωής του. «Η μάχη δεν ήταν ισότιμη. Δεν μπορούσαμε να τους συναγωνιστούμε ή να τα βάλουμε μαζί τους αλλά τουλάχιστον κάναμε κάτι. Χαίρομαι που είμαι μέρος αυτής της ιστορίας».

Βασανιστήρια στις φυλακές

Η χρονιά που μεσολάβησε, ωστόσο, ήταν επώδυνη για τον ίδιο και τους συναδέλφους του. Μεταφέρθηκαν σε ρωσικές φυλακές, όπου υπέστησαν βασανιστήρια, ξύλο και ηλεκτροσόκ, και τους είπαν πως έπρεπε να δεχθούν τη ρωσική υπηκοότητα γιατί «αν επέστρεφαν σπίτι η ουκρανική πλευρά θα τους εκτελούσε».

Αρνήθηκαν. Ο Κουζμίνσκι απελευθερώθηκε στο πλαίσιο ανταλλαγής κρατουμένων στα τέλη του Νοεμβρίου. Οι μισοί από τους 78 στρατιωτικούς στο Φιδονήσι παραμένουν σε ρωσικές φυλακές. Η ταυτότητα του ασυρματιστή που έβρισε τους Ρώσους δεν έγινε ποτέ γνωστή, από τον φόβο των ρωσικών αντιποίνων.

Κέντρο αποκατάστασης

Ο Κουζμίνσκι μίλησε στους «Times» από ένα κέντρο αποκατάστασης, όπου εξακολουθεί να αναρρώνει από το ξύλο και τα βασανιστήρια. Σύντομα θα επιστρέψει στη μονάδα του. Οχι όμως και στο Φιδονήσι. Οι ρωσικές κατοχικές δυνάμεις το εγκατέλειψαν τον Ιούνιο, δύο μήνες μετά τη βύθιση του «Moskva».

Οι Ουκρανοί έστειλαν μία ομάδα να υψώσει πάλι την ουκρανική σημαία αλλά αυτή αποχώρησε αμέσως. Το νησί ανήκει πλέον στα φίδια του. Ή μάλλον θα ανήκε σε αυτά, αν υπήρχαν φίδια στο Φιδονήσι.